CEO "phi lợi nhuận" của cỗ máy 500 tỷ USD
Thông tin từ tờ Fortune cho biết OpenAI đang trong quá trình đàm phán về một thương vụ bán cổ phần thứ cấp trị giá 6 tỷ USD, một thỏa thuận có thể nâng định giá của công ty lên cột mốc 500 tỷ USD. Tuy nhiên, người chèo lái thành công của OpenAI, Sam Altman, lại đứng ngoài lợi ích tài chính trực tiếp từ cột mốc này. Ông nhận mức lương hàng năm là 76.001 USD và không sở hữu bất kỳ cổ phần nào của công ty.
Cơ cấu này đi ngược lại hoàn toàn quy chuẩn của giới lãnh đạo công nghệ, nơi giá trị tài sản ròng của các CEO như Elon Musk hay Mark Zuckerberg gắn liền với giá trị cổ phiếu công ty. Lời giải cho sự khác biệt này nằm ở cấu trúc và sứ mệnh ban đầu của OpenAI. Được thành lập vào năm 2015 như một tổ chức phi lợi nhuận, OpenAI đặt mục tiêu phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) an toàn và vì lợi ích của nhân loại. Để bảo vệ sứ mệnh này, các nhà sáng lập cam kết không có lợi ích tài chính cá nhân.
Khi công ty cần nguồn vốn lớn để vận hành, một chi nhánh kinh doanh "có giới hạn lợi nhuận" đã được thành lập, nhưng vẫn nằm dưới sự kiểm soát của hội đồng quản trị phi lợi nhuận. Do đó, vai trò CEO của Sam Altman về bản chất là một người làm việc vì sứ mệnh. Mức lương của ông, như chính ông từng chia sẻ, chỉ ở mức tối thiểu để đủ điều kiện tham gia chương trình bảo hiểm y tế.
Mô hình này mang lại cho Altman một lợi thế chiến lược: ông có thể đưa ra các quyết định dài hạn mà không bị chi phối bởi áp lực từ biến động giá cổ phiếu hàng ngày. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra thách thức lớn khi ông phải chèo lái công ty trong bối cảnh chi phí vận hành khổng lồ (ước tính 8 tỷ USD so với doanh thu 12 tỷ USD trong 7 tháng đầu 2025) và cuộc cạnh tranh khốc liệt về nhân tài với các đối thủ như Google, Meta và Anthropic.
"Đế chế" đầu tư 2,8 tỷ USD
Nếu không nhận lương thưởng và cổ phần từ OpenAI, khối tài sản ước tính hơn 1,9 tỷ USD của Sam Altman đến từ đâu? Câu trả lời nằm ở sự nghiệp song song của ông với tư cách là một nhà đầu tư mạo hiểm sắc bén. Trước khi toàn tâm toàn ý với OpenAI, Altman từng là Chủ tịch của Y Combinator, một trong những vườn ươm khởi nghiệp hàng đầu thế giới. Vị trí này đã cho ông cơ hội tiếp cận và đầu tư sớm vào hàng loạt công ty công nghệ tiềm năng.
Theo báo cáo từ Wall Street Journal, tổng giá trị các khoản đầu tư mà ông kiểm soát tính đến đầu năm 2024 ước tính ít nhất là 2,8 tỷ USD. Danh mục của ông rất đa dạng, trải dài từ các lĩnh vực công nghệ sâu đến nền tảng tiêu dùng. Ông là nhà đầu tư lớn vào công ty năng lượng nhiệt hạch Helion Energy với khoản vốn cá nhân 375 triệu USD. Ông cũng rót 180 triệu USD vào công ty công nghệ sinh học Retro Biosciences và tham gia các vòng gọi vốn của Neuralink do Elon Musk sáng lập.
Một trong những khoản đầu tư thành công nhất của ông là vào Reddit. Cổ phần của ông tại nền tảng mạng xã hội này được định giá khoảng 600 triệu USD sau khi công ty thực hiện IPO. Ngoài ra, ông cũng đầu tư sớm vào những tên tuổi lớn như Asana, Airbnb và Uber.
Cách thức xây dựng tài sản này khiến Sam Altman trở nên khác biệt. Trong khi tài sản của Elon Musk biến động mạnh theo giá cổ phiếu Tesla và SpaceX, hay tài sản của Mark Zuckerberg gắn chặt với Meta, Sam Altman lại có sự độc lập tài chính gần như tuyệt đối với OpenAI. Điều này tương phản cả với những CEO được trả lương thưởng hậu hĩnh như Sundar Pichai (Alphabet) hay Tim Cook (Apple).
Câu chuyện của Sam Altman đang định hình lại một hình mẫu lãnh đạo mới trong kỷ nguyên AI: một người điều hành có tầm nhìn, được thúc đẩy bởi sứ mệnh thay vì lợi ích tài chính trực tiếp, nhưng đồng thời vẫn là một nhà tư bản mạo hiểm với khả năng tạo ra tài sản khổng lồ từ những sân chơi khác.
Nguồn: WSJ, Fortune, BI
