Hội thảo là sự kiện đáng chú ý tại Đại lễ Vesak Liên hợp quốc lần thứ 20 năm 2025 với sự tham gia của nhiều đại biểu đến từ 80 quốc gia trên thế giới.
Nghi thức truyền thống Phật giáo tụng kinh cầu hòa bình thế giới. Ảnh: Tiến Lực/TTXVN
Hội thảo gồm phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề với hơn 300 bài tham luận tập trung vào chủ đề chính của Đại lễ Vesak là “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì Hòa bình thế giới và Phát triển bền vững”. Các tham luận tập trung vào 5 chủ đề chính yếu gồm: Nuôi dưỡng bình an nội tâm vì Hòa bình thế giới; Tha thứ và chữa lành bằng chánh niệm: Con đường hòa giải; Từ bi Phật giáo qua hành động: Trách nhiệm chung vì sự phát triển con người; Chánh niệm trong giáo dục vì tương lai nhân ái và bền vững và Thúc đẩy đoàn kết: Nỗ lực hợp tác vì hòa hợp toàn cầu. Các tác giả đã vận dụng phương pháp tiếp cận đa chiều, kết hợp giữa nghiên cứu kinh điển Phật giáo với những lĩnh vực như tâm lý học, giáo dục học, xã hội học, môi trường học... để đưa ra phân tích sâu sắc và giải pháp thiết thực cho các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội, xung đột văn hóa.
Các tham luận nhấn mạnh vai trò của việc vận dụng tuệ giác Phật giáo vào giải quyết các thách thức đương đại thông qua các khái niệm then chốt: tính vô thường, tính tương tức và lòng từ bi. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng tư tưởng Phật giáo không chỉ mang giá trị tâm linh mà còn có tính ứng dụng cao trong xây dựng hòa bình, phát triển bền vững và nâng cao phẩm giá con người.
Trong tham luận “Thúc đẩy đoàn kết: Nỗ lực hợp tác vì hòa hợp toàn cầu”, Hòa thượng, Tiến sĩ Thích Gia Quang tập trung phân tích bối cảnh thế giới hiện tại đang bị đe dọa bởi chiến tranh, khủng hoảng khí hậu và chia rẽ xã hội, từ đó nhấn mạnh vai trò của Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2025 như cơ hội chiến lược để kêu gọi đoàn kết toàn cầu. Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm với bài trình bày “Vesak 2025: Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm – Tuệ giác Phật giáo cho hòa bình và phát triển bền vững” đã nêu bật vai trò của tuệ giác Phật giáo trong việc hóa giải khổ đau, khơi nguồn hòa hợp và xây dựng nền tảng bền vững cho nhân loại. Dựa trên tinh thần Đại lễ Tam hợp, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm khẳng định các giá trị như đoàn kết, bao dung và tôn trọng nhân phẩm không chỉ là lý tưởng đạo đức mà còn là phương tiện thực tiễn để thúc đẩy đối thoại liên văn hóa, khắc phục chia rẽ tôn giáo và định hình chính sách toàn cầu dựa trên trí tuệ và từ bi.
Phiên toàn thể của Hội thảo. Ảnh: Tiến Lực/TTXVN
Theo Thượng tọa, Tiến sĩ Thích Nhật Từ, Phó Chủ tịch Ủy ban Tổ chức Quốc gia Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2025, Trưởng Ban Tổ chức Hội thảo, các nghiên cứu được báo cáo trong Hội thảo đã nhấn mạnh về tiềm năng chuyển hóa sâu sắc của trí tuệ Phật giáo trong thời đại khủng hoảng và hội nhập. Các nguyên lý từ bi, tâm từ và trí tuệ không chỉ là nền tảng của tu tập cá nhân, mà còn là những đức tính thiết yếu cho sự chung sống toàn cầu. Nền tảng đạo đức bao dung được đề xuất ở đây là khuôn phép mà tất cả con người đều xứng đáng được tôn trọng, bất kể chủng tộc, tín ngưỡng hay quốc tịch.
Mỗi bài nghiên cứu đều liên hệ đến một hoặc nhiều tiểu chủ đề của hội thảo, đồng thời đưa ra những nhận định sáng tạo và giải pháp thiết thực cho các vấn đề toàn cầu cấp bách. Một số bài phân tích việc tích hợp chánh niệm vào hệ thống giáo dục hiện đại, trong khi những bài khác khảo sát vai trò của đạo đức Phật giáo trong việc thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững. Định hướng nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào vai trò của đạo đức Phật giáo trong việc hình thành văn hóa thể chế, đặc biệt trong các tổ chức liên chính phủ và các sáng kiến hòa giải xung đột. Hướng nghiên cứu triển vọng khác là tích hợp thực hành chánh niệm và lãnh đạo từ bi vào quản trị công và hệ thống giáo dục.
“Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người” không chỉ là chủ đề mà là nền tảng triết lý theo đó chúng ta cần cùng nhau hướng đến. Việc cử hành chủ đề này trong Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2025 tại Việt Nam là lời khẳng định mạnh mẽ của lãnh đạo Phật giáo trên toàn cầu rằng con đường Phật giáo chính là trí tuệ trong hành động, từ bi trong cộng đồng và đoàn kết vì hạnh phúc của con người.
