TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'

Điều phối Tọa đàm, TS. Nguyễn Sỹ Dũng cho biết: Nhà ở không chỉ là một tài sản mà còn là một quyền được pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam ghi nhận. Đảm bảo an sinh cho số đông, trong đó có việc mọi người dân đều có chỗ ở, sống hạnh phúc, yên ấm bên gia đình, không chỉ là mục tiêu kinh tế mà còn là mục tiêu xã hội, một định hướng quan trọng mà đất nước ta đang hướng tới. Đảng và Nhà nước đã có nhiều nỗ lực để bảo đảm quyền cơ bản này cho mỗi công dân. Đây là một định hướng chiến lược mang tính nhân đạo, vừa đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân, vừa thúc đẩy kinh tế phát triển.

Tuy nhiên, việc thực hiện mục tiêu này gặp không ít khó khăn. Tại các thành phố lớn và khu công nghiệp như Hà Nội, TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai, hàng triệu người lao động, thậm chí cả công chức, gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở. Với mức lương trung bình khoảng 10-13 triệu đồng/người, trong khi giá nhà ở phân khúc trung và cao cấp dao động từ 30-35 triệu đồng/m², thậm chí lên đến 50 triệu đồng/m², việc sở hữu một căn nhà tiêu chuẩn (giá khoảng 2,5 - 3 tỷ đồng) trở nên xa vời. Ước tính chỉ khoảng 10% công chức, người lao động, công nhân tại các đô thị có khả năng tiếp cận nhà ở.

Trước thực tế này, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, đặc biệt Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm đến việc đảm bảo nhà ở cho người dân. Dù đã có sự phát triển mạnh ở phân khúc nhà ở trung và cao cấp, việc cung cấp nhà ở xã hội cho đại đa số người dân có thu nhập thấp vẫn là một thách thức lớn.

Dù đã có nhiều nỗ lực, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn cần được bổ sung và hoàn thiện liên tục để đáp ứng nhu cầu. Một trong những bước tiến quan trọng là ngày 29/5/2025 vừa qua, Quốc hội thông qua Nghị quyết 201/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội và ngày 27/2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 444/QĐ-TTg giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở xã hội trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030 để các địa phương bổ sung vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, chỉ tiêu nhà ở xã hội các địa phương phải hoàn thành giai đoạn 2025 - 2030 là 995.445 căn hộ, đây là chỉ tiêu quan trọng trong cụ thể hóa Quyết định 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030".

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức về thể chế, quy hoạch, đất đai và nguồn lực tài chính. Việc thực hiện chủ trương xây dựng và phát triển nhà ở đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ các địa phương và sự tháo gỡ từ Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua.

Để có cái nhìn tổng thể về các chủ trương, chính sách, thành tựu, thách thức và nỗ lực trong lĩnh vực này, Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm "Đột phá phát triển nhà ở xã hội". Đây là vấn đề được Thủ tướng Chính phủ hết sức quan tâm và trăn trở.

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 1.

Cả nước có 686 dự án nhà ở xã hội đã triển khai với 627.867 căn

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Đầu tiên, xin được hỏi Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh: Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết 201/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Là đại diện cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng, ông có thể phân tích ý nghĩa và những nét nổi bật của Nghị quyết và những kỳ vọng mà Nghị quyết sẽ mang lại trong thúc đẩy, phát triển nhà ở xã hội.

Đồng thời, xin ông chia sẻ một số nét khái quát, nổi bật về kết quả triển khai thực hiện, phát triển các dự án nhà ở xã hội hội thời gian qua; những khó khăn, vướng mắc đang tồn tại cần tập trung tháo gỡ là gì, nhất là những vấn đề về cơ chế, chính sách, công tác lập, thẩm định, duyệt quy hoạch, giải phóng mặt bằng, triển khai xây dựng các dự án?

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh: Trước hết, xin phép được điểm lại tình hình triển khai công tác phát triển nhà ở xã hội (NOXH) trong thời gian vừa qua.

Phát triển NOXH là một chính sách quan trọng, gắn liền với an sinh xã hội. Việc này không chỉ đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho người dân mà còn thúc đẩy nguồn cung nhà ở giá phù hợp, góp phần điều tiết thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh. Với ý nghĩa đó, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo sát sao để thúc đẩy đầu tư phát triển NOXH. Nhiều hội nghị toàn quốc, văn bản chỉ đạo, nghị quyết, công điện đã được ban hành nhằm đôn đốc các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cùng vào cuộc. Các địa phương cũng đã rất nỗ lực triển khai đầu tư phát triển NOXH và đạt được nhiều kết quả đáng kể.

Về thể chế và chính sách, Quốc hội đã thông qua đồng bộ các luật quan trọng như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Các tổ chức Tín dụng, và sửa đổi Luật Đầu tư. Các cải cách thủ tục hành chính được thực hiện nhằm thúc đẩy các dự án nhà ở nói chung, đặc biệt quan tâm đến NOXH cho người thu nhập thấp ở đô thị và công nhân khu công nghiệp. Luật Nhà ở đã bổ sung đối tượng là nhà ở cho lực lượng vũ trang, mở rộng chính sách phát triển NOXH. Các chỉ tiêu phát triển nhà ở đã được giao cho các địa phương.

Về triển khai thực tế, trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương đã tích cực triển khai. Trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737 ha đất làm nhà ở xã hội.

Theo đó, hầu hết các địa phương đều dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Nhiều địa phương đã quan tâm, dành quỹ đất nhà ở xã hội tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Cả nước có 686 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 627.867 căn, trong đó:

- 117 dự án hoàn thành và hoàn thành một phần, quy mô 80.811 căn; 159 dự án đã khởi công xây dựng, quy mô 135.563 căn;

- 416 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô 417.185 căn. Như vậy, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công xây dựng đạt 51% so với chỉ tiêu đã đặt ra tại Đề án đến năm 2025 (là 428.000 căn).

Kết quả đầu tư xây dựng nhà ở xã hội 5 tháng đầu năm 2025: Trên cả nước đã khởi công, đang triển khai đầu tư xây dựng 159 dự án, với quy mô 135.563 căn; trong đó khởi công mới 21 dự án, với quy mô 20.428 căn. Trong 5 tháng đầu năm, có 22.649 căn hộ nhà ở xã hội đã hoàn thành.

Còn một số tồn tại, hạn chế

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 2.

