Tinh gọn bộ máy chính trị không đơn thuần là việc cắt giảm cơ học số lượng cơ quan

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức ngày 1/12, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, chúng ta đã đủ thế và lực, đã đủ ý chí và quyết tâm để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh của dân tộc.

Theo Tổng Bí thư, hiện nay là thời điểm, thời cơ và là sự cấp thiết, là đòi hỏi tất yếu khách quan cho cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả. "Không thể chậm trễ hơn được nữa", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Xoay quanh vấn đề sắp xếp, tinh gọn bộ máy chính trị, Người Đưa Tin (NĐT) đã có cuộc trao đổi với ĐBQH Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục.

Thời cơ chín muồi để thực hiện

NĐT: Thưa ông, một trong những nội dung quan trọng Nghị quyết 18 của Trung ương đề ra là nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về phạm vi quản lý đa ngành, đa lĩnh vực và có giải pháp phù hợp và thực hiện kiện toàn, sắp xếp tổ chức, thu gọn đầu mối. Đây có phải thời điểm chín muồi để thực hiện sáp nhập bộ, ngành có chức năng tương đồng?

ĐBQH Bùi Hoài Sơn: Tôi cho rằng, việc sáp nhập các bộ, ngành có chức năng tương đồng là một giải pháp quan trọng nhằm tối ưu hóa hiệu quả quản lý Nhà nước, tiết kiệm nguồn lực và hiện đại hóa bộ máy hành chính.

Nghị quyết 18 đã đặt nền tảng cho sự thay đổi này khi nhấn mạnh đến việc nghiên cứu cơ sở lý luận, thực tiễn về quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Đồng thời, đề ra giải pháp kiện toàn tổ chức và thu gọn đầu mối.

Điều này cho thấy tầm nhìn dài hạn và quyết tâm cải cách để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.

Hiện nay, bối cảnh kinh tế - xã hội cùng sự phát triển về cơ sở pháp lý, hạ tầng công nghệ thông tin đã tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quá trình này. Bộ máy hành chính hiện tại vẫn còn tồn tại những điểm bất cập, với tình trạng chồng chéo chức năng giữa các cơ quan và sự lãng phí nguồn lực.

Sáp nhập các bộ, ngành có chức năng tương đồng không chỉ giúp khắc phục những hạn chế này mà còn tạo ra sự phối hợp hiệu quả hơn, đảm bảo tính đồng bộ trong quản lý.

Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII (Ảnh: Quochoi.vn).

Bên cạnh đó, xu hướng quốc tế cũng cho thấy nhiều quốc gia đã thành công trong việc tinh gọn bộ máy, tập trung quản lý đa ngành để nâng cao hiệu quả hoạt động. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình này, đồng thời điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tiễn trong nước.

Tuy nhiên, đây là một quá trình phức tạp, đòi hỏi phải tiếp cận với sự cẩn trọng và bài bản. Việc sáp nhập không nên chỉ dừng lại ở cắt giảm cơ học mà cần bắt đầu từ đánh giá cụ thể chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, xây dựng khung pháp lý chặt chẽ để tránh chồng chéo hoặc bỏ sót. Thực hiện thí điểm, rút kinh nghiệm và xây dựng kế hoạch chuyển đổi nhân lực cũng là những bước cần thiết để đảm bảo sự ổn định và hiệu quả sau sáp nhập.

Theo tôi, thời điểm hiện tại có thể xem là một cơ hội chín muồi để hiện thực hóa mục tiêu này. Sự quyết tâm chính trị từ cấp lãnh đạo cao nhất cùng đồng thuận xã hội sẽ là động lực quan trọng giúp Việt Nam tạo ra một bộ máy hành chính hiện đại, tinh gọn và hiệu quả hơn, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Mở ra một chương mới cho quản trị quốc gia

NĐT: Tổng Bí thư Tô Lâm gọi sắp xếp tinh gọn bộ máy là "Cuộc cách mạng". Xin ông cho biết suy nghĩ của mình về "cuộc cách mạng" lần này?

ĐBQH Bùi Hoài Sơn: Gọi sắp xếp tinh gọn bộ máy là "cuộc cách mạng" không chỉ thể hiện tầm quan trọng mà còn nhấn mạnh sự quyết liệt cần có để thực hiện nhiệm vụ này. Đây thực sự là một thay đổi mang tính đột phá, không chỉ nhằm cải thiện hiệu quả quản lý Nhà nước mà còn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

Tinh gọn bộ máy không đơn thuần là việc cắt giảm cơ học số lượng cơ quan hay nhân sự mà là tái cấu trúc toàn diện, làm rõ chức năng, nhiệm vụ, loại bỏ những chồng chéo, bất cập đã tồn tại nhiều năm.

Điều này giúp giảm bớt gánh nặng ngân sách, tạo ra sự phối hợp nhịp nhàng hơn giữa các cơ quan. Đồng thời, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Đây là yếu tố sống còn để đáp ứng kỳ vọng của xã hội trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng và chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.

