Có tình trạng một số cán bộ ở Hưng Yên tìm cách “né” hoặc đùn đẩy việc chỉ đạo cũng như thực thi giải phóng mặt bằng, cho rằng có chậm tiến độ thì lỗi thuộc về tập thể. Trên thực tế, chưa có khung chế tài và ít có cán bộ bị xử lý vì để chậm giải phóng mặt bằng.
Để công tác giải phóng mặt bằng không còn là lực cản mà trở thành động lực cho sự phát triển của địa phương, Tỉnh ủy Hưng Yên đã ban hành nhiều văn bản quan trọng mang tính đột phá, đi đầu so với các tỉnh, thành phố khác về tăng cường vai trò của cấp ủy Đảng trong sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện thực hiện công tác giải phóng mặt bằng triển khai các công trình trọng điểm. Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa trực tiếp làm Trưởng ban chỉ đạo các công tác này.
Nếu như trước năm 2021, tỉnh Hưng Yên chỉ giải phóng mặt bằng được 300 - 500 ha thì khi các chỉ thị, quyết định của Tỉnh ủy ra đời, mỗi năm Hưng Yên giải phóng mặt bằng được hơn 1.000 ha phục vụ việc xây dựng công trình giao thông và khu, cụm công nghiệp, đô thị...
Nhờ có mặt bằng sạch, Hưng Yên đã hình thành thêm công trình giao thông kết nối vùng, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước; các khu cụm công nghiệp, đô thị mới được hình thành. Từ đó tạo nguồn thu ngân sách năm 2024 của tỉnh đạt hơn 40.000 tỷ đồng, cao hơn so với các tỉnh lân cận. Đáng nói, dù diện tích giải phóng mặt bằng lớn diễn ra tại nhiều địa phương, trong bối cảnh sửa đổi Luật Đất đai nhưng Hưng Yên không để xảy ra sai sót; hạn chế được tình trạng tiêu cực, thất thoát tài sản nhà nước; rút ngắn và giảm chi phí cho nhà đầu tư.
Có được kết quả này là nhờ sự chỉ đạo xuyên suốt của cấp ủy Đảng từ tỉnh tới cơ sở; dám đi vào giải quyết công việc khó. Khi có sự đồng nhất trong chỉ đạo, giúp cán bộ thực thi công vụ “vững tay” hơn quyết sách các nội dung liên quan đến giải phóng mặt bằng.
Xuất phát từ thực tế trên, phóng viên TTXVN thực hiện 3 bài viết: Xử lý việc khó tháo "nút thắt" giải phóng mặt bằng - Kinh nghiệm từ Hưng Yên".
Khu Công nghiệp Dệt may Phố Nối (Hưng Yên). Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Tỉnh Hưng Yên có vị trí địa lý quan trọng tiếp giáp với Thủ đô Hà Nội, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt thuận lợi nên được nhiều doanh nghiệp, doanh nhân lựa chọn đầu tư. Tuy nhiên, nhiều dự án sau khi được tỉnh phê duyệt đầu tư, vẫn phải ”nằm chờ” chưa thể triển khai do vướng giải phóng mặt bằng. Nhận thấy “điểm nghẽn, nút thắt” trong triển khai dự án do khâu giải phóng mặt bằng, Hưng Yên đã tạo ra một bước đột phá trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.
Dự án "đắp chiếu" chờ mặt bằng
Trong quá trình hoàn thiện, phát triển của mỗi địa phương sẽ không tránh khỏi việc giải phóng mặt bằng, khiến nhiều hộ dân phải rời xa nơi “chôn nhau cắt rốn” của mình. Nhưng do tính chất phức tạp của việc giải phóng mặt bằng nên tại Hưng Yên cũng như một số tỉnh, thành khác trên cả nước việc này thường kéo dài qua nhiều thời kỳ.
Trước năm 2021 tại Hưng Yên có tới hàng trăm dự án công nghiệp, đô thị, đường giao thông lớn nhỏ… bị chậm tiến độ, không có mặt bằng để thực hiện. Khi dự án bị "tắc", ảnh hưởng tới việc giải ngân nguồn vốn đầu tư công; hạ tầng chậm được xây dựng khiến tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương bị ảnh hưởng.
Dự án khu công nghiệp Yên Mỹ có quy mô 280 ha được phê duyệt chủ trương đầu tư từ năm 2018. Khu công nghiệp được quy hoạch hoàn thiện đồng bộ. Chủ đầu tư của dự án là Tổng Công ty Viglacera. Theo kế hoạch, dự án được triển khai và hoàn thành trong năm 2023. Tuy nhiên, quá trình đầu tư, chủ doanh nghiệp mới nhận thấy hết được “sức ì” trong công tác giải phóng mặt bằng.
Ông Vũ Ngọc Trình, Phó Giám đốc Công ty cổ phần phát triển khu công nghiệp Viglacera Yên Mỹ nhớ lại: Năm 2017, khi đặt vấn đề đầu tư vào tỉnh, Công ty cũng đã lường trước những khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng. Nhưng khi bắt tay vào kiểm đếm giải phóng mặt bằng, lúc ấy phía Công ty mới thấm thía được những trở ngại gặp phải.
Chính quyền đã ban hành quyết định thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm tài sản trên đất, phê duyệt phương án bồi thường… theo quy định, nhưng sau đó nhiều người dân không chấp hành nhận tiền đền bù hỗ trợ.
“Với sự không hợp tác từ phía người dân, chính quyền các cấp cũng tổ chức tuyên truyền vận động nhưng bất thành. Dự án bị chậm so với tiến độ đề ra. Khi ấy, chủ đầu tư như ngồi trên "đống lửa", chờ giải phóng mặt bằng", ông Trình nhớ lại.
