Sáng 25/3, "Hội thảo tập huấn triển khai thực hiện quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu - EPR" đã được tổ chức nhằm phổ biến và triển khai thực hiện quy định này. Đây là một cách tiếp cận chính sách môi trường phổ biến trên thế giới, được đánh giá là công cụ hiệu quả trong quản lý rác thải và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.
Hai cách thực hiện trách nhiệm tái chế
Phát biểu tại sự kiện, ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hệ thống pháp lý đã quy định đầy đủ để doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu. Theo đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính để hỗ trợ hoạt động tái chế.
"Đối với trách nhiệm tái chế, nhà sản xuất và nhập khẩu săm lốp, dầu nhớt, pin, ắc quy cùng một số loại bao bì phải thực hiện từ ngày 1/1/2024. Trong khi đó, nhóm sản phẩm điện - điện tử sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2025, còn phương tiện giao thông sẽ bắt đầu từ ngày 1/1/2027", ông Trung thông tin.
Ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Ngoài ra, Phó Cục trưởng Cục Môi trường cũng nhấn mạnh, với trách nhiệm thu gom và xử lý chất thải, các nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm như pin dùng một lần, tã lót, kẹo cao su, thuốc lá, một số sản phẩm nhựa tổng hợp và bao bì thuốc bảo vệ thực vật phải thực hiện từ ngày 1/1/2022.
Cục Môi trường cam kết tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình thực hiện EPR. Ông Trung kỳ vọng vào sự hợp tác chặt chẽ từ cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các cơ quan liên quan nhằm xây dựng một hệ thống EPR hiệu quả và bền vững.
Tại sự kiện, ông Nguyễn Văn Phan - Văn phòng EPR cho biết: "Trước khi có quy định về EPR, phần lớn bao bì sau khi sử dụng được thải trực tiếp ra môi trường. Tuy nhiên, khi Việt Nam đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn, nhất khi áp dụng các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, các nhà sản xuất bắt buộc phải tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường".
Ông Nguyễn Văn Phan - Văn phòng EPR.
Đối với trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải, nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm pin dùng một lần, tã lót, kẹo cao su, thuốc lá,…một số sản phẩm nhựa tổng hợp và bao bì thuốc bảo vệ thực vật có trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải từ ngày 01/01/2022.
Bao bì, pin sạc - ắc quy, dầu nhớt, săm lốp, sản phẩm điện, điện tử, phương tiện giao thông nằm trong nhóm danh mục bắt buộc phải đóng góp EPR. Trong đó, các nhà sản xuất, nhập khẩu bao bì chịu ảnh hưởng chính. Họ là nhà sản xuất bao bì thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi, chế phẩm tẩy rửa, xi măng…
"Doanh nghiệp lưu ý kê khai và gửi bản kê khai số tiền đóng góp tài chính hỗ trợ xử lý chất thải trên Hệ thống thông tin EPR quốc gia, đồng thời kê khai theo lượng sản phẩm, bao bì sản xuất, nhập khẩu đưa ra thị trường trong năm liền trước", ông Phan nói.
Tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp
Tại hội thảo, nhiều doanh nghiệp đặt câu hỏi liên quan đến EPR. Trả lời thắc mắc về việc bù trừ khoản đóng góp cho xử lý chất thải dầu gội, dầu thải theo quy định mới và báo cáo doanh thu, ông Đỗ Xuân Thuấn - đại diện Văn phòng EPR cho biết, theo Nghị định 05, khoản đóng góp tài chính cho trách nhiệm xử lý chất thải năm 2024 sẽ được bảo lưu sang năm 2025. Về phần tái chế, tính đến thời điểm hiện tại, chưa có doanh nghiệp nào thực hiện đóng góp.
Ông Thuấn cũng lưu ý rằng, trách nhiệm tái chế sẽ được tính dựa trên khối lượng sản phẩm. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động kê khai trước thời hạn 31/3. Khi gặp khó khăn, Văn phòng EPR sẽ phối hợp để tháo gỡ vướng mắc.
Bên cạnh đó, ông Đào Nguyên Khánh - đại diện Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét tích hợp công nghệ đồng tái chế xi măng vào cơ chế EPR.
Ông Đào Nguyên Khánh - đại diện Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam.
Ông cho biết, ngành xi măng đã ứng dụng công nghệ đồng xử lý chất thải, sử dụng chất thải từ các ngành khác làm nguyên liệu đốt và thu hồi năng lượng, vật chất, công nghệ này đã được một số quốc gia công nhận.
Trả lời đề xuất trên, ông Lê Ngọc Giang - Đại diện Văn phòng EPR cho biết: "Hiện nay, Nghị định 08 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường chưa có quy định cụ thể về vấn đề này. Tuy nhiên, Bộ đang được Chính phủ giao nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung chính sách EPR. Nếu doanh nghiệp cung cấp đầy đủ nội dung đề xuất, kèm theo báo cáo phân tích và đánh giá tác động theo góc nhìn khoa học, Bộ sẽ xem xét hoàn thiện chính sách".
Liên quan đến kiến nghị Bộ Xây dựng tham gia hội đồng đánh giá EPR, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết sẽ xem xét việc mở rộng phạm vi tham gia của các bên liên quan, đặc biệt trong việc giảm phát thải và xử lý chất thải trong ngành xây dựng.
Về kế hoạch đăng ký tái chế, đại diện Văn phòng EPR nhấn mạnh rằng báo cáo kết quả tái chế phải tuân theo kế hoạch đăng ký trước đó. Nếu doanh nghiệp đã thực hiện tái chế trong năm 2024 và đạt chỉ tiêu, kết quả này sẽ được bảo lưu và công nhận vào năm 2025. Khi báo cáo năm 2025, các công ty sẽ tiếp tục đăng ký kế hoạch tái chế cho kỳ tiếp theo (đến tháng 3/2026).
Hệ thống quản lý sẽ hiển thị rõ ràng quá trình thực hiện, giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ và đảm bảo mục tiêu tái chế chính xác.
Sau khi Việt Nam đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn, doanh nghiệp buộc phải thực hiện tái chế hoặc đóng góp Quỹ Bảo vệ môi trường theo Luật Bảo vệ môi trường, nhằm quản lý rác thải hiệu quả.
Ông Giang nhấn mạnh: "Chính sách EPR yêu cầu nhà sản xuất chịu trách nhiệm quản lý sản phẩm sau khi trở thành rác thải, bao gồm thu gom, phân loại, xử lý sơ bộ (như tháo dỡ, khử ô nhiễm), tái sử dụng, thu hồi (tái chế hoặc thu hồi năng lượng) và cuối cùng là thải bỏ".
Về trách nhiệm của từng chủ thể, ông Giang cho biết cần căn cứ vào đơn vị chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm khi đưa ra thị trường. Trường hợp doanh nghiệp chỉ thực hiện gia công sản xuất theo đơn đặt hàng và không trực tiếp đưa sản phẩm ra thị trường, đơn vị đó không phải chịu trách nhiệm thực hiện EPR.
