Chỉ thị 09 do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên ký ban hành nêu rõ, hiện nay, tình hình thương mại quốc tế diễn biến phức tạp, nhanh, khó lường, cạnh tranh chiến lược ngày càng mạnh mẽ, nhạy cảm đặc, biệt khi Hoa Kỳ áp dụng chính sách thuế quan đối ứng đối với nhiều nước trên thế giới bao gồm cả Việt Nam.
Chưa hết, căng thẳng thương mại leo thang dẫn đến các hành vi gian lận thương mại, trong đó gian lận xuất xứ hàng hóa có xu hướng ngày càng gia tăng và phức tạp nhằm tránh các biện pháp trừng phạt mà các nước sẽ áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu.
Để chủ động thích ứng với tình hình mới, với mục tiêu thúc đẩy thương mại cân bằng, bền vững, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa Việt Nam và các nước đã ký kết Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với Việt Nam và các cam kết quốc tế khác, nhằm hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam, tạo cơ hội thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước cơ cấu lại hoạt động sản xuất, phòng chống gian lận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu theo yêu cầu của nước nhập khẩu và các nước đối tác FTA, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị, cơ quan liên quan thuộc Bộ Công Thương, các cơ quan, tổ chức cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) triển khai quyết liệt, đồng bộ.
Giấy C/O góp phần đảm bảo lợi ích hài hòa giữa Việt Nam và các nước đã ký kết FTA (Ảnh: Phạm Tùng).
Đối với Cục Xuất nhập khẩu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giao nhiệm chủ trì, phối hợp Vụ Pháp chế nghiên cứu, tham mưu kịp thời với cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa phù hợp với Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2025 để tổ chức triển khai thực hiện việc cấp C/O trong tình hình mới.
Đồng thời, chủ trì, phối hợp Vụ Pháp chế, Văn phòng Bộ, Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tổ chức triển khai đồng bộ nhóm nội dung công việc đảm bảo công tác chuyển tiếp thực hiện cấp các loại C/O không ưu đãi, REX, CNM được thông suốt, tránh gián đoạn, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
"Cục Xuất nhập khẩu có nhiệm vụ chỉ đạo các cơ quan, tổ chức cấp C/O tăng cường công tác cấp và kiểm tra C/O, đặc biệt xác định tiêu chí xuất xứ theo quy tắc cụ thể mặt hàng từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Trong trường hợp cần thiết, đề xuất các biện pháp cụ thể ngăn chặn tình trạng chuyển tải bất hợp pháp, chống gian lận xuất xứ, bảo vệ uy tín và lợi ích của hàng hóa xuất khẩu của chống gian lận xuất xứ, bảo vệ uy tín và lợi ích của hàng hóa xuất khẩu của Việt
Ngoài ra, phối hợp với Cục Phòng vệ thương mại, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Vụ Pháp chế... triển khai các nhiệm vụ liên quan.
Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Công Thương giao Cục Xuất nhập khẩu chủ trì, phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đề xuất các giải pháp đơn giản hóa thủ tục hành chính theo hướng "văn minh, hiện đại", phục vụ tốt, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp đề nghị cấp C/O.
Tại Chỉ thị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng giao Vụ Pháp chế Phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu sớm hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật cần sửa đổi, bổ sung phù hợp với Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 để tổ chức triển khai thực hiện việc cấp C/O phù hợp trong tình hình mới.
Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu, Cục Phòng vệ thương mại, Cục Hải quan (Bộ Tài chính) trong công tác giám sát, kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu nhằm kịp thời đề xuất biện pháp xử lý trong tình hình mới.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số chủ trì, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu khẩn trương nâng cấp, hoàn thiện các tính năng của eCoSys để sớm triển khai công tác thực hiện cấp các loại C/O không ưu đãi, đảm bảo hiệu quả việc cấp C/O ưu đãi.
Chủ trì, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu nghiên cứu, xây dựng bổ sung tính năng xử lý dữ liệu thông tin trên eCoSys nhằm phục vụ công tác rà soát, đánh giá, kiểm tra hoạt động đề nghị cấp C/O và xác minh trong trường hợp cần thiết.
Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đưa ra chỉ đạo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thị trường phát hiện và xử lý các hành vi kinh doanh hàng hóa, đặc biệt nguyên liệu nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ để sản xuất hàng xuất khẩu, trong trường hợp cần thiết chuyển cơ quan chức năng xử lý đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
"Thường xuyên theo dõi, đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại ở thị trường trong nước với mục đích sản xuất để xuất khẩu. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu đề xuất các biện pháp kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm liên quan về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa", Chỉ thị nêu rõ.
Đồng thời, đối với Vụ Chính sách thương mại đa biên cần tích cực theo dõi, trao đổi với các đối tác FTA để xử lý các vướng mắc phát sinh liên quan đến xuất xứ hàng hóa trong quá trình thực thi các FTA.
"Phối hợp với các đơn vị liên quan tổng hợp, báo cáo và đề xuất phương án xử lý phù hợp, bảo đảm tuân thủ cam kết quốc tế và bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam", Chỉ thị nêu.
Các cơ quan, tổ chức cấp C/O tăng cường tổ chức triển khai công tác kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa tại cơ sở sản xuất (trước và sau khi cấp C/O) theo quy định tại Thông tư số 39/2018 nnăm 2018 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định kiểm tra, xác minh xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.