Tiếp mạch cảm xúc, vị Phó Giám đốc Công ty trên cho biết, khi Chỉ thị số 15-CT/TU ngày 8/11/2021 và Quyết định 409 ngày 11/3/2022 của Tỉnh ủy Hưng Yên được ban hành với mục tiêu tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án cũng là lúc doanh nghiệp vớ được “phao” để từng bước tháo “nút thắt” giải phóng mặt bằng.
Ngay sau đó, Huyện ủy Yên Mỹ đã thành lập Ban giải phóng mặt bằng dự án trọng điểm theo chỉ đạo của Tỉnh ủy Hưng Yên. Theo đó, các thành viên vào cuộc tuyên truyền vận động với một quyết tâm rất cao, khí thế quyết liệt. Cuối cùng dự án đã hoàn thành giải phóng mặt bằng vào năm 2024.
Tương tự tại huyện Văn Lâm, dự án Khu nhà ở và dịch vụ đô thị, công nghiệp Như Quỳnh được UBND tỉnh chấp thuận cho Công ty cổ phần thương mại Hoàng Vương làm chủ đầu tư (Văn bản số 1392/UBND-KT1 ngày 30/8/2011) cũng đã "đắp chiếu" nhiều năm không thể triển khai do vướng mặt bằng. Tổng diện tích để thực hiện dự án là 37,09ha, trong đó có đất trồng lúa, các loại đất khác và mồ mả cần phải di dời. Nhiều người lúc bấy giờ bi quan nói rằng, dự án “ma”, khi mà hàng chục héc ta đất cỏ mọc um tùm, không thể triển khai xây dựng.
Với quyết tâm chính trị cao theo tinh thần của Tỉnh ủy Hưng Yên, huyện Văn Lâm đã vào cuộc ngày, đêm để giải phóng mặt bằng hoàn thành vào năm 2023.
Rõ người, rõ việc trong thực hiện
Chủ tịch UBND huyện Khoái Châu, Phạm Xuân Thắng (người thứ 2 từ phải sang), tuyên truyền, vận động người dân xã Tứ Dân về công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng Dự án. Ảnh Mạnh Khánh/TTXVN
Theo Tỉnh ủy Hưng Yên, Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã xác định “Tập trung thu hút đầu tư phù hợp quy hoạch; ưu tiên dự án quy mô lớn, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp công nghệ số, đóng góp tích cực cho tăng trưởng và ngân sách Nhà nước” là một trong ba khâu đột phá để góp phần xây dựng Hưng Yên thành tỉnh công nghiệp hiện đại. Để thực hiện được thành công, hiệu quả Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã xác định công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, giải quyết những "nút thắt" ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Tỉnh ủy Hưng Yên xác định, giải phóng mặt bằng là khâu quan trọng trong quá trình triển khai thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, cơ sở hạ tầng… Làm tốt công tác giải phóng mặt bằng có ý nghĩa quan trọng trong việc đẩy mạnh thu hút đầu tư, tạo lập môi trường thông thoáng cho đầu tư phát triển. Bên cạnh đó, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng và ổn định cuộc sống cho người dân bị thu hồi đất, giảm thiểu tình trạng tranh chấp, bất đồng, khiếu nại, tố cáo trong nhân dân.
Tỉnh ủy đã đề cao vai trò của cấp ủy đảng trong công tác giải phóng mặt bằng. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hưng Yên liên tiếp ban hành các văn bản chỉ đạo, định hướng về giải phóng mặt bằng. Cụ thể, đã ban hành Chỉ thị số 15-CT/TU ngày 8/11/2021 về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác giải phóng mặt bằng triển khai các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh. Ngày 28/12/2021, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3022/QĐ-UBND phê duyệt Đề án "Nâng cao hiệu quả trong công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh".
Tiếp theo, Tỉnh ủy ban Quyết định số 409 QĐ/TU ngày 11/3/2022 về thành lập Ban Chỉ đạo các dự án trọng điểm, do Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa làm Trưởng ban chỉ đạo; trong đó nhiệm vụ chính là xử lý các khó khăn vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, thúc đẩy tiến độ dự án...Theo đó, các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh cũng thành lập Ban chỉ đạo, trực tiếp người đứng đầu cấp ủy.
Có thể thấy, Hưng Yên là một trong những tỉnh đầu tiên trên toàn quốc thành lập Ban chỉ đạo các dự án trọng điểm mà người đứng đầu Đảng bộ tỉnh làm Trưởng ban, từ đó cho thấy sự quan tâm đặc biệt đến công tác giải phóng mặt bằng; quyết tâm chính trị lớn để tạo mặt bằng sạch đón "đại bàng". Nhiệm vụ của Ban chỉ đạo là kiểm tra, đôn đốc giải phóng mặt bằng đối với các dự án trọng điểm; cho chủ trương đường lối, xử lý các khó khăn vướng mắc trong giải phóng mặt bằng nhằm thúc đẩy dự án triển khai đúng tiến độ.
Trên tinh thần làm việc: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, Ban chỉ đạo là chiếc "phao" cứu các dự trên địa bàn tỉnh bị "chìm" tiến độ; thúc đẩy các dự án trọng điểm có ý nghĩa kết nối vùng "về đích" đúng và trước hạn. Như dự án đường song hành đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, nhờ cấp ủy các cấp chỉ đạo tốt công tác giải phóng mặt bằng, quyết tâm chính trị lớn, tỉnh Hưng Yên phấn đấu đến 30/9/2025 sẽ hoàn thành thông xe kỹ thuật tuyến đường chạy qua địa bàn tỉnh, trước so với kế hoạch ban đầu là năm 2026; coi đây là công trình mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2025-2030.
Bài 2: Đào tạo cán bộ qua việc mới, việc khó
