Pháp luật chỉ có giá trị khi đi vào cuộc sống
Theo bà Nguyễn Thị Mai, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) có vai trò đặc biệt trong việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Một Nhà nước pháp quyền chỉ thực sự vững mạnh khi pháp luật được tôn trọng, thực thi nghiêm minh và trở thành chuẩn mực ứng xử trong đời sống. Do đó, công tác này luôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của Hội Luật gia Việt Nam nói chung và Hội Luật gia Tp.Hải Phòng và các địa phương nói riêng.
"Người dân là chủ thể của quyền lực nhà nước. Vì vậy, muốn Nhà nước pháp quyền vận hành hiệu quả, người dân phải hiểu biết và ý thức được quyền, nghĩa vụ pháp lý của mình. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chính là cầu nối giữa hệ thống pháp luật với đời sống, giúp pháp luật đi vào cuộc sống một cách thiết thực, hiệu quả," bà Mai chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Mai – Chủ tịch Hội Luật gia TP. Hải Phòng.
Bà cho rằng, khi hiểu biết pháp luật, người dân không chỉ biết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình mà còn tự giác tuân thủ, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, phòng ngừa vi phạm và tội phạm. Đồng thời, đây cũng là một kênh quan trọng để củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hệ thống pháp luật, qua đó tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân.
Xem các điểm tư vấn pháp luật miễn phí tại Hải Phòng trong bài:
Người dân sôi nổi tham gia "Ngày tư vấn pháp luật miễn phí" đang được Hội Luật gia Hải Phòng phối hợp tổ chức kéo dài từ 3/11 đến 12/11/2025 (ảnh Đỗ Hiền).
Những năm qua, Hội đã triển khai nhiều mô hình, cách làm phong phú, sáng tạo, phù hợp với từng địa bàn, nhóm đối tượng. Hội phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể tổ chức hàng trăm buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật tại các quận, huyện, cơ sở.
Thông qua hội nghị, tọa đàm, sinh hoạt chuyên đề, các buổi nói chuyện pháp luật, những kiến thức pháp lý được truyền tải đến tận cơ sở, đến với người dân ở thôn xóm, khu dân cư, công nhân tại khu công nghiệp.
Hội còn phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức tập huấn kỹ năng tuyên truyền miệng, kỹ năng báo cáo viên pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên và tuyên truyền viên của Hội, cũng như các hòa giải viên ở cơ sở. Những lớp tập huấn này giúp họ không chỉ nắm chắc quy định pháp luật mà còn biết cách truyền đạt sinh động, dễ hiểu, tạo không khí gần gũi và tương tác với người dân.
Đặc biệt, hoạt động tư vấn pháp luật miễn phí được duy trì hiệu quả thông qua Trung tâm Tư vấn pháp luật và các Chi hội Luật gia trực thuộc, tập trung hỗ trợ người nghèo, người yếu thế, người lao động… là những nhóm dễ gặp rủi ro pháp lý. Mỗi buổi tư vấn là một dịp để Hội lắng nghe tâm tư, tháo gỡ vướng mắc, giúp người dân hiểu và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Song song đó, Hội còn phối hợp với các trường đại học, trung học phổ thông tổ chức tuyên truyền pháp luật cho học sinh, sinh viên với các chuyên đề thiết thực: Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Giao thông đường bộ, Luật Phòng chống bạo lực học đường... Những hoạt động này không chỉ truyền kiến thức pháp lý mà còn hình thành thói quen sống, học tập và làm việc theo pháp luật trong thế hệ trẻ.
"Chúng tôi luôn cố gắng để mỗi hoạt động tuyên truyền không chỉ là phổ biến điều khoản, mà là cơ hội để người dân được hỏi, được nói, được tháo gỡ khúc mắc. Có như vậy, pháp luật mới thực sự sống trong cộng đồng," bà Nguyễn Thị Mai chia sẻ.
Thách thức đòi hỏi đổi mới trong bối cảnh chuyển đổi số
Theo bà Nguyễn Thị Mai, công tác tuyên truyền pháp luật hiện nay đứng trước nhiều cơ hội, nhưng cũng lắm thách thức. Sự thay đổi trong cách tiếp cận thông tin của người dân, đặc biệt là giới trẻ, đòi hỏi công tác PBGDPL phải thích ứng nhanh và linh hoạt hơn.