NĐT: Theo ông, để thực hiện thành công "cuộc cách mạng" này, cần phải quan tâm những vấn đề gì?

ĐBQH Bùi Hoài Sơn: Theo tôi, để thực hiện thành công "cuộc cách mạng" này, cần tập trung vào một số yếu tố cốt lõi.

Trước hết là sự quyết tâm chính trị ở cấp cao nhất. Khi lãnh đạo dám đối diện với thách thức, không ngại thay đổi thì đó sẽ là động lực lớn nhất để thúc đẩy cải cách.

Bên cạnh đó, việc xây dựng một kế hoạch rõ ràng, có lộ trình cụ thể và dựa trên nghiên cứu khoa học là điều không thể thiếu.

ĐBQH Bùi Hoài Sơn.

Thứ hai, yếu tố nhân sự đóng vai trò quyết định. Đào tạo, chuyển đổi năng lực cho cán bộ để họ thích ứng với cơ cấu mới là một nhiệm vụ quan trọng. Không thể chỉ sáp nhập hay tinh gọn trên danh nghĩa mà bỏ qua vấn đề con người – lực lượng thực thi chính sách.

Thứ ba, sự đồng thuận từ xã hội là điều không thể thiếu. Tôi nghĩ, bất kỳ cuộc cải cách nào cũng cần sự ủng hộ của người dân, bởi đây là đối tượng hưởng lợi cuối cùng từ một bộ máy hành chính hiệu quả. Để làm được điều đó, cần minh bạch hóa thông tin, truyền thông hiệu quả và giải quyết các lo ngại phát sinh.

Cuối cùng, sự thận trọng nhưng quyết liệt trong thực hiện là yếu tố then chốt. Đây là một quá trình phức tạp và dài hạn, cần thử nghiệm, điều chỉnh linh hoạt nhưng không để mất đi mục tiêu lớn. Tôi tin rằng, với tầm nhìn chiến lược và sự lãnh đạo sáng suốt, Việt Nam hoàn toàn có thể biến "cuộc cách mạng" này thành hiện thực, mở ra một chương mới cho quản trị quốc gia.

NĐT: Tâm tư trong việc sáp nhập là điều dễ xảy ra đối với cán bộ, công chức, viên chức. Có ý kiến cho rằng, cần phải có sự hi sinh quyền lợi riêng (nếu có) để có thể vì cái chung?, ông nghĩ sao?

ĐBQH Bùi Hoài Sơn: Tôi cho rằng, việc sáp nhập bộ máy hành chính chắc chắn sẽ tạo ra tâm tư, lo ngại đối với không ít cán bộ, công chức, viên chức. Bởi, đây là một sự thay đổi lớn, liên quan trực tiếp đến công việc, quyền lợi và môi trường làm việc của họ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cải cách hành chính và phát triển đất nước, một phần của quá trình này chính là sự hi sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung.

Việc đặt lợi ích chung lên hàng đầu, sẵn sàng hy sinh quyền lợi cá nhân để mang lại hiệu quả tổng thể cho bộ máy Nhà nước và phục vụ người dân tốt hơn, là một thái độ cần thiết và đáng trân trọng trong công cuộc xây dựng đất nước.

Cũng giống như trong một đội ngũ, mỗi thành viên cần phải hy sinh một chút vì sự tiến bộ và thành công chung của tập thể. Trong trường hợp này, mỗi cán bộ, công chức, viên chức cần nhìn nhận sự thay đổi này không phải là một mất mát, mà là một cơ hội để hệ thống hành chính trở nên tinh gọn, hiệu quả hơn. Từ đó, giúp cho đất nước phát triển nhanh chóng và bền vững hơn.

Tôi cũng cho rằng, nếu sự hi sinh quyền lợi cá nhân là điều cần thiết để cải cách bộ máy hành chính thì điều quan trọng là phải có chính sách hỗ trợ hợp lý.

Cán bộ, công chức, viên chức không chỉ hi sinh vì lợi ích của tập thể mà phải cảm nhận được sự công bằng và sự chăm lo từ phía Nhà nước.

Chính sách chuyển đổi nghề nghiệp, đào tạo lại, tạo cơ hội việc làm mới cho những người bị ảnh hưởng là một phần quan trọng của quá trình này. Khi họ cảm thấy mình không bị bỏ lại phía sau, mà thực sự có sự hỗ trợ để thích ứng với môi trường mới, họ sẽ dễ dàng chấp nhận và tham gia vào quá trình này với tâm lý tích cực hơn.

Cuối cùng, trong mọi cải cách lớn, sự hy sinh quyền lợi cá nhân vì lợi ích chung luôn là một yếu tố quan trọng, nhưng chỉ khi sự hy sinh đó đi kèm với sự công bằng, minh bạch và hỗ trợ thiết thực, thì mới có thể thu hút được sự đồng thuận và cam kết từ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

NĐT: Xin trân trọng cảm ơn ông!