Theo đó, hợp đồng tặng cho tài sản được quy định tại Điều 457 Bộ luật Dân sự 2015. Đây là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình cho bên nhận mà không yêu cầu đền bù. Đối với quyền sử dụng đất, việc tặng cho bắt buộc phải thực hiện bằng hợp đồng có công chứng hoặc chứng thực và phải đăng ký sang tên theo quy định tại Điều 167 Luật Đất đai 2013.
Trong khi đó, lập di chúc được Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 quy định là tuyên bố thể hiện ý chí của người lập nhằm định đoạt tài sản của mình cho người khác sau khi mình qua đời. Di chúc có thể được lập bằng văn bản có công chứng, chứng thực hoặc bằng miệng, tùy theo quy định pháp luật.
Điểm giống nhau giữa thừa kế và tặng cho quyền sử dụng đất đều cần đáp ứng điều kiện thực hiện quyền (áp dụng đối với bên tặng cho, thừa kế khi có Giấy chứng nhận) và miễn thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ.
Cụ thể, căn cứ khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024, người sử dụng đất được thực hiện quyền tặng cho, thừa kế khi có đủ các điều kiện sau:
- Có Giấy chứng nhận.
- Đất không có tranh chấp.
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án.
- Trong thời hạn sử dụng đất.
- Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.
Nhà, đất nhận thừa kế hoặc là quà tặng giữa: Vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị, em ruột với nhau nay được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (khoản 10 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP).
Sang tên Sổ đỏ cho con thì tặng cho hay để thừa kế có lợi hơn? (ảnh minh họa).
Đánh giá | Tặng cho | Thừa kế | |
Theo pháp luật | Theo di chúc | ||
Ưu điểm | - Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của cha, mẹ hoặc tài sản chung của cha mẹ thì cha mẹ có quyền tặng cho quyền sử dụng đất của mình cho bất kỳ người con nào mà không bị pháp luật cấm hay hạn chế quyền. - Có quyền lập hợp đồng tặng cho nhà đất có điều kiện. - So với thừa kế, nhất là thừa kế theo pháp luật thì tặng cho nhà đất ít xảy ra tranh chấp giữa những người con hơn vì quyền tặng cho ai, diện tích bao nhiêu, khi nào tặng cho,… đều do cha mẹ quyết định. | Nếu cha mẹ không có sự ưu tiên cho một hay một số người con thì việc chia thừa kế theo pháp luật bảo đảm tính công bằng, không gây mất đoàn kết (chia đều) | - Cha mẹ có quyền để lại toàn bộ quyền sử dụng đất của mình cho một người con, trừ trường hợp con dưới 18 tuổi hoặc trên 18 tuổi nhưng mất khả năng lao động (người hưởng di sản không phụ thuộc vào nội dung của di chúc). - So với tặng cho không có điều kiện như phải chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ,… thì để thừa kế theo di chúc có ưu điểm ở chỗ nếu con không thực hiện đúng nghĩa vụ, đúng bổn phận cha mẹ có quyền thay đổi nội dung di chúc (thay đổi người thừa kế, diện tích hưởng,…) |
Hạn chế | So với thừa kế theo pháp luật có thể gây ra mâu thuẫn giữa những người con nếu không được chia đều về quyền và lợi ích. Điều này khá dễ hiểu vì trong nhiều gia đình cha mẹ sẽ ưu tiên một hoặc một số người con hơn những người còn lại. | - Nếu chia thừa kế nhà đất theo pháp luật thì không thể hiện ý chí “chủ quan” của người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở vì người cùng hàng thừa kế hưởng phần di sản bằng nhau. - Việc sang tên chỉ có hiệu lực sau khi cha mẹ chết nên có thể phát sinh một số rủi ro mà cha mẹ không thể biết và lường trước được như tranh chấp di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở giữa những người thừa kế với nhau. | Việc sang tên chỉ có hiệu lực sau khi cha mẹ chết nên có thể phát sinh một số rủi ro mà cha mẹ không thể biết và lường trước được như tranh chấp di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở giữa những người thừa kế với nhau, nhất là khi nội dung di chúc chỉ cho một người mà trong đó không có người hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc. |
Theo đó, không có phương án nào có ưu điểm tuyệt đối mà tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể của mỗi cá nhân, hộ gia đình để lựa chọn phương án tốt nhất.
Nếu muốn chuyển quyền sử dụng đất cho con ngay khi còn sống, đảm bảo sự chủ động, rõ ràng và hạn chế tranh chấp thì tặng cho là phương án thuận lợi hơn. Ngược lại, nếu muốn giữ quyền kiểm soát tài sản đến cuối đời hoặc chưa thực sự sẵn sàng chuyển nhượng, lập di chúc để thừa kế là cách phù hợp hơn.
Dù lựa chọn cách nào, các bên cũng cần hiểu rõ quy định pháp luật để thực hiện đúng trình tự, tránh phát sinh rủi ro về sau. Đặc biệt, nên tham vấn ý kiến luật sư hoặc công chứng viên trong từng bước thực hiện.
Tuệ Minh