"Ngày nay, người dân chủ yếu tiếp nhận thông tin qua mạng xã hội. Trong khi đó, nội dung tuyên truyền pháp luật vẫn còn mang tính truyền thống, dài dòng, ít tương tác. Nếu không đổi mới, chúng ta sẽ khó cạnh tranh với những luồng thông tin khác", bà Mai nhận định.
Ngoài ra, đội ngũ làm công tác tuyên truyền pháp luật ở cơ sở còn mỏng và chưa đồng đều về kỹ năng, khả năng ứng dụng công nghệ. Nguồn lực dành cho hoạt động này cũng còn hạn chế.
Bà Nguyễn Thị Mai trao đổi, chỉ đạo tại các điểm tư vấn pháp luật miễn phí trên địa bàn.
Bên cạnh đó, bà cũng chỉ ra một nguy cơ mới trong thời đại số là thông tin sai lệch, tin giả về pháp luật xuất hiện ngày càng nhiều. Nếu công tác tuyên truyền không nhanh, không chính xác, không hấp dẫn, người dân rất dễ bị dẫn dắt sai lệch.
Từ thực tế đó, Hội Luật gia Tp.Hải Phòng xác định cần đổi mới toàn diện nội dung, phương pháp và hình thức tuyên truyền. Trong đó, ưu tiên chuyển mạnh từ cách truyền đạt một chiều sang mô hình tương tác, đối thoại; lồng ghép tình huống thực tế để người dân cùng tham gia giải quyết; kết hợp hài hòa giữa tuyên truyền trực tiếp và trực tuyến.
Bà Nguyễn Thị Mai cho biết, Hội đang tập trung xây dựng các sản phẩm truyền thông số như video ngắn, podcast pháp lý; phát triển chuyên mục "Pháp luật và đời sống" trên mạng xã hội để tiếp cận nhóm đối tượng trẻ, người lao động, học sinh, sinh viên.
Cùng với đó, Hội sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác PBGDPL, xây dựng tủ sách pháp luật trực tuyến, kho dữ liệu điện tử cập nhật văn bản và tình huống pháp lý thực tế; tổ chức các lớp tập huấn trực tuyến cho đội ngũ hội viên và tuyên truyền viên ở cơ sở.
Đội ngũ tuyên truyền, tư vấn pháp luật chính là "cầu nối giữa pháp luật với nhân dân". (Hình ảnh người dân Tp.Hải Phòng được tư vấn pháp luật tại điểm tư vấn miễn phí do Hội Luật gia thành phố phối hợp tổ chức).
Song song với việc bắt kịp công nghệ, theo bà Mai, yếu tố con người là rất quan trọng. Bà nói: "Chúng tôi đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ, bởi người tuyên truyền pháp luật không chỉ cần giỏi chuyên môn mà còn phải có kỹ năng giao tiếp, sự tận tâm và tinh thần gần dân", bà Mai chia sẻ.
Theo bà, họ không chỉ là người truyền đạt kiến thức pháp luật, mà chính là "cầu nối giữa pháp luật với nhân dân", giúp người dân hiểu và tự giác chấp hành pháp luật trong cuộc sống hàng ngày.
Người tuyên truyền pháp luật phải có trình độ chuyên môn vững vàng, am hiểu sâu sắc các quy định pháp luật. Tuy nhiên, chỉ "hiểu luật" thôi chưa đủ, điều quan trọng là biết cách diễn giải pháp luật bằng ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ, tránh nặng tính học thuật.
Người tuyên truyền cần có kỹ năng giao tiếp, biết lắng nghe, biết đặt câu hỏi, tạo không khí thân mật, cởi mở, khuyến khích người dân cùng tham gia. Một buổi tuyên truyền thành công là buổi người dân cảm thấy mình được đối thoại, được giải đáp chứ không chỉ nghe lý thuyết.
Với cách làm sáng tạo, gần dân, Hội Luật gia Tp.Hải Phòng đang từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật trong cộng đồng.
Với quyết tâm đổi mới, sáng tạo và tâm huyết của đội ngũ luật gia, công tác PBGDPL của Hải Phòng đang ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn, góp phần xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, đúng với tinh thần Ngày Pháp luật Việt Nam.