Mặc dù đã đạt một số kết quả quan trọng như đã nêu trên, tuy nhiên việc phát triển nhà ở xã hội vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến công tác phát triển nhà ở xã hội; chưa đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm của địa phương; chưa thành lập Ban Chỉ đạo phát triển nhà ở xã hội.

Số lượng dự án hoàn thành chưa đạt mục tiêu. Một số dự án nhà ở xã hội đã khởi công nhưng chưa triển khai thi công hoặc triển khai thi công chậm tiến độ.

Mặc dù các địa phương đã dành quỹ đất lớn, đủ về số lượng để phát triển nhà ở xã hội, tuy nhiên "chất lượng" của quỹ đất này vẫn còn chưa đảm bảo, nhiều ô đất nhà ở xã hội được quy hoạch, bố trí không phù hợp, ở những nơi xa trung tâm, thiếu kết nối về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội do vậy chưa thể đưa vào sử dụng ngay; công tác giải phóng mặt bằng chậm dẫn đến chưa bàn giao được mặt bằng cho chủ đầu tư, ảnh hưởng tiến độ dự án.

Việc triển khai các dự án đầu tư NOXH vẫn còn nhiều vướng mắc về thủ tục, trình tự phải tuân thủ như một dự án nhà ở thương mại thông thường. Các thủ tục liên quan đến xác định chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, cấp phép xây dựng, xác định giá bán, lựa chọn đối tượng mua nhà vẫn còn nhiều bất cập. Đây là những hạn chế, tồn tại đã được nhận diện trong thời gian vừa qua.

Để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy phát triển NOXH, đảm bảo mục tiêu đầu tư ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH đến năm 2030 (riêng năm 2025 phải hoàn thành một lượng nhất định), Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu rà soát vướng mắc và đề xuất biện pháp tháo gỡ.

Giảm hàng trăm ngày làm thủ tục

Trên tinh thần đó, Bộ Xây dựng đã chủ động tham mưu, trình Chính phủ và sau đó trình Quốc hội xem xét, rất đáng mừng là vào ngày 29/5/ 2025 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 201 về thí điểm cơ chế đặc thù để phát triển nhà ở xã hội. Đây có thể coi là một nghị quyết mang tính đột phá, nhằm tháo gỡ các thủ tục còn vướng mắc, cản trở quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội, cũng như giải quyết những khó khăn từ thực tiễn đặt ra.

Nghị quyết số 201/2025/QH15 bao gồm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, cụ thể: (1) Quỹ nhà ở quốc gia; (2) Giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công; (3) Lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; (4) Thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; (5) Xác định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội; (6) Điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội; (7) Thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp; (8) Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Trong đó, một số cơ chế, chính sách đáng chú ý như thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Theo đó, Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận; bao gồm: quỹ nhà ở trung ương do Chính phủ thành lập, quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.

Mục tiêu của Quỹ là tạo nguồn vốn để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của dự án nhà ở xã hội, tạo lập nhà ở xã hội để cho thuê, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê.

Tiếp đó là cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội với mục tiêu cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68- NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị.

Theo đó, Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính sau: (1) Không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. (2) Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành. (3) Bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành. (4) Không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành. (5) Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành. (6) Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt; sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành.

Nhằm thể chế hóa kịp thời Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Kết luận số 137-KL/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết đã bổ sung chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, theo đó: (1) Quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính; đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương xem xét, đánh giá theo thời gian di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, vùng miền... để xác định đối tượng được hưởng chính sách, tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở, gần nơi làm việc. (2) Mở rộng đối tượng gồm: doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của mình ở tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động yên tâm công tác.

Với những nội dung có tính chất đột phá, cơ chế đặc thù của Nghị quyết này, Quốc hội cũng đã nhất trí đưa Nghị quyết này có hiệu lực sớm, kể từ ngày 01/6/2025.

Vai trò của người đứng đầu, năng lực nhà đầu tư là những yếu tố quan trọng

TS. Nguyễn Sỹ Dũng: Nghị quyết mới của Quốc hội góp phần khơi thông cả ba nguồn lực về đất đai, tài chính, thể chế. Chúng ta rất ấn tượng, bằng Nghị quyết này có thể xóa bỏ hơn 1 năm về thời gian và cả chi phí.

Tiếp theo xin mời khách mời "thực chiến" là ông Phạm Văn Thịnh. Bắc Giang là một trong những địa phương có nhiều khu công nghiệp phát triển rất nhanh, nhu cầu nhà ở cho công nhân rất lớn, thời gian qua, Bắc Giang đã thực hiện khá tốt công tác phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động… Nhìn từ góc độ địa phương, ông có thể chia sẻ về tình hình triển khai thực hiện cũng như những kinh nghiệm hay, cách làm tốt được Bắc Giang rút ra trong phát triển các dự án nhà ở xã hội thời gian qua?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 3.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phạm Văn Thịnh: Bắc Giang đã lựa chọn xong nhà đầu tư và triển khai khoảng 14 dự án với quy mô khoảng 29.000 căn hộ. Việc này tôi thấy rất ý nghĩa. Gần đây khi chúng tôi xuống thăm các bạn đã được nhận nhà, các bạn đã gửi lời cảm ơn lãnh đạo đã chỉ đạo, quan tâm.

Khi chúng tôi đến thì có một số dạng căn hộ điển hình, ví dụ như đối với căn hộ 33 m2 với giá khoảng 370 triệu đồng, chủ nhà ấy chỉ phải bỏ ra là 100 triệu đồng, còn lại là Ngân hàng Chính sách cho vay 24 năm và mỗi một tháng các bạn chỉ mất có 1 triệu đồng tiền lãi và trong vòng 25 năm là ngôi nhà đó là của bạn.

Đối với căn hộ thứ hai là 57 m2, có 2 phòng vệ sinh thì tổng số tiền các bạn phải trả là 670 triệu đồng, phải trả là 30 % thì mới 200 triệu đồng ban đầu còn lại Ngân hàng Chính sách cũng cho vay 25 năm. Đối với những gia đình đó thì mỗi một tháng là khoảng 2,2 triệu đồng tiền trả cho ngân hàng - cả lãi với cả gốc trong vòng 25 năm.

