Giá vẫn tăng vì cầu cao
Với mục tiêu kiểm soát giá vàng đang ngày càng tăng cao, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP ngày 26/8/2025 sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Trọng tâm của nghị định là xóa bỏ cơ chế nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng SJC, từ đó tạo lập một thị trường cạnh tranh, minh bạch và gắn kết hơn với quốc tế.
Chính phủ kỳ vọng việc ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sẽ kéo giá vàng giảm xuống.
Ngoài ra, Nghị định 232 cũng đặt ra nhiều quy định mới. Theo đó, doanh nghiệp có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng và ngân hàng thương mại vốn 50.000 tỷ đồng sẽ được tham gia nhập khẩu vàng nguyên liệu, sản xuất và kinh doanh vàng miếng. Vàng nguyên liệu phải đạt hàm lượng từ 99,5% trở lên; sản phẩm vàng miếng phải công bố tiêu chuẩn, có hóa đơn điện tử, lưu trữ dữ liệu từ đầu vào đến đầu ra, đồng thời chịu sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước.
Nghị định 232 cũng mở đường cho việc nghiên cứu thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc đưa vàng vào sàn giao dịch hàng hóa, nhằm kết nối chặt hơn với thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, Chính phủ kỳ vọng nguồn cung vàng sẽ dồi dào hơn, tình trạng khan hiếm chấm dứt, chênh lệch giá giữa trong nước và thế giới được thu hẹp, đồng thời hạn chế đầu cơ và găm hàng.
Thế nhưng, ngay sau khi Nghị định 232 được công bố, thị trường lại phản ứng trái chiều, giá vàng trong nước bất ngờ vọt lên hơn 134 triệu đồng/lượng, mức cao nhất trong lịch sử. Trong khi đó, giá vàng thế giới chỉ quanh 3.650 - 3.670 USD/ounce, quy đổi thấp hơn gần 20 triệu đồng/lượng.
Theo các chuyên gia tài chính, nghịch lý này xuất phát từ tâm lý lo ngại ngắn hạn, đó là nguồn cung mới chưa kịp đưa ra thị trường, doanh nghiệp cần thời gian chuẩn bị hồ sơ, chờ cấp phép nhập khẩu, trong khi nhu cầu tích trữ của người dân vẫn rất lớn. Chính sự chậm trễ giữa chính sách và thực tiễn đã kích hoạt một làn sóng mua vào, thay vì hạ nhiệt như kỳ vọng ban đầu.
Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Anh, Giảng viên Tài chính Đại học RMIT Việt Nam nhận định, việc mở cửa cho doanh nghiệp và ngân hàng tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng là “bước ngoặt mang tính cấu trúc” vì giúp bổ sung nguồn cung, thúc đẩy cạnh tranh và tăng minh bạch. Tuy nhiên, việc tác động tích cực sẽ cần độ trễ vài tháng để thẩm thấu, trong khi ngắn hạn giá vàng vẫn khó hạ do cầu cao và tâm lý găm giữ mạnh.
Thực tế, từ sau ngày 26/8 đã chứng minh sự "nhạy cảm" đặc biệt của thị trường. Có phiên giá giảm về 128 - 130 triệu đồng/lượng, nhưng nhanh chóng bật tăng trở lại. Đến sáng 17/9, vàng miếng SJC vẫn được niêm yết quanh 130,3 - 132,3 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn 9999 phổ biến 126,6 - 129,8 triệu đồng/lượng. Dù thấp hơn đỉnh cuối tháng 8, giá vẫn ở vùng rất cao, giữ chênh lệch tới 10 - 15 triệu đồng/lượng so với thế giới.
Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, thị trường thiếu công cụ điều tiết khiến khi giá quốc tế giảm, trong nước thường phản ứng chậm, thậm chí không giảm vì nguồn cung hạn chế và tâm lý găm giữ.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng, nhiều doanh nghiệp nhỏ đã lâm cảnh “cháy vàng nhẫn”, cung cạn kiệt trong khi cầu vẫn lớn, càng đẩy giá nội địa đi ngược xu hướng thế giới.
Kênh trú ẩn an toàn hay "bẫy giá"?
Người dân xếp hàng chờ mua vàng bất chấp giá vàng biến động mạnh (ảnh chụp ngày 10/9).
Nếu như Nghị định 232 được kỳ vọng là “liều thuốc” giúp thị trường vàng minh bạch, ổn định hơn trong dài hạn thì thực tế ngắn hạn lại đặt ra một câu hỏi khác: Vàng còn thực sự là nơi trú ẩn an toàn hay đã trở thành “bẫy giá” đối với nhà đầu tư cá nhân?
Trong bối cảnh quốc tế đang củng cố vai trò của vàng như tài sản phòng thủ, tính đến cuối tháng 8, giá vàng thế giới đã tăng hơn 31% so với đầu năm, mức cao nhất kể từ năm 1979. Lạm phát chưa hạ nhiệt, đồng USD suy yếu và khả năng Fed sớm hạ lãi suất khiến dòng vốn tiếp tục chảy mạnh vào kim loại quý này. Paul Wong, chuyên gia chiến lược tại Sprott Asset Management, nhận định: “Đà tăng của vàng trong năm 2025 phản ánh tâm lý phòng thủ toàn cầu trước rủi ro lạm phát đình trệ và bất ổn chính trị”.
Tại Việt Nam, biến động giá liên tục với biên độ vài triệu đồng mỗi ngày đã biến thị trường vàng thành phép thử rủi ro cho những ai kỳ vọng “lướt sóng”. Thay vì chờ giá hạ nhiệt, người dân vẫn đổ xô mua vàng, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm cuối tháng 8 và đầu tháng 9. Nhiều cửa hàng tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội ghi nhận cảnh người dân xếp hàng dài chờ hàng giờ chỉ để mua được vài phân vàng miếng SJC.
Nhiều chuyên gia cho rằng, hiện tượng này phản ánh “điểm nghẽn tâm lý” của thị trường khi niềm tin vào chứng khoán, bất động sản hay gửi tiết kiệm chưa đủ mạnh, người dân dồn tiền vào vàng như lựa chọn an toàn duy nhất. Mặt khác, thói quen tích trữ vàng lâu đời kết hợp với tâm lý FOMO - sợ bỏ lỡ cơ hội khi giá có thể tăng tiếp đã tạo ra sức cầu lớn, góp phần duy trì khoảng cách giá trong nước và quốc tế.
Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, chênh lệch lớn với giá quốc tế chính là rủi ro đặc thù của thị trường Việt Nam. “Khi giá thế giới giảm, trong nước thường phản ứng chậm, thậm chí không giảm vì nguồn cung hạn chế và tâm lý găm giữ. Điều này lý giải vì sao ngay cả khi vàng quốc tế hạ nhiệt, giá trong nước vẫn neo ở vùng rất cao", TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết.
Về dài hạn, vàng vẫn là tài sản trú ẩn quan trọng, nhưng về ngắn hạn, đây lại là kênh đầy rủi ro. Các chuyên gia khuyến nghị, vàng chỉ nên chiếm 10 - 20% danh mục tài sản, với mục tiêu bảo toàn giá trị thay vì kỳ vọng lướt sóng. Đặt cược tất cả vào vàng trong giai đoạn thị trường biến động mạnh và chính sách còn độ trễ có thể biến an toàn thành rủi ro. Bởi “liều thuốc giải” từ Nghị định 232 sẽ khắc phục được tình trạng khan cung kéo dài khi bắt đầu phát huy hiệu quả.
