Khi học phí không còn là gánh nặng
Theo thống kê, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (chưa bao gồm học sinh học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên), trong đó: 3,1 triệu học sinh mầm non dưới 5 tuổi; 1,7 triệu học sinh mầm non 5 tuổi; 8,9 triệu học sinh tiểu học; 6,5 triệu học sinh trung học cơ sở và 3 triệu học sinh trung học phổ thông.
Vừa qua, Bộ Chính trị đã quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên cả nước từ năm học 2025-2026.
Chủ trương này không chỉ thể hiện tầm nhìn, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước khi xem giáo dục là "quốc sách hàng đầu" mà còn phù hợp với xu thế chung của các nước phát triển, góp phần thúc đẩy chất lượng giáo dục.
Đón nhận thông tin tất cả học sinh từ mầm non đến phổ thông đều được miễn học phí từ năm học 2025-2026, nhiều phụ huynh đã bày tỏ sự vui mừng trước quyết sách này.
Phụ huynh, chuyên gia ra đồng thuận ủng bộ chính sách miễn học phí cho học sinh cả nước nhưng còn lo các khoản lạm thu quỹ trường quỹ lớp hay các loại phụ phí. Ảnh minh họa.
Chia sẻ với Công An Nhân Dân chị Nguyễn Lê Thanh ở Gia Lâm (Hà Nội), phụ huynh có 3 con đang ở bậc phổ thông cho biết: "Khi nghe tin học sinh từ mầm non đến hết THPT được miễn hoàn toàn học phí, tôi thực sự vui mừng. Đây là một chính sách đầy nhân văn, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình, nhất là những gia đình có thu nhập trung bình và thấp. Chính sách này thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai, tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả học sinh".
Bên cạnh đó, lãnh đạo nhiều trường học tại Hà Nội cũng cho rằng, niềm vui không chỉ là học sinh được miễn học phí, mà lớn hơn là điều đó cho thấy sự quan tâm của của Đảng và Nhà nước đến giáo dục, từng bước hiện thực hóa chủ trương "giáo dục là quốc sách hàng đầu" mà Đảng và Nhà nước đã luôn đặt ra.
Bộ Giáo dục và Đào tạo ước tính số tiền để thực hiện chủ trương miễn học phí cho học sinh là khoảng 30 nghìn tỷ đồng mỗi năm, sử dụng từ ngân sách nhà nước.
Miễn học phí là một chính sách mang tính đột phá
Chia sẻ xoay quanh vấn đề vấn đề miễn học phí với Lao Động, ông Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng quyết định miễn học phí chỉ thực sự có ý nghĩa nếu đi kèm với cải cách hệ thống giáo dục. Việc nâng cao chất lượng giáo viên, cải thiện chương trình học, hiện đại hóa cơ sở vật chất phải được triển khai đồng bộ. Việc tận dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý giáo dục cũng sẽ giúp tiết kiệm ngân sách và nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống.
Một lợi ích dài hạn khác là tác động tích cực đến tỉ lệ sinh và cơ cấu dân số. Hiện nay, nhiều quốc gia đang đối mặt với tỉ lệ sinh thấp và dân số già hóa, gây áp lực lên hệ thống an sinh xã hội và lao động. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này khi tỉ lệ sinh có dấu hiệu giảm, đặc biệt tại các thành phố lớn do áp lực kinh tế.
Ngoài ra, quyết định miễn học phí chỉ thực sự có ý nghĩa nếu đi kèm với cải cách hệ thống giáo dục. Việc nâng cao chất lượng giáo viên, cải thiện chương trình học, hiện đại hóa cơ sở vật chất phải được triển khai đồng bộ. Một trong những vấn đề lớn hiện nay là tình trạng học thêm tràn lan, khiến nhiều phụ huynh dù được miễn học phí vẫn phải chi trả nhiều khoản khác. Nếu có biện pháp giảm tối đa tình trạng dạy thêm, học thêm, chính sách này sẽ mang ý nghĩa thực tiễn và bền vững hơn.
