Đế chế Geely: Từ xưởng sản xuất tủ lạnh đến 'cá mập' ngành xe điện toàn cầu

Khởi đầu từ một xưởng sản xuất linh kiện tủ lạnh, Geely đã có màn chuyển mình ngoạn mục để trở thành một thế lực trong ngành công nghiệp ô tô thế giới. Bằng chiến lược thâu tóm các thương hiệu lớn và tự chủ công nghệ lõi, tập đoàn này đang định hình lại cuộc chơi trên thị trường xe điện toàn cầu.

Cú chuyển mình ngoạn mục và cuộc chơi công nghệ

Tập đoàn Geely Holding đã công bố kết quả kinh doanh ấn tượng trong nửa đầu năm 2025 với doanh thu đạt 179,2 tỷ nhân dân tệ (khoảng 24,8 tỷ USD), tăng 26% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận ròng cũng ghi nhận mức tăng trưởng 54%, đạt 9,37 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,3 tỷ USD). Sự tăng trưởng này được thúc đẩy mạnh mẽ bởi mảng xe năng lượng mới (NEV), bao gồm xe điện và hybrid.

Năm 2024, Geely đã bán ra tổng cộng 2,79 triệu xe trên toàn cầu, tăng 20% so với năm 2023. Trong đó, doanh số xe năng lượng mới đạt 980.000 chiếc, chiếm hơn một phần ba tổng doanh số của tập đoàn. Thương hiệu xe điện cao cấp Zeekr, một quân bài chiến lược của Geely, đã có màn ra mắt thành công trên sàn chứng khoán New York vào tháng 5/2024 và liên tục ghi nhận doanh số bán hàng kỷ lục.

Nền tảng cho sự phát triển của Geely đến từ việc đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ tự chủ. Tập đoàn đã phát triển hai kiến trúc nền tảng cốt lõi. Đầu tiên là GEA (Geely Electric Architecture), một kiến trúc toàn cầu tích hợp trí tuệ nhân tạo, cho phép sản xuất đa dạng các dòng xe từ điện thuần túy, hybrid, hybrid sạc điện (PHEV) đến xe chạy bằng methanol. Thứ hai là nền tảng SEA (Sustainable Experience Architecture) do Zeekr phát triển, có tính mô-đun hóa cao, cho phép tùy chỉnh linh hoạt từ kích thước, hệ thống truyền động đến các tính năng thông minh. Chính nền tảng này không chỉ phục vụ cho các thương hiệu con của Geely mà còn được chia sẻ cho các đối tác khác, tạo ra một hệ sinh thái công nghệ mở.

Chiến lược M&A và dấu ấn của nhà sáng lập

Khác với nhiều nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chỉ tập trung vào thị trường nội địa, Geely sớm thực hiện chiến lược M&A (Mua bán và Sáp nhập) để vươn ra quốc tế. Thương vụ mua lại Volvo Cars từ Ford vào năm 2010 được xem là một bước đi lịch sử. Tiếp đó, Geely nắm quyền kiểm soát hãng xe thể thao Anh Quốc Lotus, trở thành cổ đông lớn của Daimler AG (công ty mẹ của Mercedes-Benz), và hợp tác để phát triển thương hiệu xe điện Smart.

Chiến lược này giúp Geely tiếp cận trực tiếp công nghệ kỹ thuật an toàn và động cơ của châu Âu, đồng thời mở rộng hệ thống phân phối tại các thị trường phương Tây. Cách đi này tạo ra lợi thế khác biệt khi so sánh với các đối thủ như BYD vốn tập trung vào sản xuất quy mô lớn và xuất khẩu, hay Chery và Great Wall Motor đang đẩy mạnh các thị trường mới nổi.

Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Geely và các hãng xe Trung Quốc khác cũng đối mặt với nhiều thách thức. Thị trường nội địa đang trong giai đoạn cạnh tranh khốc liệt do tình trạng dư thừa công suất. Việc đẩy mạnh xuất khẩu lại vấp phải các rào cản thương mại. Mỹ đã áp đặt mức thuế lên tới 102,5% đối với xe điện Trung Quốc từ năm 2024, và Liên minh châu Âu cũng đang tiến hành các cuộc điều tra chống trợ cấp có thể dẫn đến các biện pháp thuế quan tương tự. Trong môi trường này, việc sở hữu các thương hiệu có nguồn gốc châu Âu như Volvo và Lotus mang lại cho Geely một vị thế thuận lợi hơn để điều hướng các quy định phức tạp.

Đằng sau thành công của đế chế này là nhà sáng lập Lý Thư Phúc (Li Shufu). Sinh năm 1963 trong một gia đình nông dân ở tỉnh Chiết Giang, ông khởi nghiệp năm 1986 với một xưởng sản xuất linh kiện tủ lạnh từ số vốn vay mượn. Nhận thấy thị trường này dần trở nên chật chội, ông chuyển sang sản xuất xe máy và sau đó là ô tô.

Năm 1997, Geely chính thức bước chân vào ngành sản xuất xe hơi. Chiếc ô tô đầu tiên của hãng ra đời một năm sau đó, giữa sự hoài nghi của thị trường vốn bị thống trị bởi các liên doanh nước ngoài. Lý Thư Phúc từng nói: "Tôi không muốn Trung Quốc mãi chỉ là công xưởng cho các hãng xe nước ngoài. Chúng ta cần thương hiệu của riêng mình". Tuyên bố này đã đặt nền móng cho hành trình đưa Geely từ một công ty tư nhân nhỏ bé trở thành một tập đoàn đa quốc gia, một biểu tượng cho sự vươn lên của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trên bản đồ thế giới.