Toàn cảnh hội nghị
Góp ý tại Hội nghị, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho rằng cần làm rõ phạm vi điều chỉnh đối với dữ liệu xuyên biên giới. Hiện nay, dự thảo Luật chưa quy định rõ về việc quản lý dữ liệu cá nhân của công dân Việt Nam khi dữ liệu này được lưu trữ, xử lý hoặc chia sẻ với các tổ chức, cá nhân ở nước ngoài.
Theo đại biểu này, nhiều công ty công nghệ lớn như Google, Facebook, TikTok lưu trữ dữ liệu người dùng trên các máy chủ đặt ngoài Việt Nam. Nếu không có cơ chế giám sát rõ ràng, nguy cơ dữ liệu bị sử dụng sai mục đích hoặc bị xâm phạm là rất lớn.
Ngoài ra, việc này gây khó khăn trong thực thi luật pháp. Nếu không có quy định về việc áp dụng luật Việt Nam đối với các tổ chức xử lý dữ liệu nước ngoài, việc yêu cầu xóa dữ liệu, ngăn chặn hành vi vi phạm hoặc xử lý tranh chấp sẽ gặp nhiều trở ngại.
Cũng theo đại biểu, các quốc gia như EU hay Trung Quốc đều có cơ chế kiểm soát dữ liệu xuyên biên giới nghiêm ngặt. Việt Nam cần có các quy định tương tự để đảm bảo dữ liệu công dân không bị khai thác trái phép.
Từ đó, đại biểu này kiến nghị quy định rõ ràng về phạm vi điều chỉnh của luật đối với dữ liệu cá nhân được lưu trữ ở nước ngoài. Yêu cầu các tổ chức nước ngoài xử lý dữ liệu công dân Việt Nam phải tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam. Đồng thời, xây dựng cơ chế kiểm soát dữ liệu xuyên biên giới, bao gồm yêu cầu lưu trữ dữ liệu quan trọng trong lãnh thổ Việt Nam hoặc quy trình đánh giá rủi ro trước khi chuyển dữ liệu ra nước ngoài.
Ngoài ra, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng mặc dù dự thảo Luật có đề cập đến việc xử phạt vi phạm liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhưng chưa quy định chi tiết mức phạt và hình thức xử lý vi phạm.
Theo đại biểu, mức phạt chưa đủ sức răn đe. Nếu mức phạt hành chính quá thấp, các doanh nghiệp có thể sẵn sàng trả tiền phạt thay vì đầu tư vào bảo vệ dữ liệu. Trong các trường hợp nghiêm trọng như đánh cắp, buôn bán dữ liệu cá nhân, cần có chế tài mạnh hơn như truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, nếu không có hệ thống thanh tra và kiểm tra định kỳ, các quy định có thể không được thực thí hiệu quả.
Đại biểu này kiến nghị tăng mức xử phạt tài chính, quy định mức phạt có thể lên đến 4% doanh thu toàn cầu của công ty vi phạm. Ngoài ra, bổ sung trách nhiệm hình sự như các hành vi như đánh cắp, mua bán dữ liệu cá nhân nên bị xử lý hình sự với mức án tù cụ thể. Bên canh đó, cần xây dựng cơ quan chuyên trách chức năng giám sát thực thi luật bảo vệ dữ liệu, tương tự Cơ quan Bảo vệ Dữ liệu của EU (EDPB).
Các đại biểu dự hội nghị
Còn đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) cho rằng, một số quy định về nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Điều 3 của dự thảo Luật có sự mâu thuẫn, trùng lắp như: Khoản 1 quy định "dữ liệu cá nhân được xử lý công khai, minh bạch", nhưng khoản 5 lại quy định "dữ liệu cá nhân được áp dụng các biện pháp bảo vệ, bảo mật trong quá trình xử lý"; hay quy định tại khoản 1 về "chủ thể dữ liệu được biết về hoạt động liên quan tới xử lý dữ liệu cá nhân của mình" trùng với quy định tại khoản 1 Điều 8 về quyền của chủ thể dữ liệu.
Vì vậy, đại biểu đề nghị rà soát lại các quy định tại Điều này, bảo đảm đây là những nguyên tắc chung có tính xuyên suốt trong toàn bộ dự thảo Luật.
Về các hành vi bị cấm, tại khoản 5 Điều 7 của dự thảo Luật quy định nghiêm cấm "Mua, bán dữ liệu cá nhân", đại biểu đề nghị làm rõ các nội dung: Cấm mua bán dữ liệu thì có cấm hành vi tặng, cho hay không.
Theo đại biểu, dữ liệu mà tổ chức, doanh nghiệp thu thập được của chủ thể dữ liệu cá nhân là dữ liệu đã được xử lý. Theo quy định tại khoản 8 Điều 2 thì "Xử lý dữ liệu cá nhân là một hoặc nhiều hoạt động tác động tới dữ liệu cá nhân, như: Thu thập, ghi, phân tích, xác nhận, lưu trữ, chỉnh sửa, công khai, tiết lộ, kết hợp, truy cập, truy xuất, thu hồi, mã hóa, giải mã, sao chép, chia sẻ, truyền đưa, cung cấp, chuyển giao, xóa, hủy dữ liệu cá nhân hoặc các hành động khác có liên quan", do đó lúc này dữ liệu do doanh nghiệp, tổ chức thu thập là tập hợp dữ liệu của nhiều chủ thể dữ liệu cá nhân và chi phí của doanh nghiệp, tổ chức cho hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân. Vì vậy, đại biểu cho rằng việc cấm mua, bán dữ liệu cá nhân cần được cân nhắc.
Anh Thơ
