Từ kỳ vọng “sóng” Long Thành đến thực tế kinh doanh suy yếu
Năm 2023, thông tin Xây dựng Phục Hưng thuộc liên danh VIETUR trúng gói thầu 5.10 tại dự án Sân bay Long Thành đã tạo ra một kỳ vọng lớn trên thị trường. Phản ứng với tin tức này, cổ phiếu PHC đã có một đợt tăng giá ấn tượng 95% chỉ trong ba tháng (từ 9/5/2023 đến 9/8/2023), từ 5.200 đồng lên đỉnh 10.140 đồng/cổ phiếu.
Tuy nhiên, kỳ vọng đã không kéo dài. Ngay sau khi thông tin được xác nhận, cổ phiếu PHC quay đầu và trượt dài, đến nay vẫn đang giao dịch ở vùng giá thấp. Đóng cửa phiên 28/7/2025, thị giá PHC chỉ còn 5.350 đồng/cổ phiếu, nằm sâu dưới mệnh giá và các chỉ báo kỹ thuật dài hạn.
Diễn biến tiêu cực của giá cổ phiếu là sự phản ánh chính xác thực tế kinh doanh đang suy yếu của doanh nghiệp. Lợi nhuận sau thuế của PHC liên tục lao dốc qua các năm: từ 19,84 tỷ đồng năm 2022 (giảm 63,8%), xuống còn 8,41 tỷ đồng vào năm 2023 (giảm 57,6%) và tiếp tục giảm còn 4,78 tỷ đồng trong năm 2024 (giảm 43,2%). Báo cáo tài chính quý II/2025 chưa được kiểm toán cũng không cho thấy tín hiệu khả quan khi lợi nhuận 6 tháng đầu năm chỉ ước đạt hơn 2 tỷ đồng.
Các chỉ số hiệu quả hoạt động càng làm rõ hơn bức tranh kém sắc. Năm 2024, chỉ số ROA (hiệu quả sử dụng tài sản) và ROE (hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu) của PHC lần lượt chỉ là 0,15% và 0,76%, quá thấp so với mức trung bình ngành xây dựng là 3,31% và 13,1%.
Kinh doanh thụt lùi, PHC còn gặp vấn đề lớn với dòng tiền. Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp này âm gần 87 tỷ đồng trong quý đầu năm 2025, cùng kỳ cũng âm hơn 63 tỷ đồng. Năm 2023, dòng tiền kinh doanh của PHC âm gần 142 tỷ đồng trước khi dương trở lại gần 38 tỷ đồng vào năm 2024.
Hơn một nửa tài sản bị chiếm dụng và gánh nặng nợ vay
Nguyên nhân cốt lõi dẫn đến dòng tiền kinh doanh âm nằm ở sức khỏe tài chính yếu kém của PHC. Bảng cân đối kế toán của công ty cho thấy một cơ cấu tài sản mất cân đối nghiêm trọng. Tính đến hết quý I/2025, các khoản phải thu ngắn hạn đã lên tới 1.660,5 tỷ đồng, chiếm 53,9% tổng tài sản. Cùng với 686,6 tỷ đồng hàng tồn kho, hai khoản mục này trói chặt hơn 76% tài sản của công ty, cho thấy tình trạng bị chiếm dụng vốn nặng nề từ các chủ đầu tư.
Hệ quả trực tiếp là dòng tiền của PHC ngày càng cạn kiệt. Lượng tiền mặt và các khoản tương đương tiền đã giảm mạnh từ hơn 162 tỷ đồng cuối năm 2020 xuống chỉ còn vỏn vẹn 48 tỷ đồng vào cuối quý I/2025. Nguồn tiền mỏng buộc doanh nghiệp phải tìm đến vốn vay để tài trợ cho hoạt động.
Đây chính là lúc gánh nặng nợ vay xuất hiện và ngày càng chồng chất. Tổng nợ vay của PHC đã tăng lên 1.321,1 tỷ đồng tại ngày 31/3/2025, khiến tỷ lệ tổng nợ vay/vốn chủ sở hữu chạm mức báo động 199,4%, cao gần gấp đôi so với mức trung bình ngành (110%).
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, ban lãnh đạo công ty cũng đã thừa nhận các khó khăn đến từ áp lực cạnh tranh về giá và việc nhiều chủ đầu tư kéo dài thời gian thanh toán, làm tăng dư nợ phải thu và chi phí tài chính.
Trong khi đó, Xây dựng Phục Hưng vẫn đặt ra kế hoạch tham gia vào một loạt dự án bất động sản, khu công nghiệp mới với tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng. Với tổng giá trị hợp đồng đã ký (backlog) lên tới 8.200 tỷ đồng, nghịch lý giữa cơ hội và nguồn lực đang là bài toán lớn nhất, thử thách khả năng điều hành của doanh nghiệp trong giai đoạn tới.
