Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn trình bày tờ trình trước Quốc hội.
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã trình bày tờ trình trước Quốc hội.
Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, sau hợp nhất, TPHCM đã mở rộng dư địa phát triển với diện tích 6.772,6 km², dân số 13,6 triệu người; trong đó, lực lượng lao động khoảng 7,281 triệu người, chiếm 14% tổng số lao động toàn quốc; GRDP ước tính 3,03 triệu tỷ đồng (tương đương 123 tỷ USD), chiếm 23,5% GDP cả nước.
Điều kiện này mở ra cơ hội tái cấu trúc không gian, quy hoạch vùng đô thị tích hợp phát triển theo tư duy “1 trung tâm, 3 vùng, 1 đặc khu”, tối ưu hóa chia sẻ lợi thế so sánh của từng khu vực, hình thành siêu đô thị đa trung tâm phát triển theo 3 hành lang, với 5 trụ cột (bao gồm trung tâm công nghiệp, logistics, trung tâm tài chính quốc tế, du lịch và công nghiệp văn hóa, trung tâm giáo dục - y tế - khoa học công nghệ), với các chỉ tiêu cụ thể: Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 10 - 11%/năm; đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 14.000 - 15.000 USD; tổng vốn đầu tư xã hội bình quân 5 năm 35 - 40% GRDP; tỉ trọng kinh tế số chiếm từ 30 - 40% GRDP.
Để hiện thực hóa các mục tiêu trong 5 năm tới, Thành phố dự kiến mỗi năm cần huy động bổ sung thêm từ 08 tỷ USD đến 12 tỷ USD; trong khi đó, nguồn lực ngân sách chỉ đáp ứng được nhu cầu khoảng 30% (1,2 triệu tỷ đồng/3,5 triệu tỷ đồng tổng nhu cầu), chưa đủ sức dẫn dắt phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Để thực hiện mục tiêu trên, bảo đảm vai trò đầu tàu, động lực, dẫn dắt, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng “2 con số” ngay từ năm 2026, Thành phố cần phải được bổ sung các giải pháp mang tính vượt trội, đột phá khác luật vào Nghị quyết 98/2023/QH15 nhằm tận dụng các cơ hội thu hút đầu tư và giải quyết ngay các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực; tập trung vào các dự án chiến lược có quy mô đủ lớn, mang tính đột phá, có sức lan tỏa, đặc biệt là hạ tầng trọng điểm về giao thông, đô thị, hạ tầng du lịch, xử lý môi trường, quản lý nguồn nước, chống biến đổi khí hậu, công nghệ cao, y tế, giáo dục; thành lập khu thương mại tự do.
Phát triển TPHCM trở thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á
Về mục tiêu, Chính phủ nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, đảm bảo cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, khả thi, hiệu quả hơn, đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, huy động nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển, đáp ứng yêu cầu, định hướng phát triển Thành phố sau hợp nhất.
Đồng thời, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Nghị quyết số 98 để xây dựng, phát triển TPHCM trở thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á với vị trí, vai trò là đầu tàu dẫn dắt, hạt nhân, động lực tăng trưởng của vùng Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và cả nước.
Về một số cơ chế, chính sách, dự thảo Nghị quyết đã đề xuất chính sách đối với mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) và thủ tục đầu tư.
Theo đó, ngoài việc đấu giá quỹ đất khai thác từ TOD theo Nghị quyết 98, đã bổ sung quy định cho phép sử dụng quỹ đất này để thanh toán cho dự án đường sắt đầu tư theo hình thức BT nhằm tăng tính khả thi, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án đường sắt theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.
Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98 nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh, lợi thế mở rộng quy mô, địa giới hành chính TPHCM, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030.
Bổ sung quy định cho phép xây dựng kết hợp với xây dựng nhà ở, xây dựng công trình thương mại dịch vụ, công trình sự nghiệp, công trình công cộng tại nhà ga đường sắt, khu tập kết bảo dưỡng, sửa chữa tàu (đề-pô) và vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3.
Chính sách này nhằm nâng cao hiệu quả khai thác quỹ đất, tối ưu hóa không gian của quỹ đất tại các vị trí nhà ga, đề pô và các nút giao; qua đó thúc đẩy phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại, tương tự một số đô thị lớn trên thế giới.
Một trong những nội dung quan trọng khác đó là, dự thảo nghị quyết bổ sung nội dung về thành lập khu thương mại tự do TPHCM.
Dự thảo quy định thiết lập khung pháp lý đầy đủ cho mô hình Khu thương mại tự do, bao gồm: Vị trí, cơ cấu khu chức năng, cơ chế quản lý, thẩm quyền, chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và cơ chế hải quan đặc thù.
Việc bổ sung này nhằm tạo không gian thể chế đặc thù, vượt trội cho Khu thương mại tự do tại TPHCM tương tự TP. Hải Phòng và TP. Đà Nẵng để thu hút đầu tư chất lượng cao, phát triển dịch vụ hiện đại và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, góp phần đưa thành phố trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế của khu vực, đồng thời, thực hiện thí điểm mô hình mới, kiểm nghiệm chính sách trước khi nhân rộng ra các địa phương khác.
Về các chính sách cụ thể cho Khu thương mại tự do, Chính phủ đề xuất trao thẩm quyền cho UBND TPHCM quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do, coi đây là quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung thành phố. Đồng thời, HĐND TP quy định trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do; giao Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp là cơ quan trực thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố, thực hiện các chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước trực tiếp đối với Khu thương mại tự do.
Bên cạnh đó, cho phép giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu đối với các dự án đầu tư trong khu thương mại tự do (trừ dự án nhà ở thương mại), nhằm đẩy nhanh thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng khu; cải cách thủ tục hành chính và điều kiện đầu tư theo hướng nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế mà không cần dự án đầu tư, không cần Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước, chỉ cần tuân thủ điều kiện tiếp cận thị trường.
Miễn kiểm tra chuyên ngành, không áp dụng biện pháp quản lý ngoại thương nội khối và áp dụng chế độ hải quan ưu tiên cho doanh nghiệp đủ điều kiện: Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm; cùng với giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học, người lao động chất lượng cao, là mức ưu đãi vượt trội hơn các khu kinh tế hiện nay.
Cho phép doanh nghiệp trong khu được niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ - điểm mới so với quy định quản lý ngoại hối thông thường...
Thu Giang
