Liên kết doanh nghiệp: ‘Chìa khoá’ tăng tốc kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam

Kinh tế tuần hoàn - Kiến trúc phát triển mới của nền kinh tế…

Theo GS.TS Lê Văn Lợi - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, KTTH không chỉ là một khái niệm mà là kiến trúc phát triển mới của Việt Nam trong chuyển đổi kép - chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đây là con đường tất yếu để chúng ta giảm phụ thuộc tài nguyên, cắt giảm phát thải, nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng và vật liệu, đồng thời mở ra thị trường, việc làm và chuỗi giá trị mới mang tính bền vững.

Chia sẻ về ý nghĩa, vai trò và thực trạng của KTTH trong nông nghiệp tại Việt Nam, ông Triệu Thanh Quang - Viện Địa lý nhân văn và phát triển bền vững cũng cho biết: Mỗi năm ngành trồng trọt tạo ra khoảng 95 - 98 triệu tấn phụ phẩm và phế thải nông nghiệp, trong đó riêng rơm và trấu từ sản xuất lúa chiếm khoảng 52 triệu tấn. Đây là nguồn tài nguyên dồi dào có thể chuyển hóa thành phân hữu cơ, năng lượng sinh học và vật liệu sinh khối. Tuy nhiên, chỉ khoảng 50 lượng rơm rạ được tái sử dụng, phần còn lại bị đốt bỏ gây lãng phí và phát thải khí nhà kính.

"Trong khi đó, các mô hình tái sử dụng phụ phẩm lúa gạo như sản xuất nấm rơm, ép viên sinh khối, hoặc ủ compost vi sinh đang cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc tạo thêm thu nhập cho nông dân và giảm chi phí đầu vào. Việc nâng tỷ lệ tái sử dụng rơm rạ và phụ phẩm cây trồng là cơ hội lớn để giảm phát thải, tăng giá trị nội dung và phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp tuần hoàn" - ông Triệu Thanh Quang đánh giá.

Theo các chuyên gia kinh tế, trọng tâm của phát triển và chuyển đổi sang KTTH chính là các DN. Do đó, DN phải vượt qua các rào cản hiện hữu, từ chi phí đầu tư công nghệ, quy định về pháp lý đến hạn chế trong nhận thức và thị trường sản phẩm tái chế…

Liên kết để phát triển bền vững!

Theo GS.TS Hoàng Văn Cường - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, phát triển KTTH tạo thách thức vì tăng thêm điều kiện buộc DN phải thay đổi, kể cả về công nghệ và kỹ thuật. Tuy nhiên, nếu DN thực hiện được chu trình KTTH sẽ tạo ra cơ hội phát triển rất lớn, giúp mở rộng sản xuất kinh doanh và đạt hiệu quả tốt hơn. Vấn đề đặt ra ở đây là, làm thế nào kết nối được các DN lại với nhau. Các chính sách hỗ trợ phải hướng vào giúp DN kết nối dài, sử dụng được công nghệ thích ứng với nền KTTH. Nếu họ vượt qua được khó khăn, rào cản ban đầu, KTTH sẽ trở thành không gian phát triển mới, tạo ra hiệu quả rất cao.

GS.TS Hoàng Văn Cường.

“Muốn phát triển KTTH, bản thân các DN phải liên kết với nhau, tạo ra sự kết nối; Phải tạo ra được liên minh và liên minh này cần phân vai rất rõ, DN nào đi trước, DN nào tiếp nối sau, DN nào là đầu vào, DN nào là đầu ra. Muốn tạo ra không gian kết nối, trước nhất phải tạo điểm khởi đầu. DN khởi đầu phải là DN lớn, có khả năng tự lực và phải hỗ trợ cho DN khác đi theo mình”- GS.TS Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Cũng theo GS.TS Hoàng Văn Cường, muốn phát triển KTTH, cần tạo không gian, hệ sinh thái của KTTH. Đồng nghĩa với việc ngay từ khâu thiết kế ban đầu phải được đầu tư theo hướng tuần hoàn, kêu gọi các DN vào khu công nghiệp đó theo hướng phát triển tuần hoàn. Các DN này phải kết nối với nhau trong chuỗi về quy trình sản xuất kinh doanh, từ khâu thiết kế, đầu tư có sự liên kết hỗ trợ nhau. Nếu để từng DN một thì việc chuyển sang KTTH là rất khó và đây là thách thức rất lớn.

Đánh giá về vai trò của ngân hàng đối với việc hỗ trợ, thúc đẩy phát triển KTTH, ông Cường cho rằng, một khi đã tạo ra hệ sinh thái của KTTH thì phải có hạ tầng, cơ chế, chính sách khuyến khích DN và đương nhiên phải có nhà tài trợ nguồn vốn “xanh”. Nếu chúng ta có điều kiện thu hút đầu tư tốt vào hệ sinh thái KTTH, các tổ chức quốc tế sẽ tài trợ nguồn vốn “xanh” một cách tích cực, hiệu quả.

Muốn vậy, khi phát triển KTTH, chúng ta phải có bộ quy chuẩn, có những chuẩn mực kết nối. Phải có một bộ quy tắc, đây là cơ sở để cho các DN, nhà đầu tư bắt tay với nhau. Ai thực hiện công đoạn nào trong quy trình đó thì dựa vào quy chuẩn mà làm. Trong chiến lược hành động quốc gia về phát triển KTTH, chúng ta đã đặt ra vấn đề phải tạo khuôn khổ pháp lý, môi trường, quy chuẩn, chính sách cho sự phát triển từng khu vực. “Để thúc đẩy KTTH, cần xem trọng vai trò của DN nhỏ và vừa. Nhưng với điều kiện phải có DN đầu tàu, phải có thể chế, không gian hệ sinh thái để kéo theo và dẫn dắt họ. Nếu để DN nhỏ và vừa tự bươn chải thì sẽ rất khó khăn để DN phát triển được KTTH” - GS.TS Hoàng Văn Cường khẳng định.