Ngày 6/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".
Ứng dụng công nghệ vào hoạt động giám sát
Tại phiên chuyên đề về: "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", phát biểu thảo luận GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, đại biểu đoàn Tp.Hà Nội thấy rằng, thanh tra, kiểm tra, giám sát thì giám sát sẽ có một vị trí khác hoàn toàn.
"Nếu thanh tra, kiểm tra nặng về đi vào xem xét xem quá trình thực hiện sẽ dẫn đến hậu quả là gì, thậm chí là đến việc phải xử lý. Nhưng giám sát là phải đi tìm hiểu, đánh giá xem quá trình thực hiện các quy định, các chính sách đang có cái gì tốt, cái gì vướng. Từ vướng mắc chỉ ra hướng để xử lý", ông Cường nêu.
GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, đại biểu đoàn Tp.Hà Nội.
Do đó, theo ông Cường, giám sát phải đồng hành, phải song hành ngay với quá trình thực hiện, không phải chờ thực hiện xong rồi mới đi giám sát thì điều đó lại trở thành như đi kiểm tra, thanh tra.
"Vì giám sát là song hành, đồng hành với quá trình thực hiện pháp luật để phát hiện kịp thời những vướng mắc, khi đó sẽ có những kiến nghị điều chỉnh. Điều này sẽ mang lại lợi ích cho đối tượng được giám sát nhiều hơn", ông Cường chia sẻ.
Ông nêu một loạt dẫn chứng về lợi ích của việc giám sát, khi có giám sát của Quốc hội chuyên đề về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid. Qua giám sát, chúng ta đã phát hiện ra những điều bất hợp lý.
Chẳng hạn như những tài sản cho tặng không có hồ sơ, không có hợp đồng cho tặng, giá kê khai không đúng… Vậy làm thế nào để chuyển những tài sản ấy thành tài sản công? Qua giám sát chúng ta đã xử lý được vấn đề này.
Hay như việc mua sắm các vật tư thiết bị cho phòng chống dịch. Nhưng khi hết dịch, các vật tư này không được dùng đến thì không được thanh quyết toán. Và chính giám sát đã chỉ ra để tháo gỡ việc này.
Hay qua giám sát việc thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách giảm thuế GTGT 2% (giảm VAT từ 10% xuống còn 8%) trong năm 2022, chúng ta cũng đã tháo gỡ được vướng mắc trong thực hiện chính sách giảm thuế này.
"Điều đó chứng tỏ rằng là những giám sát của chúng ta đã tháo gỡ được vướng mắc. Và tôi cũng tham gia những đoàn giám sát này, thì những đơn vị được giám sát, người ta thực sự nói rằng là cảm ơn, rất cảm ơn khi có hoạt động giám sát đến tháo gỡ cho họ", ông Cường cho hay.
ĐBQH Hoàng Văn Cường cũng nhấn mạnh, giám sát nhằm tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong thực thi chính sách, pháp luật nhưng không phải tất cả khó khăn, vướng mắc đều có thể tháo gỡ được ngay mà từ giám sát để phát hiện những vướng mắc do quá trình thực thi, do quy định, hướng dẫn thi hành.
Do vậy, ông cho rằng, giám sát cần phải đi vào, nắm được những vấn đề của người dân, doanh nghiệp; phải yêu cầu được các cơ quan hoạch định chính sách giải trình được những vướng mắc trong quy định.
Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác giám sát
Theo bà Nguyễn Thuý Anh - Phó Trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương, công tác kiểm tra, giám sát là một trong những phương thức lãnh đạo trọng yếu góp phần khẳng định uy tín năng lực cầm quyền của Đảng, hiệu lực của bộ máy Nhà nước, tạo dựng và củng cố niềm tin của nhân dân trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Do vậy, yêu cầu đặt ra là công tác giám sát phải đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung, phương pháp và tổ chức thực hiện.
Bà Nguyễn Thuý Anh - Phó Trưởng Ban Chính sách chiến lược Trung ương.
Trước yêu cầu cấp bách của giai đoạn cách mạng mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa kiến tạo và phát triển, đáp ứng kỳ vọng của nhân dân, bà Thúy Anh kiến nghị, cần đổi mới phương pháp, quy trình ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số trong công tác giám sát.
Trong đó, cần hoàn thiện chính sách quy trình giám sát về kinh tế - xã hội, đảm bảo khách quan khoa học thực tiễn. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử bảo mật, phục vụ cho công tác giám sát.
Kiện toàn bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác giám sát và tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức toàn hệ thống.
Đồng thời, phân cấp kiểm tra, giám sát đi đôi với kỷ luật minh bạch. Cần đảm bảo kiểm soát quyền lực, hiệu quả, tăng cường quản trị quốc gia, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, đặc biệt là đất đai và tài chính.
Ông Phan Đức Hiếu - Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính.
Ông Phan Đức Hiếu - Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã dẫn chứng từ bài học kinh nghiệm giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội mà thực tế ông đi giám sát.
Qua đó, ông kiến nghị, bổ sung thêm các quy định xác định rõ mục tiêu và nội dung giám sát chuyên đề. Theo đó, giám sát chuyên đề của Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND theo hướng bổ sung thêm các quy định xác định rõ mục tiêu và nội dung giám sát chuyên đề.
Giám sát chuyên đề cần tập trung vào việc nhận diện và đánh giá các nội dung như tính đầy đủ, kịp thời trong việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật và công tác tổ chức thi hành pháp luật.
Đồng thời, nhận diện khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện Luật và chất lượng văn bản hướng dẫn thi hành. Từ đó, đánh giá tính phù hợp, khả thi, hiệu quả và bất cập khác của quy định pháp luật liên quan đến chuyên đề giám sát và hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật, chương trình liên quan.
