Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những giải pháp quan trọng để đất nước ta phát triển, thoát bẫy thu nhập trung bình (hiện GDP bình quân đầu người khoảng 5.000 USD/năm) để tiến tới trở thành quốc gia có mức thu nhập cao (13.000 USD/người/năm).
Quang cảnh Hội thảo.
Trong bối cảnh đó, Hà Nội được giao trọng trách rất quan trọng, tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô Hà Nội là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, với GRDP bình quân đầu người đạt trên 36.000 USD.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội nêu rõ một trong những mục tiêu phát triển của Hà Nội là phải trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước, trong đó hạt nhân là Khu công nghệ cao Hoà Lạc và các trường, viện nghiên cứu, doanh nghiệp khoa học công nghệ trên địa bàn.
“Chúng ta phải kết nối được hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và kết nối các nhà là nhà nước, nhà trường, nhà khoa học, nhà đầu tư. Từ đó mới có thể huy động được tất cả nguồn lực thể thực hiện cho mục tiêu nêu trên”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội nhấn mạnh.
GS. TS Nhà giáo ưu tú (NGƯT) Nguyễn Văn Minh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã chia sẻ về kinh nghiệm của các nước để phát triển khoa học công nghệ. Theo đó, từ Hàn Quốc, Trung Quốc và Thái Lan, các nước này tích lũy năng lực công nghệ chủ yếu thông qua việc nhập khẩu công nghệ nước ngoài; học hỏi các công nghệ tiên tiến từ các đối tác nước ngoài trong quá trình thành lập các công ty liên doanh và sản xuất hàng hóa, bao gồm cả chuyển giao công nghệ chủ động…
Trong đó, đáng chú ý là có kế hoạch đào tạo, sử dụng các nhà nghiên cứu, nhất là gửi đến các nước tiên tiến, có khả năng nghiên cứu và khả năng giải quyết vấn đề mà ngành cần, chuyển khả năng nghiên cứu về khoa học và công nghệ sang hỗ trợ các công ty tiếp nhận và đồng hóa các công nghệ tiên tiến của nước ngoài. Kêu gọi công dân có năng lực vượt trội về nước làm việc
Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn Công nghệ CMC, cho rằng, để thu hút được nhân lực công nghệ chất lượng cao trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, Hà Nội cần không chỉ có chính sách đủ hấp dẫn, mà còn phải dám thử nghiệm những mô hình hoàn toàn mới, những cách làm đột phá và mang tính thể chế. Theo ông, nếu thành phố muốn trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ hàng đầu khu vực, thì cần thay đổi từ cách tư duy đến cách vận hành.
Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch CMC đề xuất các kiến nghị đột phá tại Hội thảo.
Một trong những kiến nghị quan trọng nhất được ông Chính nêu ra là Hà Nội cần tiên phong triển khai mô hình hợp tác “ba nhà”, bao gồm Nhà nước, nhà khoa học và doanh nghiệp ngay tại Khu CNC Hòa Lạc. Đây là cách để kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, trong đó doanh nghiệp là trung tâm của sáng tạo, nhà khoa học là nhân tố thúc đẩy tri thức, còn Nhà nước đóng vai trò kiến tạo chính sách, định hướng và dẫn dắt. Theo Chủ tịch CMC, nếu xây dựng được mô hình hợp tác ba bên này một cách hiệu quả, thì đây sẽ là nền tảng bền vững để Hà Nội giữ chân nhân tài, đồng thời tạo ra động lực tăng trưởng mới cho cả khu vực.
Từ mô hình này, ông Chính đề xuất Thành phố thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Hà Nội, đặt tại Hòa Lạc, với phương thức đầu tư công, quản trị tư. Ông không chỉ dừng lại ở việc nêu ý tưởng, mà còn đưa ra một cấu trúc cụ thể: Trung tâm có thể được vận hành theo mô hình SPV, tức một pháp nhân chuyên biệt, hoạt động với cơ chế kết hợp tài sản công, quản trị tư và nguồn lực xã hội.
Đơn vị này sẽ đóng vai trò là đầu mối chiến lược để kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và đặc biệt là tạo ra không gian mở để thúc đẩy các sản phẩm Make in Vietnam từ ý tưởng đến thương mại hóa. Với kinh nghiệm thực tiễn, Tập đoàn CMC khẳng định sẵn sàng cùng Đại học Bách Khoa Hà Nội và Ban Quản lý khu CNC triển khai mô hình thử nghiệm đầu tiên này, như một minh chứng cho tính khả thi và hiệu quả của mô hình "ba nhà".
Bên cạnh mô hình vận hành, ông Chính cho rằng, để đổi mới sáng tạo có thể lan tỏa thực chất, Hà Nội cần tạo nền tảng hạ tầng công nghệ đủ mạnh, cụ thể là hạ tầng số hiện đại, có khả năng chia sẻ. Ông chia sẻ thực tế rằng, hiện nay nhiều doanh nghiệp công nghệ nhỏ, các start-up tại Hòa Lạc đều gặp khó khăn khi phải tự đầu tư hệ thống máy chủ, lưu trữ dữ liệu, băng thông cao hoặc điện toán hiệu năng lớn, những chi phí mà chỉ các tập đoàn lớn mới đủ khả năng trang bị.
Nếu thành phố đầu tư xây dựng một hệ sinh thái hạ tầng số dùng chung, với khả năng mở rộng và chia sẻ giữa các doanh nghiệp – viện nghiên cứu – trường đại học, thì không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên xã hội, mà còn tạo điều kiện để công nghệ được thử nghiệm nhanh, triển khai nhanh, sản phẩm ra đời nhanh hơn. CMC cam kết đồng hành cùng Thành phố trong việc thiết kế, xây dựng và vận hành hệ thống này, trên nền tảng kinh nghiệm và năng lực sẵn có từ các dự án trung tâm dữ liệu và hạ tầng số của Tập đoàn.
Đối với bài toán nhân lực, ông Chính nhấn mạnh rằng, chính sách hiện nay mới dừng lại ở mức khuyến khích chung. Điều mà Hà Nội cần là các cơ chế có sức hút thực sự đối với từng nhóm đối tượng chuyên gia. Ví dụ như với chuyên gia đầu ngành, cần có chính sách đãi ngộ gắn với kết quả đầu ra, mức lương theo sản phẩm; với người Việt ở nước ngoài hoặc chuyên gia quốc tế, cần có chính sách thị thực, cư trú, quyền sở hữu tài sản dài hạn, miễn thuế thu nhập cá nhân, hỗ trợ gia đình. Với tài năng trẻ, cần có cơ chế ươm tạo, kết nối startup với nhà đầu tư và chương trình bảo hộ chuyên gia. Quan trọng hơn cả, các chính sách này phải rõ ràng, minh bạch, dễ tiếp cận – và được truyền thông hiệu quả ra cộng đồng quốc tế.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn đánh giá cao những đóng góp chuyên gia và doanh nghiệp, đồng thời cho biết thành phố đang khẩn trương hoàn thiện các nghị quyết cụ thể hóa Luật Thủ đô mới. Trong đó, sẽ có những chính sách ưu đãi rõ ràng, thực chất và mang tính đột phá dành cho chuyên gia công nghệ, các nhà sáng lập đổi mới sáng tạo, tổ chức R&D (nghiên cứu và phát triển), nhằm hiện thực hóa mục tiêu đưa GRDP Thủ đô tăng trưởng hai con số từ năm 2026.