Khi chúng tôi gặp họ, các bạn ấy rất xúc động. Họ nói rằng trong mơ họ mới nghĩ rằng đi xuống Bắc Giang làm công nhân và trong thời gian rất ngắn, họ được sở hữu căn hộ như thế này. Và họ rất yên tâm - ở đó còn có nhà trẻ cho các con học.

Chúng tôi, những người được Đảng, Nhà nước phân công thực hiện chính sách này, chúng tôi thấy rất hạnh phúc và coi đó là sự động viên để chúng tôi tiếp tục chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ hết sức là khó khăn và vinh quang này.

Về bài học kinh nghiệm Bắc Giang rút được ra trong thời gian vừa qua thì có lẽ đầu tiên là nhận thức của của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền. Chúng tôi cũng suy nghĩ như là TS. Nguyễn Sĩ Dũng có nói: Quyền của công dân Việt Nam đó là quyền có được nhà ở phù hợp với thu nhập của mình, điều đó được ghi trong Hiến pháp. Điều đó được thể hiện ở trong quá trình dưới sự lãnh đạo của Đảng, tập hợp nhân dân lại, đoàn kết và giải phóng, giành độc lập cho dân tộc thì cũng đều nói rõ rằng phải đảm bảo được: người cày có ruộng và người dân thì có chỗ ở.

Bắc Giang xác định người lao động là một nguồn lực rất quan trọng để đem lại sự phát triển của tỉnh trong thời gian qua cũng như trong thời gian tới. Thế nên việc chăm lo cho người lao động vừa là trách nhiệm nhưng chúng tôi lại coi mỗi một dự án nhà ở xã hội là một dự án phát triển kinh tế. Và sự thực nó là một dự án phát triển kinh tế mang tính chất bền vững, tức là còn tốt hơn cả những cái dự án thuần túy về kinh tế khác nữa. Dự án nhà xã hội thì là một dự án kinh tế - xã hội mà nếu xét trên tổng thể các chỉ tiêu thì nó rất toàn diện và rất bền vững.

Chúng tôi đặt ra kế hoạch là xây dựng khoảng 70.000 căn nhà xã hội. Chúng tôi dự tính ở quy mô khoảng 110.000 tỷ đồng trong cả giai đoạn từ 2021 đến 2030. Đây là một con số rất lớn mà lại sử dụng lao động, sử dụng nguyên vật liệu, việc làm tại địa phương. Nguồn lực tất cả đều tại chỗ, thế nên là nó có ý nghĩa hơn nhiều đối với các dự án khác có quy mô tương tự.

Từ nhận thức đó, chúng tôi thể hiện bằng các kế hoạch rất cụ thể. Ví dụ như chỉ trong năm 2024, chúng tôi đã xác định được tất cả các vị trí khu đất với tổng số hơn 200 ha để triển khai thực hiện được trên 70.000 căn nhà xã hội. Cho đến nay, chúng tôi đã phê duyệt được 14 dự án, lựa chọn xong chủ đầu tư của 14 dự án, đối với 29.000 căn hộ.

Nếu chúng tôi áp dụng Nghị quyết 201 này và mọi việc nhanh chóng, thuận lợi thì trong tháng 7, chúng tôi sẽ lựa chọn được khoảng 15 chủ đầu tư với khoảng trên 30.000 căn. Và theo kế hoạch, trong quý I/2006, chúng tôi sẽ lựa chọn được toàn bộ chủ đầu tư để triển khai khoảng trên 70.000 căn nhà xã hội để đạt được và vượt mức chỉ tiêu đề ra.

Quan trọng là phải xuất phát từ nhận thức của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và bằng các biện pháp, kế hoạch cụ thể để huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, gắn việc thực hiện kế hoạch đó vào trách nhiệm người đứng đầu các cấp trong giải phóng mặt bằng, trong vấn đề xây dựng hạ tầng ở khu vực xung quanh để đảm bảo dự án nhà xã hội hoàn thành đồng bộ.

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 4.

Cũng bắt đầu từ nhận thức, chúng tôi có thành lập Tổ hỗ trợ cho các dự án nhà xã hội, mỗi tháng chúng tôi họp một lần do đồng chí Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh làm tổ trưởng. Mọi vướng mắc đều được giải quyết trong thời gian rất ngắn.

Và như Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh vừa nói cũng như qua dư luận, quá trình thực hiện nhà ở xã hội còn nhiều vướng mắc. Chính sách qua các thời kỳ mà không được giải đáp kịp thời thì cũng rất khó. Ví dụ việc xác định giá nhà không hướng dẫn thì lúng túng đến hàng năm hay quyết định lựa chọn hình thức ưu đãi nào.

Kinh nghiệm nữa là chúng tôi thấy rằng phải lựa chọn được chủ đầu tư có năng lực. Mặc dù chúng tôi triển khai nhiều, các chủ đầu tư của chúng tôi hiện nay không vay vốn ngân hàng, hoàn toàn sử dụng bằng vốn tự có và chúng tôi tháo gỡ rất nhanh, họ chỉ lên đến tận tầng 3, tầng 4 là họ đã được mở bán rồi.

Mở bán thì đồng tiền từ phía khách hàng và từ phía Ngân hàng Chính sách tài trợ nữa nên họ không phải vay vốn. Thế nên, lựa chọn chủ đầu tư có năng lực tài chính rất quan trọng. Nế không thì triển khai rất chậm. Tất nhiên, chúng ta có những biện pháp đôn đốc hành chính, nếu như chậm tiến độ thì chúng ta buộc họ phải có những biện pháp để mời đối tác khác hoặc thậm chí thay thế chủ đầu tư để đảm bảo yêu cầu.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Đầu tiên, nhận thức của ban lãnh đạo rất quan trọng. Đây không phải là chuyện anh làm từ thiện. Tất nhiên, anh có nhiệm vụ rất lớn của Đảng và Nhà nước, là những việc thị trường không thể cung cấp được, đó chính là sự công bằng xã hội.

Tiếp theo, tôi nghĩ cũng cần được nhấn mạnh là: không có chuyện nhà ở xã hội và giải quyết công ăn việc làm cho người lao động là gánh nặng kinh tế mà đó chính là cơ hội để phát triển kinh tế. Bởi vì anh có nguồn nhân lực. Rõ ràng là về mặt kinh tế thì đây là phát triển, có nhu cầu, nhiều phân khúc cao cấp chưa chắc đã có cầu.

