Đó là cảnh báo được các chuyên gia, nhà quản lý, lãnh đạo tòa soạn đặt ra tại phiên thảo luận “Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các toà soạn báo chí Việt Nam” trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc, sáng 20/6 tại Hà Nội.
Các diễn giả chia sẻ tại phiên thảo luận - Ảnh: VGP/Văn Hiền
Phiên thảo luận thu hút sự tham gia của các nhà báo, chuyên gia công nghệ và đông đảo độc giả quan tâm đến chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí - truyền thông.
Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông (IPS) cho biết, hơn 60% cơ quan báo chí được khảo sát đã sử dụng các công cụ AI như ChatGPT, Gemini, Copilot… trong các khâu sản xuất nội dung, từ gợi ý, chỉnh sửa, tổng hợp thông tin. Tuy nhiên, cách ứng dụng hiện nay còn manh mún, thiếu tầm nhìn chiến lược, chủ yếu vận hành theo kiểu tự phát, cá nhân hóa. 3 vấn đề lớn đang cản trở hiệu quả ứng dụng AI trong tòa soạn báo chí, theo ông Đồng là: Đặt sai trọng tâm ứng dụng AI (quá chú trọng công cụ, ít quan tâm quy trình); thiếu chiến lược và tiếp cận tổng thể ở cấp độ tổ chức; thiếu nguồn lực tài chính, nhân sự chuyên trách.
Ông Đồng cũng cảnh báo nguy cơ mất độc giả khi hành vi tiếp cận thông tin đang dần chuyển từ công cụ tìm kiếm sang các nền tảng AI tổng hợp. Cùng với đó, doanh thu quảng cáo tiếp tục sụt giảm đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới mô hình kinh doanh báo chí trong kỷ nguyên số.
Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, ông Đào Quang Bính, Tổng Giám đốc, Tổng Thư ký Tạp chí Kinh tế Việt Nam cho biết, tòa soạn đã phát triển thành công công cụ AI riêng mang tên Askonomy, được đào tạo hoàn toàn bằng dữ liệu nội bộ, giúp dịch bài nhanh, chính xác, giảm tải cho biên tập viên và kiểm soát chặt nội dung. Askonomy hiện đã tích hợp vào hệ thống CMS, có thể xử lý nội dung tốc độ cao, đọc hiểu văn bản đạt độ chính xác 95% chỉ sau 7 giây. Ngoài ra, Tạp chí Kinh tế Việt Nam còn phát triển nền tảng Asko Platform, mở ra hướng đi riêng cho các mô hình tòa soạn tự chủ công nghệ.
Quang cảnh phiên thảo luận - Ảnh: VGP/Văn Hiền
Ở góc độ bảo vệ bản quyền, chuyên gia công nghệ Đinh Toàn Thắng nhấn mạnh xu hướng kết hợp AI với công nghệ mã hóa watermark, ký số dữ liệu đa lớp và công nghệ DRM (quản lý bản quyền số) nhằm bảo vệ nội dung báo chí trước nguy cơ bị sao chép, trích dẫn sai lệch.
Những chia sẻ tại diễn đàn cho thấy, AI đang mở ra cơ hội lớn cho báo chí nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về quản trị, đạo đức nghề nghiệp và mô hình kinh doanh. Chuyển đổi số thành công không chỉ là áp dụng công nghệ, mà phải là một chiến lược toàn diện, lấy con người và giá trị báo chí làm trung tâm.
Trong bối cảnh độc giả thay đổi hành vi tiếp cận thông tin, mô hình kinh doanh báo chí cần được định hình lại. AI có thể là cánh tay nối dài nhưng trung tâm vẫn phải là giá trị cốt lõi của nghề báo: độ tin cậy, tính xác thực và bản lĩnh chính trị vững vàng.
Văn Hiền
