Người tiêu dùng phớt lờ nguy hiểm
Thịt nướng, xiên que hay còn gọi là "xiên bẩn" giá rẻ từ lâu đã trở thành món ăn vặt khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi và hấp dẫn của những xiên thịt vàng ruộm, thơm nức mũi này là những nguy cơ khó lường về an toàn thực phẩm.
Tại nhiều khu vực gần cổng trường học, chợ dân sinh hay vỉa hè các tuyến phố đông đúc ở Hà Nội, hàng quán bán "xiên bẩn" mọc lên dày đặc. Mỗi xiên có giá chỉ từ 2.000 - 10.000 đồng, phù hợp với túi tiền của học sinh, sinh viên và người lao động phổ thông. Ngoài mô hình kinh doanh vỉa hè, một số quán ăn buffet "xiên bẩn" cũng thu hút đông đảo thực khách bởi thực đơn đa dạng, mức giá chỉ từ 35.000 - 50.000 cho một người ăn thoải mái.
Cô Bùi Thị Bích - người bán "xiên bẩn" trên đường Quảng An (Tây Hồ) chia sẻ: "Mặt hàng này vốn dễ bán, vốn ít, lãi nhanh. Học sinh, sinh viên rất thích vì giá rẻ, ăn ngon. Còn chất lượng thì chủ yếu phụ thuộc vào nguồn hàng nhập về thôi".
Mỗi xiên có giá chỉ từ 2.000 - 10.000 đồng, phù hợp với túi tiền của học sinh, sinh viên.
Tuy nhiên, chính nguồn hàng này lại là vấn đề đáng lo ngại. Người bán cũng thừa nhận họ không rõ về xuất xứ thực phẩm, chủ yếu nhập theo lô từ các chợ đầu mối hoặc cơ sở chế biến nhỏ lẻ.
"Mỗi ngày tôi lấy cả chục cân thịt viên, xúc xích, cá viên về bán. Giá rẻ nhưng thực ra tôi cũng không biết chính xác chúng làm từ gì", cô Bích nói.
Trên thực tế, những người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ, vẫn chưa thực sự quan tâm đến chất lượng những món ăn này. Phạm Thị Thu Hà (22 tuổi, sinh viên Đại học Thương Mại) chia sẻ: "Em hay ăn "xiên bẩn" vì nó rẻ và ngon. Bạn bè em cũng thích vì tiện, chỉ cần dừng xe là mua được. Bọn em không để ý lắm đến việc nó có đảm bảo vệ sinh hay không".
Người bán cũng thừa nhận họ không rõ về xuất xứ thực phẩm các loại "xiên bẩn".
Trái ngược với tâm lý thờ ơ của giới trẻ, nhiều bậc phụ huynh lại bày tỏ sự lo lắng. Chị Nguyễn Mai Lan (quận Cầu Giấy) cho biết: "Tôi thấy bọn trẻ ăn "xiên bẩn" ngoài vỉa hè mà sợ lắm. Thực phẩm không rõ nguồn gốc, dầu mỡ thì tái sử dụng nhiều lần, dễ sinh bệnh. Tôi dặn con hạn chế ăn nhưng nhiều khi các cháu vẫn mua vì thích".
Bên cạnh vấn đề chất lượng thực phẩm, điều kiện chế biến và bảo quản tại các hàng xiên vỉa hè cũng là một mối lo ngại lớn. Nhiều quầy hàng không có tủ bảo quản, thực phẩm để lộ thiên trong nhiều giờ, dễ bị nhiễm bụi bẩn và vi khuẩn. Hơn nữa, dầu mỡ được sử dụng nhiều lần, khiến thực phẩm có nguy cơ chứa chất độc hại.
Nguy cơ gây ung thư
Chia sẻ với Người Đưa Tin, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết nhiều người bán thức ăn đường phố hiện nay chưa đảm bảo quy tắc vệ sinh an toàn thực phẩm.
"Nếu người bán không rửa tay sạch sẽ, không đeo găng tay, không giữ vệ sinh dụng cụ chế biến thì nguy cơ vi khuẩn từ tay người vào thực phẩm là rất lớn," ông nhấn mạnh.