Rồi những kinh nghiệm khác được chia sẻ như thành lập một Tổ hỗ trợ xây dựng vì phải có lực lượng phản ứng, tổ ấy phải tác chiến hàng ngày. Sau nữa là lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính cũng rất quan trọng.

Xin hỏi ông Lê Hoàng Châu, ở góc độ chuyên gia, ông có thể phân tích rõ hơn về những đột phá chính sách trong phát triển nhà ở xã hội theo tinh thần Nghị quyết 201 của Quốc hội. Đồng thời, qua quan sát thực tiễn triển khai các dự án về nhà ở xã hội ở các thành phố lớn hiện nay, ông có nhận định như thế nào về công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các cấp bộ, ngành, địa phương?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 5.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM: Chúng tôi hoàn toàn tán thành ý kiến của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đã khái quát về tình hình phát triển nhà ở xã hội cũng như về Nghị quyết 201 của Quốc hội vừa ban hành. Chúng tôi rất hoan nghênh tỉnh Bắc Giang đã thực hiện chính sách nhà ở xã hội với kết quả rất ấn tượng, làm được 29.000 căn, trong lúc Thành phố Hồ Chí Minh chỉ làm được có 6.000 căn trong giai đoạn 2021-2024.

Chúng tôi cũng rất cảm ơn Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức buổi tọa đàm rất ý nghĩa này, bởi vì đây là vấn đề rất sát sườn, được chờ đợi của cán bộ công chức, viên chức Nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang, công nhân lao động và kể cả người lao động nước ngoài đang công tác, hoạt động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao.

Chúng tôi đánh giá Nghị quyết 201 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội là một nghị quyết tuyệt vời, có đóng góp rất lớn của Bộ Xây dựng đã lắng nghe, tiếp thu và đã trình Chính phủ để trình Quốc hội thông qua.

Nghị quyết này được thông qua ngày 29/5 và có hiệu lực ngay từ ngày 01/06/2025, thể hiện quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước, các cấp có thẩm quyền và đáp ứng mong đợi của toàn xã hội, kể cả cộng đồng doanh nghiệp bất động sản.

Để chúng ta thực hiện được mục tiêu phát triển ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030, đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân lao động, của cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang và của người nhập cư cũng như lao động nước ngoài. Tại sao cần phải có Nghị quyết 201? Chúng tôi từng ca ngợi chính sách nhà ở xã hội trong Luật Nhà ở 2023 là một trong những chính sách tốt nhất trong 30 năm qua nhưng rõ ràng, khi triển khai đi vào thực tế, vẫn còn một số vướng mắc. Việc ra đời Nghị quyết 201 của Quốc hội về một số cơ chế đặc thù sẽ thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, thực hiện được mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội chẳng những đến năm 2030 mà cả giai đoạn sau năm 2030. Chúng tôi kỳ vọng những cơ chế chính sách trong Nghị quyết 201 này sau thời gian thực hiện thí điểm, sau khi sơ kết tổng kết, có thể sớm được luật hóa vào Luật Nhà ở và các luật liên quan để chúng ta chính thức thể chế hóa một cách đầy đủ trong các văn bản quy phạm pháp luật.

Tại sao chúng ta cần Nghị quyết 201 trong lúc này? Bởi vì chúng tôi bị vướng mắc rất lớn trong quá trình thực thi chính sách phát triển nhà ở xã hội. Như chúng ta biết, trong giai đoạn 2021-2024, cả nước mới thực hiện được hơn 10% chỉ tiêu phát triển ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội. Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, nếu theo chỉ tiêu mà Thủ tướng Chính phủ vừa giao bổ sung là phải thực hiện 100.000 căn nhà ở xã hội thì Thành phố thực hiện giai đoạn 2021-2024 mới hơn 6.000 căn, tương đương hơn 6%. Như vậy, mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội nếu theo cơ chế cũ là không thực thi được. Chúng ta phải có cơ chế đặc thù. Cơ chế đó đã được thể hiện trong Nghị quyết 201 của Quốc hội, nên chúng tôi đánh giá rất cao Nghị quyết 201 này.

Chúng tôi hoan nghênh và đồng ý với ý kiến của ông Phạm Văn Thịnh, phải coi nhà ở xã hội là một dự án góp phần phát triển kinh tế xã hội của địa phương, của cả nước. Đây là đầu tư vào con người, đầu tư để người lao động, người thu nhập thấp đô thị không ai bị bỏ lại phía sau. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng về thể chế, sắp xếp bộ máy, các tỉnh được hợp nhất lại có quy mô rất lớn, có nhiều cán bộ, công chức phải đi làm xa hàng trăm cây số từ nhà mình đến nơi làm mới. Như vậy nếu không có cơ chế chính sách đặc thù nhà ở xã hội thì sẽ rất khó khăn. Cho nên Bộ Xây dựng đã đã đề xuất và được Quốc hội chấp thuận, ban hành Nghị quyết, phải nói rất tuyệt vời.

Trong cơ chế chính sách đặc thù về nhà ở xã hội, chúng tôi thấy có hai nhóm cơ chế chính sách nổi bật. Thứ nhất là quyết định thành lập Quỹ Phát triển nhà ở Quốc gia. Quỹ này thể chế hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị. Đây là một chỉ đạo chiến lược và đã được thể chế hóa. Lần đầu tiên trong Quỹ Phát triển nhà ở Quốc gia và trong một số quy định đã được thể chế hóa trong Nghị quyết 201 của Quốc hội, chúng ta giải quyết tới nhà ở cho cán bộ công chức, viên chức Nhà nước. Đấy là một điểm mà trong Luật Nhà ở năm 2023 quy định chưa rõ. Cán bộ công chức vừa rồi vẫn phải đi xếp hàng bốc thăm suất mua nhà ở xã hội nhưng có khi bốc trật hoặc là không đủ thời gian để đi bốc thăm. Nhưng sắp tới Chính phủ sẽ có nghị định để cụ thể hóa Nghị quyết 201. Chúng tôi sẽ góp sức xây dựng nghị định của Chính phủ để thể chế hóa cơ chế đã được quy định.

