Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025 là sự kiện quốc tế do Aitomatic (Mỹ) và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) được tổ chức từ 12-16/3. Hội nghị quy tụ hơn hơn 1.000 lãnh đạo, chuyên gia có ảnh hưởng trong lĩnh vực AI và bán dẫn, tập trung thảo luận các thông tin nổi bật về AI cùng tiềm năng kết nối kinh doanh xuyên biên giới.
AI và các câu chuyện xoay quanh nó đã được nói đến từ vài thập kỷ nay và cũng có nhiều ứng dụng trong cuộc sống, nhưng chỉ đến vài năm gần đây, công nghệ này mới thực sự bùng nổ thành một làn sóng mạnh mẽ trên toàn cầu.
Theo TS.Christopher Nguyễn - nhà đồng sáng lập và hiện là CEO của Aitomatic, công ty tư vấn AI tại Mỹ - làn sóng bùng nổ của AI hiện nay cũng đang mang lại cho Việt Nam cơ hội nghìn năm có một để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu cho cơn sốt này.
Bài phát biểu của ông Christopher Nguyễn, CEO AITOMATIC
Cơ hội 4.000 năm có một của Việt Nam
Khi nhìn lại lịch sử phát triển của công nghệ, có những khoảnh khắc đặc biệt khi nhiều yếu tố hội tụ tạo ra đột phá mang tính cách mạng.
"AI từng là một lĩnh vực chỉ được quan tâm trong phòng thí nghiệm, nhưng giờ đây đã trở thành chủ đề nóng hổi trên toàn cầu," TS. Christopher chia sẻ. "Vào những năm 60, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu nghiên cứu về AI, nhưng phải đến năm 2012, một bước ngoặt quan trọng mới xuất hiện."
Bước ngoặt đó là vào năm 2012, khi Google công bố nghiên cứu đột phá về nhận dạng hình ảnh từ video YouTube với sự tham gia của Tiến sĩ Lê Viết Quốc - một kỹ sư trẻ người Việt. Kết quả là mạng nơ-ron này đột nhiên có thể nhận ra mèo, chó, và thậm chí nhận diện Jennifer Aniston cùng nhiều đối tượng khác.
Theo TS.Christopher Nguyễn, điều mà AI thiếu trong suốt nhiều thập kỷ chính là yếu tố "scale" (quy mô). Khi công nghệ được nhân rộng lên hàng nghìn, triệu, tỷ lần, AI mới thực sự phát huy sức mạnh và tạo ra những đột phá. Yếu tố quy mô đã tạo nên cuộc cách mạng, và quy mô này được tạo ra nhờ các bóng bán dẫn (transistors).
Một yếu tố quan trọng khác là bối cảnh địa chính trị toàn cầu. Trong 10 năm qua, chúng ta chứng kiến sự đối đầu giữa các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc và các nước khác. TS. Christopher nhận định: "Mỹ đã xuất khẩu 'cơ bắp' - năng lực sản xuất ra nước ngoài trong suốt 30 năm qua. Hiện nay, bán dẫn chủ yếu được sản xuất tại Đài Loan, tạo ra rủi ro địa chính trị cho Mỹ trong trường hợp xảy ra xung đột."
Đó là lý do Mỹ và nhiều nước phương Tây đang nỗ lực tái công nghiệp hóa - đưa sản xuất trở lại, đặc biệt là công nghệ bán dẫn. "Có rất nhiều tiền đang đổ vào đó, rất nhiều khoản tái đầu tư," TS. Christopher cho biết.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam đang có cơ hội vô cùng lớn từ việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. " Khi mọi người nhìn quanh và nói rằng chúng ta phải bắt đầu giảm rủi ro từ một nhà cung cấp duy nhất, và họ tìm kiếm các quốc gia có năng lực, Việt Nam chắc chắn nằm trong danh sách hàng đầu," TS. Christopher nhấn mạnh.
TS. Christopher dẫn chứng một ví dụ cụ thể: "Samsung là nhà sản xuất, xuất khẩu lớn thông qua Việt Nam. Tôi nghe nói khoảng 25% doanh thu toàn cầu của Samsung đến từ sản xuất tại Việt Nam. Và một phần lớn GDP Việt Nam cũng được đóng góp bởi Samsung. Đó chỉ là một ví dụ về sự tái cấu trúc có lợi cho Việt Nam từ phía nguồn lực." Đồng thời, Việt Nam còn có lợi thế về dân số trẻ và đang tăng (100 triệu người), ngược với xu hướng già hóa ở các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan.
