Cuối phiên thảo luận về tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước, kết quả giải ngân vốn đầu tư công chiều 30/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Năng lực ứng phó của nền kinh tế trước loạt cú sốc lớn
Mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng bày tỏ sự xúc động từ các ý kiến tâm huyết, sâu sắc, đầy trách nhiệm của các vị đại biểu Quốc hội. Nhìn lại chặng đường 5 năm qua, Thủ tướng nêu rõ khó khăn, thách thức nhiều hơn là thuận lợi, cơ hội - dù 2 yếu tố này luôn đan xen.
"Tất cả các kết luận của Trung ương, các nghị quyết của Quốc hội đều khẳng định điều đó. Đây là nhận định rất quan trọng, bởi khi đã xác định là khó, là thách thức thì chúng ta càng phải nỗ lực, quyết tâm và chủ động hơn nữa", Thủ tướng phát biểu.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu giải trình trước Quốc hội (Ảnh: Media Quốc hội).
Theo Thủ tướng, nước ta vẫn là quốc gia đang phát triển, nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, độ mở rất cao, trong khi sức chống chịu với các cú sốc bên ngoài còn hạn chế. Tuy nhiên, 5 năm qua, chúng ta đã chứng minh được năng lực ứng phó của nền kinh tế trước những cú sốc lớn từ bên ngoài.
Từ đó, kinh tế vĩ mô được giữ ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được duy trì, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm: thu đủ chi, xuất đủ nhập, cung ứng đủ năng lượng cho sản xuất và tiêu dùng, thị trường lao động thích ứng linh hoạt với sự chuyển dịch của nền kinh tế.
Bội chi ngân sách thấp hơn so với mức Quốc hội giao, cũng như giảm so với các nhiệm kỳ trước; nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài đều giảm; đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt, chỉ số hạnh phúc quốc gia tăng 39 bậc so với đầu nhiệm kỳ; tiềm lực quốc phòng, an ninh được củng cố mạnh mẽ - chưa bao giờ chúng ta đầu tư cho lĩnh vực này nhiều như trong nhiệm kỳ vừa qua.
Về an sinh xã hội, Thủ tướng nói rằng chưa bao giờ chúng ta phải làm nhiều như trong nhiệm kỳ này. Trong đại dịch Covid-19, chúng ta đã hỗ trợ 68 triệu lượt người dân với tổng kinh phí khoảng 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương 17% GDP quốc gia.
Theo người đứng đầu Chính phủ, những kết quả đạt được trong bối cảnh khó khăn là thành tựu rất đáng trân trọng, thể hiện tinh thần tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của dân tộc, tạo thế, tạo đà, tạo lực và niềm tin để bước vào kỷ nguyên phát triển mới.
Toàn cảnh phiên họp chiều 30/10 (Ảnh: Media Quốc hội)
Cũng theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, nhiệm kỳ này, Chính phủ phải tập trung giải quyết rất nhiều vấn đề tồn đọng. Điển hình như 12 dự án thua lỗ ngành công thương kéo dài hàng chục năm, đến nay cơ bản đã xử lý xong, nhiều dự án bắt đầu có lãi; hay việc xử lý 4 ngân hàng yếu kém và thêm trường hợp ngân hàng SCB, đều được giải quyết trong nhiệm kỳ này.
Hiện còn gần 3.000 dự án tồn đọng khác, trong đó hơn 2.000 dự án thuộc thẩm quyền Chính phủ, bộ, ngành, địa phương; còn khoảng 500 - 600 dự án cần xin ý kiến cấp có thẩm quyền, trong đó có Quốc hội.
Giải ngân đầu tư công là trăn trở của cả hệ thống chính trị
Về giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận đây là băn khoăn, trăn trở của tất cả hệ thống chính trị.
Theo Thủ tướng, trong nhiệm kỳ này, tổng vốn đầu tư công lên tới 3,4 triệu tỷ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước. Nhưng so về các dự án, tại các nhiệm kỳ trước, việc đầu tư dàn trải trên 10.000 dự án nhưng nhiệm kỳ này kiên quyết cắt giảm, chỉ còn 4.760 dự án.
"Nhờ tinh thần quyết liệt đó, chúng ta mới tập trung được nguồn lực, tạo ra các công trình lớn, mang tính động lực", Thủ tướng phát biểu.
Trong nhiệm kỳ này, tổng vốn đầu tư công lên tới 3,4 triệu tỷ đồng, tăng 55% so với nhiệm kỳ trước (Ảnh: Hữu Thắng).
Về vấn đề dự toán thu - chi ngân sách, Thủ tướng nêu rõ mục tiêu lớn nhất là thu phải đủ chi, đồng thời đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.
Nhiệm kỳ này, 3 ưu tiên chi chủ yếu là chi cho con người - tiền lương, hoạt động bộ máy; chi cho quốc phòng - an ninh để giữ vững độc lập, chủ quyền, ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội; chi cho an sinh xã hội, bảo đảm công bằng, tiến bộ, không đánh đổi để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.
Thủ tướng cho biết, trong điều kiện rất khó khăn, chúng ta vẫn đảm bảo được an ninh tài chính ở mức tốt. Nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài đều giảm; bội chi ngân sách cũng giảm. Đồng thời, chi cho đầu tư phát triển tăng mạnh; chi cho an sinh xã hội đạt 1,1 triệu tỷ đồng, tương đương 17% GDP. Riêng chi đầu tư phát triển đã tăng 55% so với nhiệm kỳ trước.
"Tất cả phần tăng thu và tiết kiệm chi này chúng ta đã sử dụng rất hiệu quả", Thủ tướng nói.
Theo Thủ tướng, việc chi cho an sinh xã hội với rất nhiều chương trình cụ thể: các cháu học sinh được miễn học phí, miễn tiền ăn trưa; chúng ta đang xây dựng 200 trường học ở khu vực biên giới, trường phổ thông dân tộc nội trú…
Báo cáo thêm về phần tăng lương cơ sở vào năm 2026, Thủ tướng cho biết trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ xem xét, cân đối, báo cáo các cấp có thẩm quyền, trong đó có Quốc hội để có thể tăng sớm hơn.
