Thị trường vốn thanh khoản hàng đầu khu vực
Tại phiên thảo luận chuyên đề “IPO Playbook for Startups in Vietnam” do Genesia Ventures tổ chức tại TP.HCM ngày 31/10/2025, các chuyên gia nhấn mạnh việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) không phải là đích đến, mà là phương tiện để đạt được mục tiêu phát triển lớn hơn, khởi đầu cho hành trình chuẩn hóa doanh nghiệp trên thị trường đại chúng.
Hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ngày càng sôi động, và IPO được xem là một dấu hiệu trưởng thành của doanh nghiệp. Ông Duy Lê, Thành viên Hội đồng quản trị & Phó Tổng Giám đốc Điều hành VinaCapital, cho biết Việt Nam đang có lợi thế lớn về thị trường vốn.
“Việt Nam hiện đang là một trong những thị trường có thanh khoản cao nhất Đông Nam Á - yếu tố then chốt khiến các doanh nghiệp khởi nghiệp nên cân nhắc nghiêm túc việc niêm yết trong nước thay vì ra thị trường quốc tế. Một ngày Việt Nam có thể đạt giá trị giao dịch từ 1-2 tỷ đô la, trong khi tại Indonesia, Philippines hay Thái Lan, con số này chỉ khoảng 600–700 triệu USD”, ông Duy Lê phát biểu.
Ông cũng cho biết, Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn của cả nhà đầu tư trong và ngoài nước. “Vấn đề không nằm ở nguồn vốn, mà ở chất lượng và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp có chất lượng, dòng vốn sẽ tự động tìm đến,” ông nói.
Sự dồi dào về thanh khoản này chứng tỏ Việt Nam có một “hùng vốn” (funding pool) lớn, sẵn sàng cho các doanh nghiệp chất lượng. Nguồn vốn này đến từ cả nhà đầu tư nội địa, trong giai đoạn lãi suất huy động duy trì ở mức thấp, và sự quan tâm từ các quỹ đầu tư tổ chức quốc tế. Các quỹ đầu tư tư nhân (PE) hàng đầu như Warburg Pincus, TPG hay CVC Capital Partners đã thực hiện nhiều thương vụ trị giá hàng trăm triệu đô la tại Việt Nam.
Ba yếu tố cốt lõi giúp startup Việt “lên sàn” thành công
Theo ông Duy Lê, để hướng tới IPO, doanh nghiệp cần chuẩn bị vững vàng trên ba trụ cột chính: Sản phẩm - Dòng tiền - Quản trị doanh nghiệp.
Đầu tiên là sản phẩm và mô hình tăng trưởng. Startup có thể chấp nhận lỗ trong giai đoạn đầu để ưu tiên tăng trưởng, nhưng về lâu dài, sản phẩm phải có giá trị thực, mô hình kinh doanh rõ ràng và khả năng mở rộng thị trường. Nhà đầu tư không chỉ nhìn vào doanh thu hiện tại, mà họ đánh giá năng lực phát triển dài hạn, liệu doanh nghiệp có khả năng chiếm lĩnh thị phần hay không.
Thứ hai là Dòng tiền (Cash Flow). Ông Duy Lê nhấn mạnh đây là "dòng máu" của doanh nghiệp. “Bạn có lợi nhuận trên giấy mà anh không có dòng tiền thì anh cũng sẽ chết,” ông chia sẻ. Ông cho biết nhiều công ty đã tìm cách “làm đẹp” báo cáo tài chính, tuy nhiên, nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ luôn đánh giá dựa trên dòng tiền thực tế từ hoạt động kinh doanh (Operating Cash Flow), vì đây là yếu tố phản ánh sức khỏe thật của doanh nghiệp. Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, startup cần chứng minh khả năng tạo dòng tiền ổn định.
Thứ ba là Quản trị doanh nghiệp. Đây là nền tảng cho niềm tin và là yếu tố thường bị xem nhẹ nhưng lại quyết định thành bại. “Ngay từ đầu, công ty đã phải làm việc với luật sư để chuẩn bị quản trị doanh nghiệp, làm các báo cáo tài chính theo chuẩn quốc tế. Nếu không chuẩn hóa ngay từ đầu, khi lên sàn sẽ rất khó khắc phục,” ông Duy Lê nhận định. Việc chuẩn hóa bao gồm minh bạch cơ cấu sở hữu, thiết lập Hội đồng quản trị độc lập và tuân thủ quy định công bố thông tin.
Chia sẻ thêm về kinh nghiệm quốc tế, bà Hoàng Thị Kim Dung, Giám đốc Quốc gia Genesia Ventures Vietnam, cho biết tại Nhật Bản, các doanh nghiệp duy trì quy trình rà soát định kỳ (short review) rất chi tiết để đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn của Sở Giao dịch Tokyo. Bà cho rằng các startup Việt nên xem việc chuẩn hóa này như một dự án chiến lược dài hạn, chứ không phải nhiệm vụ phát sinh ngay trước khi IPO.