Kết hợp tất cả các yếu tố này, TS. Christopher đưa ra một nhận định táo bạo: "Nhiều bạn bè tôi nói đây là cơ hội một đời người. Nhưng tôi nghĩ đây là cơ hội 4000 năm có một. Chưa bao giờ có nhiều yếu tố hội tụ như vậy - công nghệ trở nên quan trọng và cần thiết trong cuộc sống hàng ngày về AI và bán dẫn, sự tái cấu trúc của chuỗi cung ứng, cộng với việc Việt Nam có dân số trẻ và đông đảo, vẫn đang tăng trưởng."
Ông chia sẻ thêm về công ty của mình, AITOMATIC, một công ty chuyên về "domain expert agent" (tác nhân chuyên gia lĩnh vực) tận dụng AI cho sản xuất và công nghệ bán dẫn. Công ty làm việc với các tập đoàn lớn như TSMC, Tokyo Electron, JSR, Samsung... "Khi tôi đi đến các quốc gia này để thăm khách hàng, tất cả đều hỏi về Việt Nam. Họ đều muốn đầu tư vào Việt Nam, không chỉ vì sự tái cấu trúc địa chính trị, mà còn vì đó là nơi họ tin rằng có thể tìm thấy nhân tài trong tương lai gần."
"$0 trillion opportunity" và cơ hội của Việt Nam trong lĩnh vực Edge AI
Tuy nhiên, một điểm yếu dễ nhận thấy của Việt Nam chính là việc thiếu nguồn lực tài chính – một yếu tố không thể thiếu để gia nhập sân chơi của công nghệ hiện đại. Nói về điều này, TS. Christopher đã giới thiệu một khái niệm đầy thú vị: "$0 billion opportunity" (cơ hội tỷ đô từ con số 0).
"Có một nhà đầu tư nổi tiếng, tôi muốn chắc chắn là Reid Hoffman hoặc Vinod Khosla, thích đề cập đến '$0 billion opportunity'. Tôi muốn mượn khái niệm đó và nói rằng Việt Nam đang đối mặt với một '$0 trillion opportunity'," ông bắt đầu.
"Thuật ngữ này có nghĩa là hiện tại có thể chưa có gì, nhưng quy mô của cơ hội là vô cùng lớn. Những người có tầm nhìn sẽ nhìn thấy tiềm năng và đầu tư," ông giải thích. "Việt Nam đang đối mặt với thách thức 'zero trillion opportunity' - một thị trường tiềm năng trị giá nghìn tỷ đô la nhưng hiện tại chưa được khai thác."
TS. Christopher hiểu rõ mối quan ngại về nguồn lực hạn chế: "Tôi nghe điều đó rất nhiều. Nhưng tôi nghĩ mọi người cần có tầm nhìn. Mọi thứ đều đòi hỏi tầm nhìn. Đúng là Việt Nam có thể bị hạn chế về nguồn lực, nhưng nếu bạn nhìn vào xu hướng, chỉ trong 5 năm qua, 2 năm qua, 1 năm qua, mọi người đang đến, đang đầu tư."
Để cụ thể hơn về chiến lược, ông đề xuất Việt Nam nên tập trung vào lợi thế so sánh của mình: "Bạn luôn nhìn vào cái gọi là lợi thế so sánh và làm những việc mà bạn sẽ có lợi thế hơn người khác. Do đó, có những việc bạn không nên làm. Tôi sẽ đưa ra một ví dụ về điều Việt Nam không nên làm, ít nhất là không phải vào lúc này, đó là đầu tư vào công nghệ chế tạo bán dẫn 2 nanomet. Đó là tự sát. Bởi vì những nhà sản xuất giỏi nhất thế giới đang cạnh tranh trong lĩnh vực đó, với 20-30 năm kinh nghiệm."
TS.Christopher cho rằng Việt Nam nên tập trung vào những lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh thay vì đầu tư vào những công nghệ đã có sự cạnh tranh khốc liệt. "Việt Nam không nên đầu tư vào công nghệ chế tạo chip 2nm trong thời điểm này. Đó là 'tự sát' vì các siêu cường đang cạnh tranh và họ có 20-30 năm kinh nghiệm."
Thay vào đó, ông đề xuất Việt Nam nên tập trung vào lĩnh vực Edge AI - trí tuệ nhân tạo xử lý trên thiết bị cục bộ - tích hợp AI lên các thiết bị mà người dùng tương tác hàng ngày để xử lý, thay vì phải thông qua các máy chủ đám mây trung gian như hiện tại.