Tiếp đến là đầu tư phát triển xây dựng hạ tầng kỹ thuật kết nối với dự án nhà ở xã hội. Trong dự án thì chủ đầu tư làm rồi, nhưng còn cần kết nối bằng đường giao thông, kết nối bằng các tiện ích. Nghị quyết nói rõ quỹ này đầu tư cả hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Hạ tầng xã hội bao gồm công viên, cây xanh, trường học, bệnh viện, thương mại dịch vụ… Đặc biệt, Quỹ này hỗ trợ để phát triển nhà ở xã hội cho thuê. Đây là một định hướng phát triển rất đúng đắn. Như vậy nhóm thứ nhất để thể chế hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Nhóm chính sách thứ hai là cơ chế đặc thù vượt trội, đột phá. Nổi bật là đổi mới triệt để quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội. Như Thủ tướng đã nhận định và như Thứ trưởng Sinh vừa rồi đã đúc kết lại là sẽ giảm được 350 ngày làm thủ tục nhà ở xã hội. Đây là đang tính theo thời gian trong các quy định của Nhà nước, nhưng thực tiễn chúng tôi thấy rút ngắn được hơn 1.000 ngày, rút ngắn được không dưới 3 năm làm thủ tục nhà ở xã hội.

Chúng tôi bị vướng ngay từ thủ tục đầu tiên là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư mới được Quốc hội và Chính phủ sửa đổi trong năm 2024 thôi, nên chưa đi vào thực tế nhiều. Nhưng với Nghị quyết này, cắt giảm rất nhiều thủ tục, đặc biệt là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Bên cạnh đó, chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư 2020 là chúng tôi "tắc tị". Bởi vì quy định phải phù hợp với quy hoạch chi tiết, phù hợp với quy hoạch phân khu 1/2000. Đã tắc khâu này là tắc khâu tiếp theo, khâu phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. Khi duyệt quy hoạch 1/500, chúng tôi lại bị tắc ở quy định phải phù hợp với quy mô dân số. Ví dụ 1 ha nhà ở thương mại được 1.000 căn, thì nhà ở thương mại tối thiểu là 25 m2, tối đa có thể là 200-300 m2. Nhưng dự án nhà ở xã hội chỉ có hai loại căn hộ: Căn một phòng ngủ và căn hai phòng ngủ, tức là tối thiểu 25 m2, tối đa 70 m2. Như vậy trên cùng 1 ha, chắc chắn nếu làm dự án nhà ở thương mại được 1.000 căn thì dự án nhà ở xã hội phải lên đến 1.500-1.600 căn. Nhưng như vậy vượt trần dân số. Vượt trần dân số mà không điều chỉnh được quy hoạch phân khu 1/2000 là chúng tôi tắc, không duyệt được 1/500.

Tiếp theo là cơ chế giao chủ đầu tư chấp thuận chủ trương đầu tư không thông qua đấu thầu. Đấy là một cơ chế vượt trội, rút ngắn được thời gian như Thứ trưởng Sinh đã tổng tổng kết.

Thứ ba là cơ chế lập thẩm định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500. Nhà ở xã hội không phải làm quy hoạch chi tiết. Đây là một thủ tục thời gian vừa qua chúng tôi mất từ 1-3 tháng. Cho nên bỏ được thủ tục này mà lồng ghép đồng thời với phê duyệt phòng cháy chữa cháy, rồi cao độ tĩnh không… vào thủ tục cấp giấy phép xây dựng là rút ngắn biết bao nhiêu thời gian cho doanh nghiệp.

Dự án nhà ở xã hội nếu áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình thì miễn giấy phép xây dựng luôn. Tuyệt vời luôn! Trước đây chúng tôi đâu có được cái cái quy định này đâu.

Thứ tư trong thủ tục hành chính là chủ đầu tư tự quyết định phê duyệt dự án nhà ở xã hội, không phải đi trình duyệt thiết kế cơ sở. Bây giờ là chủ đầu tư chịu trách nhiệm phê duyệt dự án khả thi, dự án nhà ở xã hội của mình. Cơ quan xây dựng địa phương cũng như Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chuyển từ quản lý sang phục vụ, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Một thay đổi cực kỳ lớn đối với các thủ tục.

Tiếp theo, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt dự án nhà ở xã hội đầu tư công lại được chỉ định nhà thầu xây dựng theo thủ tục rút gọn. Chúng tôi thấy thủ tục rút ngắn rất nhiều thời gian.

Và chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được quyết định giá bán nhà ở xã hội theo các tiêu chí quy định của Luật Nhà ở, của Nghị định 100 của Chính phủ. Cái này rất tuyệt vời là nếu sau này quyết toán mà ký hợp đồng với khách hàng, ví dụ căn nhà giá 300 triệu, tới chừng quyết toán căn nhà đó lên tới 350 triệu thì chủ đầu tư không được thu thêm 50 triệu chênh lệch. Nhưng nếu sau khi quyết toán, căn nhà đó chỉ có giá 250 triệu thì chủ đầu tư phải trả lại 50 triệu cho người mua. Cho nên người mua khi ký hợp đồng mua bán nhà ở xã hội yên tâm chỉ giá đó thôi, hoặc là rẻ hơn. Trước đây chúng tôi có lăn tăn là hơi thiệt cho chủ đầu tư, nhưng điều này cũng đòi hỏi chủ đầu tư phải nâng cao trách nhiệm và năng lực để khi đưa ra giá bán cho sát, đúng.

Đối với cán bộ công chức sau khi sắp xếp cũng được quan tâm trong Nghị quyết này. Cho nên cán bộ công chức sau khi bỏ cấp huyện, hợp nhất cấp xã thì yên tâm về chuyện này.

Quyết định tiếp theo là cho phép chuyên gia nước ngoài được thuê nhà ở xã hội. Chi phí thuê nhà ở xã hội này Luật Nhà ở đã khẳng định rồi nhưng Nghị quyết tiếp tục khẳng định là được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh, chi phí của của doanh nghiệp. Phải nói rằng Nhà nước chia sẻ rất lớn cho doanh nghiệp trong chuyện thuê nhà để bảo đảm chỗ ở cho công nhân.

Nghị quyết 201 có các quy định chuyển tiếp rất sát thực tế. Giải đáp, tháo gỡ được nhiều vướng mắc thực tiễn mà nhiều nghị quyết, nhiều văn bản quy phạm pháp luật trước đây ít quan tâm giải quyết, xử lý chuyển tiếp nên doanh nghiệp rất vui.