Theo đó, các món ăn này thường sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, thậm chí là thịt ôi thiu. Sau khi chế biến và tẩm ướp phụ gia, chúng có màu sắc bắt mắt, hương vị hấp dẫn nhưng chất lượng không đảm bảo. Giá rẻ khiến chúng trở thành lựa chọn phổ biến của học sinh, sinh viên.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội.
Hiểm họa từ thực phẩm chiên rán luôn là vấn đề đáng lo ngại, thực phẩm chiên rán ở nhiệt độ cao, dầu mỡ tái sử dụng nhiều lần không chỉ làm mất dinh dưỡng mà còn làm tăng hàm lượng chất béo chuyển hóa – yếu tố gây ra hàng loạt bệnh nguy hiểm như máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, cao huyết áp và béo phì.
"Bên cạnh đó, chất Acrolein sinh ra từ dầu mỡ cháy có thể gây ngộ độc, ảnh hưởng hệ tiêu hóa, hô hấp và làm tăng nguy cơ ung thư", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh nhấn mạnh.
Không chỉ thực phẩm, các loại gia vị như tương ớt, nước sốt đi kèm cũng có nguy cơ chứa phụ gia không được phép sử dụng. Nếu tiêu thụ quá liều, người dùng có thể bị ngộ độc cấp tính. Khi sử dụng thường xuyên dù liều lượng nhỏ vẫn có thể gây tổn thương lâu dài. Đặc biệt, một số chất cấm tích lũy trong cơ thể có thể gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.
Tình trạng mất an toàn thực phẩm từ hàng quán vỉa hè hiện nay rất khó kiểm soát do nhiều cơ sở đặt lợi nhuận lên trên sức khỏe người tiêu dùng.
Nhiều người bán thức ăn đường phố hiện nay chưa đảm bảo quy tắc vệ sinh an toàn thực phẩm.
"Các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát các điểm kinh doanh nhỏ lẻ, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao ý thức trách nhiệm của người bán đối với cộng đồng", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khuyến nghị.
Người tiêu dùng nên lựa chọn các cơ sở có đăng ký kinh doanh, đảm bảo vệ sinh và nguồn gốc thực phẩm rõ ràng. Chính quyền địa phương cần siết chặt quản lý việc buôn bán trên vỉa hè, quy hoạch khu vực kinh doanh hợp pháp, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh.
Trước tình trạng Thành phố Hà Nội nơi tập trung nhiều loại hình dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố, các món ăn rất đa dạng như: thịt nướng, xiên que, đồ ăn nhanh… tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn thực phẩm, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã ban hành công văn số 532.
Cụ thể, đơn vị này đề nghị Sở Y tế thành phố Hà Nội khẩn trương chủ động phối hợp với các đơn vị chức năng trên địa bàn tăng cường giám sát, triển khai các biện pháp kiểm soát an toàn thực phẩm; tổ chức kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm tại, kiểm soát chặt chẽ nguồn nguyên liệu, phụ gia thực phẩm, dầu mỡ chiên rán thực phẩm, đặc biệt đối với các mặt hàng thịt nướng, xiên que, đồ ăn nhanh… tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố, thức ăn xung quanh trường học, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về an toàn thực phẩm; huy động sự tham gia của các cấp chính quyền, đoàn thể và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức an toàn thực phẩm, các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm và phòng chống ngộ độc thực phẩm cho chủ cơ sở, người kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố.
Tuyên truyền cho người tiêu dùng đặc biệt là học sinh tiểu học, trung học cơ sở lựa chọn quán ăn sạch sẽ: ưu tiên những nơi có khu vực nướng sạch, nhân viên dùng bao tay, tránh các hàng quán có xiên nướng màu sắc bất thường, mùi hôi, hoặc dầu chiên đen sậm, nhiều cặn, hạn chế ăn tại các khu vực bụi bặm, nơi có nhiều xe cộ, khói bụi, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
