Liên quan đến vụ án khái thác, bán trái phép đất hiếm ở mỏ Yên Phú (Yên Bái), VKSND Tối cao đã ban hành cáo trạng truy tố 27 bị can liên quan. Cáo trạng cũng chỉ sai phạm của nhóm đối tượng mua lại đất hiếm của Công ty Thái Dương rồi chế biến và buôn lậu ra nước ngoài với thủ đoạn tinh vi.
Xem chi tiết vụ án qua bài: Vụ đất hiếm Yên Bái: Cấp phép "một đằng làm một nẻo", thu lợi hơn 700 tỷ đồng
Cụ thể, với Công ty Đất hiếm Việt Nam, cơ quan tố tụng xác định, từ năm 2019 đến năm 2023, công ty này đã mua tổng số 3.500 tấn quặng đất hiếm hàm lượng TREO 18-20% do Công ty Thái Dương của Đoàn Văn Huấn là Chủ tịch HĐQT khai thác trái phép tại mỏ Yên Phú (Yên Bái).
Bị can Lưu Anh Tuấn (thứ 2 từ phải qua) và các đối tượng liên quan.
Sau khi mua, Lưu Anh Tuấn - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Đất hiếm Việt Nam chỉ đạo nhân viên chế biến gần hết số quặng đất hiếm đó. Quá trình chế biến đưa thêm một phần nguyên liệu muối Carbonate nhập từ Trung Quốc để nâng cao hàm lượng TREO.
Kết quả, Công ty này đã chế biến được gần 5.000 tấn tổng Oxit đất hiếm hàm lượng TREO trên 95%.
Sau đó, Lưu Anh Tuấn đã chỉ đạo Đỗ Hạnh Hương - Phó Tổng giám đốc cùng 2 nhân viên là Phạm Xuân Hậu và Phạm Thị Yến - thực hiện thủ tục xuất khẩu hơn 473 tấn cho các Công ty Alconix (Nhật Bản), Polyfer (Áo), Jiangsu (Trung Quốc) và Sumitomo (Nhật Bản), thông qua 63 tờ khai Hải quan với tổng trị giá hơn 379 tỷ đồng.
Quá trình xuất khẩu, Tuấn, Hương, Hậu, Yến đã thực hiện hành vi xuất khẩu khi không đủ điều kiện, khai báo sai mã hàng hóa, vi phạm quy định của pháp luật.
Cụ thể, từ năm 2019 đến 2021, theo quy định Thông tư 12/2016 của Bộ Tài Chính và Thông tư 41/2019 của Bộ Công Thương thì quặng đất hiếm được khai thác trong nước phải tinh luyện thành "Bột Oxit đất hiểm riêng rẽ" đạt hàm lượng từ 99% trở lên mới được phép xuất khẩu.
Thế nhưng, Lưu Anh Tuấn đã chỉ đạo nhân viên mở 47 tờ khai hải quan để xuất khẩu 300 tấn "Tổng Oxit đất hiếm" khi chưa tinh luyện thành "Bột Oxit đất hiếm riêng rẽ".
Tiếp đến, từ năm 2022, theo quy định tại Thông tư số 23/2021 của Bộ Công thương cho phép xuất khẩu "Tổng các (Oxit, hydroxit, muối) đất hiếm" khi hàm lượng TREO đạt từ 95% trở lên với mã hàng hóa là 2530.90.90.90, được hưởng thuế suất 10%.
Chủ tịch Công ty đất hiếm Việt Nma lại chỉ đạo nhân viên mở 16 tờ khai hải quan để xuất khẩu hơn 162 tấn "Tổng Oxit đất hiếm" hàm lượng TREO trên 95%, nhưng khai báo sai mã hàng hóa là 2846.90.00 để được hưởng thuế suất 0%.
Ngoài ra, Tuấn còn chỉ đạo và Phạm Thị Yến chỉnh sửa số liệu các hợp đồng, hóa đơn nhập nguyên liệu từ Trung Quốc để cân đối, phù hợp với báo cáo hải quan về số liệu sử dụng nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất ra sản phẩm xuất khẩu.
Quá trình điều tra, các bị can thừa nhận hành vi sai phạm trong việc không khai báo đầy đủ nguồn gốc hàng hóa, khai báo sai mã hàng hóa xuất khẩu tổng Oxit đất hiếm với trị giá 379 tỷ đồng.