Trách nhiệm của doanh nghiệp như thế nào? Doanh nghiệp phải tháo gỡ được nghi ngại của người dân khi mua nhà ở xã hội về chất lượng nhà ở xã hội không được tốt. Bây giờ Bộ Xây dựng tăng cường hậu kiểm để đảm bảo chủ đầu tư phải chính trực, nhân văn, làm dự án với tất cả tấm lòng vì người dân, vì đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội. Cho nên phải bảo đảm chất lượng nhà ở xã hội và phải bảo đảm giá thành, giá bán nhà ở xã hội.

Chúng tôi hoan nghênh Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo phát triển nhà ở xã hội. Chúng tôi hoan nghênh chính quyền địa phương đã vào cuộc mà Bắc Giang là một điển hình.

Bên cạnh đó, khó khăn hiện nay vẫn là công tác chuẩn bị quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Đây là công việc rất lớn, đòi hỏi các địa phương phải ghi vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương để thực hiện giải phóng mặt bằng. Tức là khi có Quỹ Phát triển nhà ở Quốc gia, có luôn quỹ phát triển nhà ở của địa phương thì phải thực hiện giải phóng mặt bằng.

Thứ hai là làm sao cho chủ đầu tư được vay ưu đãi. Hiện nay chủ đầu tư chưa được vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội mà Nghị quyết cũng chưa điều chỉnh được. Luật Nhà ở thì cho nhưng chưa thực thi được. Làm sao cho người mua nhà ở xã hội được vay với lãi suất 4,8% như trước đây, chứ 6,6% hiện nay là quá cao, và được vay trong vòng 25 năm.

Với Bắc Giang, chúng tôi góp ý thêm là không biết vì sao người lao động mua nhà ở xã hội phải nộp trước 30%, trong khi luật chỉ quy định 20%? Đề nghị cho phép theo luật, theo Nghị định 100, người mua nhà ở xã hội được vay 80%, chỉ ứng trước 20% thôi.

Một lần nữa cảm ơn Cổng Thông tin điện tử Chính phủ cho phép chúng tôi được bày tỏ tâm tư, những điều trăn trở và những nỗ lực của cả hệ thống chính trị góp phần tạo ra một không khí phấn khởi, phấn chấn trong các doanh nghiệp, trong người dân. Chúng tôi tin rằng chúng ta sẽ thực hiện được Nghị quyết 201.

Mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội khả thi với niềm tin thể chế

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin được hỏi đại diện doanh nghiệp có mặt tại Tọa đàm hôm nay, ông Phạm Tiến Dũng – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cát Tường, thực hiện Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030", thời gian qua, công đồng doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp của ông đã có sự chung tay góp sức như thế nào? Với những quyết sách mới được thông qua, ban hành như Nghị quyết 201 của Quốc hội, Quyết định số 444 của Thủ tướng Chính phủ, ông có có tin tưởng và kỳ vọng gì về những quyết sách này trong mở ra các cơ hội, triển vọng hợp tác, đầu tư phát triển các dự án nhà ở xã hội đối với doanh nghiệp?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 6.

Ông Phạm Tiến Dũng – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cát Tường: Tôi hoàn toàn tin tưởng, chia sẻ và kỳ vọng về Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội". Chúng tôi cho rằng đây là đề án mang lại sự thúc đẩy phát triển xã hội. Với những hành động cụ thể để đưa mục tiêu 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội thành hiện thực, vừa qua có Nghị quyết 201 của Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ cũng đã có Quyết định số 444 để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy việc xây dựng phát triển. Tôi cho rằng đây không chỉ là tháo gỡ pháp lý mà còn là cam kết chính trị ở cấp cao nhất đối với người dân có thu nhập thấp chưa có nhà ở. Đây là một trong những chính sách rất nhân văn.

Về phía các doanh nghiệp tham gia phát triển NOXH với chính sách mới đã được tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn này. Vừa qua có nhiều khó khăn như vậy nhưng doanh nghiệp chúng tôi đã phát triển và bàn giao đưa vào sử dụng 4.000 căn hộ cho đến thời điểm này.

Dự kiến trong năm 2025, doanh nghiệp chúng tôi sẽ phát triển thêm 1.000 căn hộ, năm 2026 sẽ tiếp tục phát triển thêm 1.000 căn hộ nữa. Chặng đường phát triển NOXH có nhiều khó khăn nhưng chúng ta có giải pháp phù hợp thì việc phát triển nhà ở xã hội theo tôi nghĩ có thể thực hiện được.

Ở giai đoạn rất khó khăn chúng ta có thể phát triển được thì giai đoạn được tháo gỡ khó khăn như trong Nghị quyết 201 và Quyết định 444 của Thủ tướng Chính phủ, tôi nghĩ việc thực hiện xây dựng 1 triệu căn NOXH rất khả thi.

Trong thời gian tới, với những chính sách đã được tháo gỡ, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển thêm các dự án NOXH trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng và trên cả nước nói chung.

Tôi cho rằng giải pháp, quyết sách trên ngoài tháo gỡ khó khăn còn tạo được niềm tin thể chế để các doanh nghiệp như chúng tôi tin tưởng khi phát triển các dự án NOXH. Khi bắt tay vào một dự án, chúng ta không thể lường trước được những khó khăn nhưng nếu chúng ta có lòng tin vào một thể chế, chính sách thì doanh nghiệp cũng sẽ dám mạnh dạn "tháo gỡ" và đương đầu, vượt qua những khó khăn. Vừa qua, với tất cả những hành động từ cấp cao nhất cho đến địa phương đã phản ánh được, tạo được lòng tin cho doanh nghiệp.

Không còn vướng về cơ chế chính sách

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Ông Phạm Tiến Dũng đã nói một ý rất quan trọng đối với các doanh nghiệp đó là niềm tin vào thể chế, tạo sự vững tin. Nếu có niềm tin thể chế thì doanh nghiệp mới dám dấn thân. Khi còn vướng mắc không được tháo gỡ, còn rủi ro về mặt pháp lý thì quả thực rất khó khăn.