Quyết định miễn học phí từ mầm non đến hết THPT công lập là một chính sách mang tính đột phá, thể hiện rõ tính nhân văn, ưu việt của chế độ và hướng đến phát triển bền vững. Không chỉ giúp học sinh và phụ huynh, quyết định này còn có tác động dài hạn đến dân số, chất lượng giáo dục và sự phát triển nguồn nhân lực của đất nước. Nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp này, đây sẽ là một bước tiến quan trọng trong sự nghiệp phát triển đất nước, góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có nền giáo dục tiên tiến, hội nhập với thế giới.
Trao đổi với Vietnam+ Giáo sư.Tiến sỹ Phạm Tất Dong, cố vấn của Hội Khuyến học Việt Nam, cho rằng bên cạnh học phí, các khoản phụ phí vẫn là một gánh nặng lớn đối với nhiều gia đình. Thực tế, có những khoản thu còn cao hơn cả học phí khiến nhiều phụ huynh băn khoăn; nhiều người sẵn sàng đóng học phí nhưng e ngại các khoản thu đi kèm, có thể lên đến hàng triệu đồng. Vì vậy, bên cạnh việc miễn học phí, Nhà nước cũng cần xem xét lộ trình giảm dần và tiến tới miễn các khoản phụ phí để giảm bớt áp lực tài chính cho phụ huynh. Ví dụ điển hình như ở Nhật Bản, học sinh không phân biệt giàu, nghèo đều cùng được sử dụng bữa ăn trưa. Bữa ăn trưa của họ là dự án nâng cao tầm vóc cho thế hệ sau để những đứa trẻ Nhật khi trưởng thành sẽ cao lớn và khỏe mạnh, không thua kém các quốc gia khác.
Phụ huynh lo phụ phí nhiều hơn học phí
Với chính sách miễn học phí cho toàn bộ học sinh, phụ huynh rất phấn khởi. Tuy nhiên hiện nay nhiều phụ huynh cho rằng, giảm học phí là niềm vui lớn nhưng thực tế mức chi học tập hiện nay vẫn còn nhiều khoản khác nhau.
Anh Trần Văn Quang Có 2 con theo học bậc THCS ở một trường công lập tại Hà Nội chia sẻ với Tiền Phong, trung bình sẽ phải chi khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng gồm: Tiền ăn bán trú, phí học CLB ở trường 200 nghìn đồng/buổi, học thêm các môn ở trung tâm. Còn đầu năm học, hai con sẽ tiêu tốn gần chục triệu đồng bao gồm, tiền sách vở, đồng phục, quỹ lớp. Trong năm học, học sinh sẽ đóng góp thêm các khoản khác như: Tiền đi tham quan, trải nghiệm thực tế, mua sách tham khảo…
Ngân sách chi trả cho miễn học phí từ mầm non đến THPT khoảng 30.000 tỷ đồngĐỌC NGAYTương tự chia sẻ với VTC News, chị Nguyễn Thị Thảo (39 tuổi, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc) mừng vì từ nay các con được đi học miễn phí, gia đình sẽ giảm được khoản tiền hàng tháng. Thế nhưng, ngoài vài trăm nghìn đồng học phí được miễn, phụ huynh vẫn sẽ cần đóng thêm vài triệu đồng mỗi năm học.
"Con được miễn học phí, nhưng tiền phụ thu về cơ sở vật chất, tiền điện nước, tiền ăn bán trú hay đủ thứ phí khác ở trường vẫn không được miễn, chúng tôi vẫn cần đóng nên nỗi lo vẫn còn đó. Thậm chí tôi còn lo các trường sẽ tăng phụ thu lên 3 - 4 lần để bù vào khoản học phí giảm đi, chuyện này xưa nay không phải hiếm", chị băn khoăn.
Nhận định về vấn đề này, GS.TS Phạm Tất Dong, nguyên Phó ban Tuyên giáo T.Ư cho rằng, bên cạnh chính sách miễn học phí của nhà nước, các nhà trường, Hội phụ huynh cũng tính toán để giảm các loại phụ phí cho học sinh.
Trúc Chi (t/h)