"Edge AI sẽ là một cơ hội trị giá nghìn tỷ USD mà thế giới chưa nhìn thấy rõ. Hiện chưa có 'ông lớn' nào thống trị thị trường này," ông chia sẻ. "Khi chúng ta nói về 'edge' (biên), thực chất đó là trung tâm của cuộc sống hàng ngày - nơi chúng ta sinh sống, xe hơi, nhà cửa, tai nghe, máy tính... tất cả đều là thiết bị biên."
Ông đề xuất một chiến lược cụ thể: "Nếu Việt Nam đào tạo 10.000-20.000 kỹ sư thiết kế IC (vi mạch tích hợp) tài năng tập trung vào trí thông minh biên, đó là lĩnh vực mà Việt Nam có thể dẫn đầu. Điều này không đòi hỏi hàng tỷ đô la đầu tư mà chủ yếu là phát triển nhân tài."
Ông nhấn mạnh rằng tại Thung lũng Silicon, người ta đã phát hiện ra cách tạo ra giá trị từ "tay không" bằng cách tận dụng tài năng con người. "Việt Nam có rất nhiều nguồn lực về con người. Đó là lợi thế cạnh tranh mà chúng ta cần khai thác."
Chiến lược thực tế và Hội nghị AISC 2025
TS. Christopher Nguyễn đánh giá cao những nỗ lực hiện tại của Việt Nam trong việc thay đổi chính sách, tinh giản thủ tục hành chính theo Nghị quyết 57. Ông đặc biệt ấn tượng với sự thay đổi thái độ từ "không quản được thì cấm" sang "mặc định cho phép".
Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), đơn vị đồng tổ chức sự kiện AISC 2025
Để phát triển bền vững, ông mô tả mô hình phát triển qua ba giai đoạn:
"Giai đoạn một, khi các nước khác đến Việt Nam, họ tìm kiếm lao động giá rẻ. Việt Nam đã trải qua giai đoạn này trong khoảng 20 năm qua. Giai đoạn hai là trở thành nhân viên được trả lương cao thông qua các dự án FDI, khi các công ty nước ngoài đến đầu tư, sản xuất và thuê nhiều người, đào tạo họ. Đây là giai đoạn Việt Nam đang ở hiện nay."
"Nhưng có một giai đoạn ba mà nhiều nền kinh tế không bao giờ đạt đến, đó là trở thành chủ sở hữu - không chỉ là chủ sở hữu của các công ty hoạt động tại Việt Nam phục vụ thị trường Việt Nam, mà là chủ sở hữu của các công ty ở Việt Nam có quy mô bán hàng trực tiếp cho khách hàng cuối cùng toàn cầu."
TS. Christopher cảnh báo về "bẫy thu nhập trung bình" - khi các nền kinh tế bị mắc kẹt ở giai đoạn hai. Ông cho rằng cần có nỗ lực có ý thức để kết nối Việt Nam với thế giới, chuẩn bị cho giai đoạn ba.
Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC 2025) được ông xem là một chất xúc tác quan trọng cho sự chuyển đổi này. Sự kiện diễn ra từ ngày 12-14/3 tại Hà Nội, bao gồm hội thảo kỹ thuật, triển lãm kết nối doanh nghiệp và diễn đàn chính sách do Thủ tướng Chính phủ chủ trì.
"Hội nghị này có thể diễn ra ở bất kỳ đâu - Tokyo, Singapore hay Palo Alto. Nhưng tại sao tôi muốn tổ chức ở Việt Nam? Bởi vì điều này tạo cơ hội cho hệ sinh thái Việt Nam kết nối với hệ sinh thái toàn cầu," ông chia sẻ.
Sự kiện sẽ có sự tham gia của Liên minh AI - một tổ chức quốc tế gồm 160 thành viên, và sẽ có quy mô tương tự như Hội nghị AI Action Summit gần đây tại Paris với sự tham gia của Tổng thống Pháp Macron. Đặc biệt, sẽ có buổi họp mặt kín giữa các tổ chức tham dự và lãnh đạo các tập đoàn công nghệ lớn tại Đà Nẵng vào ngày 15-16/3.
"Những người đến Việt Nam hiện nay chủ yếu tìm kiếm sản xuất chi phí thấp, nhân viên giỏi, và bán hàng cho Việt Nam. Nhưng những người sẽ mua từ các công ty Việt Nam trực tiếp thì hiện tại chưa thường xuyên đến Việt Nam. Tôi hy vọng Hội nghị AISC sẽ trở thành chất xúc tác quan trọng để giai đoạn ba diễn ra," TS.Christopher kết luận.
Link bài gốc