Nhiều ý kiến cho rằng, một trong những nút thắt rất lớn hiện nay tại các địa phương trong phát triển các dự án nhà ở xã hội vẫn là những vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan đến thẩm định và duyệt quy hoạch, giải phóng mặt bằng, bàn giao mặt bằng sạch… Quan điểm của ông Phạm Văn Thịnh về vấn đề này như thế nào? Bắc Giang có kế hoạch, chương trình hành động cụ thể gì để triển khai các yêu cầu, nhiệm vụ trong Nghị quyết 201 của Quốc hội và Quyết định 444 của Thủ tướng cũng như các giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội thời gian tới, thưa ông?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 7.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phạm Văn Thịnh: Về nội dung này, từ thực tiễn Bắc Giang, tôi xin có mấy ý kiến:

Một là, trước đây khi chưa có Luật Nhà ở và các Nghị định sau khi Luật Nhà ở mới ban hành, đúng là vướng mắc rất nhiều. Tuy nhiên, sau khi có Luật Nhà ở năm 2023 và các Nghị định của Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết 201 về thí điểm một số cơ chế đặc thù trong phát triển nhà ở xã hội, có thể nói, về mặt cơ chế chính sách đối với nhà ở xã hội, theo quan điểm của tôi, đã được giải quyết cơ bản và triệt để, "tháo tung". Thế nên, không còn vướng mắc về cơ chế này.

Có lẽ bây giờ chỉ còn trách nhiệm của chính quyền địa phương trong triển khai thực hiện.

Ở địa phương, các nội dung liên quan đến quy hoạch, xây dựng, kế hoạch phát triển nhà ở thường cũng sẽ được đảm bảo điều chỉnh theo chỉ đạo của Thủ tướng. Chỉ có việc lớn nhất là giải phóng mặt bằng. Đây có lẽ là cái khó nhất.

Đối với Bắc Giang, trong tổng số khoảng trên 50 dự án để đảm bảo kế hoạch trên 70.000 căn hộ nhà ở xã hội, chúng tôi cũng chỉ có khoảng hơn 20 dự án là quỹ đất độc lập. Còn lại, chúng tôi đều lấy từ các quỹ đất nằm trong các khu đô thị, khu dân cư đã được giải phóng mặt bằng sạch.

Chưa kể, tới đây, khi quá trình điều chỉnh địa giới hành chính, sẽ dôi dư ra khá nhiều đất công. Việc chuyển sang các mục đích sử dụng đất khác, trong đó có đất nhà ở xã hội, cũng là một hướng ưu tiên.

Thế nên, tôi cho rằng, đối với Bắc Giang, thách thức về giải phóng mặt bằng là có. Nhưng tôi nghĩ, trong giai đoạn từ nay đến 2030, để giải quyết được phần giải phóng mặt bằng của khoảng hơn 20 dự án độc lập, còn những dự án nằm trong khu đô thị, khu dân cư thì chúng tôi đã cơ bản có mặt bằng sạch, cũng khá thuận lợi.

Với mục tiêu Trung ương giao cho chúng tôi khoảng 69.000 căn đến năm 2030, chúng tôi hy vọng sẽ đạt được. Bắc Giang cũng có kế hoạch từ nay đến quý II/2026 sẽ phải cơ bản lựa chọn xong hết các chủ đầu tư để triển khai đối với quỹ nhà ở xã hội được Chính phủ giao.

Dự kiến trình Chính phủ ban hành Nghị định về nhà ở xã hội trong tháng 6

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Cảm ơn ông. Thực chất chúng ta thấy các nút thắt về thể chế cơ bản được tháo gỡ. Vấn đề bây giờ là triển khai thực hiện ở địa phương. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào tầm nhìn, sự quyết đoán cũng như sự năng động của chính quyền địa phương.

Trở lại với Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, để triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 201/2025/QH15, Chính phủ, các cơ quan Trung ương và địa phương cần tập trung tổ chức, triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm nào để đạt mục tiêu rất cao đẹp cả về kinh tế, xã hội, và nhân đạo là đạt được 1 triệu căn nhà ở xã hội?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 8.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh: Như chúng ta đã biết, vừa qua Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 201 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ngay sau đó, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 155 để triển khai thực hiện Nghị quyết 201 một cách kịp thời và đồng bộ

Trong thời gian tới, chúng ta cần khẩn trương triển khai một số nhóm công việc trọng tâm sau:

Thứ nhất, là xây dựng và ban hành các quy định chi tiết để hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 201.

Hiện nay, Bộ Xây dựng đã cơ bản hoàn thiện dự thảo nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết. Nội dung dự thảo tập trung vào các điều khoản được Quốc hội giao, bao gồm: Điều 4, Điều 5, khoản 2 và khoản 3 của Điều 7, Điều 8. Bộ Xây dựng đã gửi lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và tổ chức chính trị - xã hội. Dự kiến, việc tiếp nhận ý kiến sẽ hoàn tất trước ngày 8/6. Rất mong các địa phương, bộ ngành sớm có ý kiến giúp cho chất lượng nghị định được tốt, đảm bảo thực tiễn triển khai. Dự kiến trình Chính phủ ban hành trong tháng 6, mục tiêu là đảm bảo nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đúng như kế hoạch đặt ra.

Thứ hai, đề nghị các địa phương sớm ban hành quy định liên quan đến điều kiện nhà ở thuộc sở hữu của cá nhân, cũng như khoảng cách địa điểm đối của người được mua nhà trên địa bàn theo khoản 2, Điều 9 của Nghị quyết 201, và cũng cần ban hành trong tháng 6 để đảm bảo nhiệm vụ đề ra.

Thứ ba, đề nghị các bộ, ngành đã được giao nhiệm vụ trong Nghị quyết số 155 của Chính phủ và các địa phương tích cực tuyên truyền, phổ biến và quán triệt Nghị quyết 201. Như vậy hiệu lực, hiệu quả của Nghị quyết sẽ tốt hơn, sớm đưa Nghị quyết vào cuộc sống.

Như Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng và một số đại biểu đã phát biểu, có thể nói rằng đến thời điểm hiện tại, khung thể chế, cơ chế chính sách cho phát triển nhà ở xã hội đã cơ bản hoàn thiện, với nhiều điểm đổi mới, mang tính đột phá. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, cũng như cho các địa phương trong quá trình triển khai.

Nhân dịp tọa đàm hôm nay, chúng tôi cũng xin nhấn mạnh:

Các cấp chính quyền, đặc biệt là cấp địa phương, cần đặc biệt quan tâm công tác lãnh đạo, chỉ đạo để thúc đẩy thực hiện hiệu quả Đề án phát triển ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030. Trước mắt, trong năm 2025, chúng ta phải quyết tâm hoàn thành các chỉ tiêu của Quyết định số 444 do Thủ tướng Chính phủ giao.

Điều gì quan trọng nhất để người lao động có thể mua được nhà ở xã hội?

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Như Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đã nói, hiện nay nhiệm vụ, trách nhiệm đã rất rõ ràng đối với từng bộ, ngành và từng địa phương. Điều quan trọng lúc này là phải bắt tay ngay vào việc, không chần chừ.

Thực chất những người lao động ở các thành phố, các khu công nghiệp khả năng tiếp cận các nguồn nhà ở xã hội phụ thuộc vào nguồn thu nhập của họ, xin được hỏi hai vị khách mời là ông Phạm Tiến Dũng-Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cát Tường và ông Phạm Văn Thịnh-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang, với việc tạo điều kiện cho người lao động mua nhà ở xã hội thì điều kiện gì là quan trọng nhất để người lao động có thể mua được nhà ở xã hội?

TỔNG THUẬT: Tọa đàm 'Đột phá để phát triển nhà ở xã hội'- Ảnh 9.

Ông Phạm Tiến Dũng: Điều này đã được nhận diện bởi chính sách hỗ trợ tín dụng cho người mua nhà, tôi nghĩ với mức thu nhập bình quân của người lao động ở Bắc Ninh khoảng 12 triệu đồng/tháng, với mỗi căn hộ có giá trị khoảng 400-500 triệu, trong đó ngân hàng hỗ trợ cho vay khoảng 80%, tôi nghĩ công nhân hoàn toàn có thể tiếp cận với loại hình căn hộ này. Tuy nhiên, có một vấn đề là văn hóa ở của người lao động, người ta có thực sự quan tâm đến an sinh nơi ở để bảo đảm sức khỏe làm việc hay không. Đôi khi người lao động đang ở trọ khoảng 500.000 đồng/tháng mà đa phần cuộc sống của người lao động trong các Khu công nghiệp ở Bắc Ninh không ổn định, có vòng làm việc ở Bắc Ninh rất ngắn. Do vậy, công ty chúng tôi đang cố gắng đưa ra những giải pháp để cho nhóm người lao động này, còn căn hộ để bán thì dành cho người lao động ở đô thị có tính ổn định cao.

Ông Phạm Văn Thịnh: Đối với tỉnh Bắc Giang đúng là có nội dung như ông Phạm Tiến Dũng đề cập. Mặc dù người lao động không có nhà tại nơi làm việc rất nhiều, nhưng số người thực sự có nhu cầu ở chung cư, ở các căn nhà ở xã hội không nhiều, ở mức vừa phải, chỉ khoảng 20%-30%. Vì người lao động khi đi làm công nhân thường muốn ở bên ngoài, ở nhà trọ, nếu ở 2 người thì khoảng 1 triệu đồng, họ không mất phí gửi xe và những phí dịch vụ khác. Còn đối với nhà ở xã hội thì tiền dịch vụ khoảng 5.000đ/m2, tiền gửi xe máy từ 50.000đ-100.000đ/tháng. Như vậy, riêng đối với tiền dịch vụ của một căn hộ 60m2 sẽ mất khoảng 300.000đ/tháng, cộng với tiền gửi xe thì tổng là khoảng 400.000đ-500.000đ/tháng. Đối với mức chi phí như vậy họ đã đủ số tiền để thuê nhà gần với nơi làm việc.

Đối với công nhân khu công nghiệp, thông thường họ không cố định nơi làm việc, có thể 2-3 năm sau, hoặc mấy tháng sau họ lại chuyển đến khu công nghiệp khác hoặc nơi làm việc khác. Người lao động ở Bắc Giang đông, khoảng hơn 300.000 người lao động, nhưng người lao động ở tại Khu công nghiệp thực sự có nhu cầu muốn chuyển lên ở nhà ở xã hội chỉ chiếm phần nhỏ. Đối với cán bộ, người lao động tại đô thị, họ có nhu cầu cao hơn đối với nhà ở xã hội tại đô thị.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Tọa đàm hôm nay đã tập trung bàn luận về chủ đề rất quan trọng, nhân văn và đúng hướng phát triển; vừa thúc đẩy kinh tế phát triển, vừa bảo đảm an sinh xã hội. Đó là chính sách về nhà ở xã hội và đặc biệt là mục tiêu phát triển, xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội. Đây là chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước, chúng ta hướng tới an sinh xã hội, hướng tới con người, hướng tới người dân nhưng đồng thời cũng tạo nền tảng cho kinh tế phát triển. Tất cả các diễn giả hôm nay đã đánh giá rất cao Nghị quyết 201 của Quốc hội, một Nghị quyết đột phá mở ra thể chế, không gian, điều kiện cho nhà ở xã hội.

Các diễn giả trao đổi hôm nay đã tháo gỡ hầu hết các vướng mắc, cắt giảm không chỉ 30% như chỉ tiêu mà còn cắt giảm rất lớn các chi phí thủ tục và chi phí thời gian… Rõ ràng, cơ chế đã được tháo gỡ và đưa ra những định hướng rất quan trọng trong thúc đẩy các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Như vậy, tất cả đã sẵn sàng để thực hiệu mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội và giúp cho người dân có chỗ ở, được an sinh, như chúng ta thường nói "An cư lạc nghiệp", chúng ta đã tạo điều kiện để an cư.

Về định hướng phát triển, các diễn giả đã chỉ ra những điểm đột phá, định hướng phát triển rõ ràng, chú ý đến nhu cầu của người lao động để có định hướng cho việc xây dựng nhà ở xã hội hướng vào các khu công nghiệp như để cho thuê, còn định hướng để người lao động có thể sở hữu được nhà thì ở các khu đô thị như Hà Nội, TPHCM có thể lập nghiệp ở đó. Như vậy, định hướng theo nhu cầu rất quan trọng.

Có thể thấy, Tổng Bí thư Tô Lâm với tầm nhìn chiến lược, Thủ tướng Chính phủ với sự thúc đẩy sát sao, Quốc hội sẵn sàng làm việc đêm ngày để tạo khung khổ thể chế phù hợp nhằm thúc đẩy vấn đề này. Cuộc Tọa đàm hôm nay đều chung một ý kiến là đã đạt được những nền tảng cơ bản để thực hiện mục tiêu phát triển nhà ở xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, tạo điều kiện cho đất nước bước vào giai đoạn mới-kỷ nguyên vươn mình./.

Tham khảo thêm

Tháo gỡ rào cản, phát triển nhà ở xã hội từ nguồn lực và chính sách mới