Nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng tham gia xây dựng pháp luật
Ngày 18/9, tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, do Hội luật Gia Việt Nam tổ chức, Luật gia Nguyễn Văn Huệ, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam cho biết, công tác tham gia xây dựng pháp luật của Hội các cấp đã đạt nhiều kết quả, song vẫn còn những hạn chế cần khắc phục để nâng cao hiệu quả trong giai đoạn mới.
Luật gia Nguyễn Văn Huệ, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam.
Ông Huệ cho rằng, thời gian tới Hội Luật gia cần xác định nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Trước hết là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số: xây dựng nền tảng góp ý dự thảo luật trực tuyến, hệ thống quản lý văn bản pháp luật và cơ sở dữ liệu kiến thức; tổ chức hội thảo, tọa đàm trực tuyến; số hóa toàn bộ quy trình xử lý ý kiến.
Cùng với đó, cần huy động sự tham gia đông đảo của hội viên thông qua đa dạng hóa mô hình hoạt động chuyên môn, tăng cường truyền thông nội bộ, khuyến khích nghiên cứu học thuật, phát huy vai trò hội cơ sở và đẩy mạnh đào tạo, tập huấn.
Một vấn đề khác là cơ chế tài chính. Hội đề xuất Nhà nước cấp kinh phí hỗ trợ, đồng thời xây dựng quỹ góp ý pháp luật, có thù lao thỏa đáng cho chuyên gia, cộng tác viên và áp dụng cơ chế tài chính minh bạch, hiệu quả.
Chính sách khuyến khích, khen thưởng cũng được đặt ra, như đưa tiêu chí tham gia lập pháp vào đánh giá thi đua hằng năm; khen thưởng kịp thời cá nhân, tập thể có đóng góp nổi bật; tôn vinh trên truyền thông để lan tỏa ảnh hưởng tích cực.
Ông Huệ nhận định, việc triển khai hiệu quả công tác tham gia xây dựng pháp luật không chỉ giúp nâng tầm Hội Luật gia Việt Nam, mà quan trọng hơn, sẽ góp phần đưa tiếng nói của nhân dân, của giới trí thức pháp luật vào từng đạo luật, chính sách, đảm bảo pháp luật thực sự xuất phát từ cuộc sống, phản ánh ý chí, nguyện vọng của nhân dân, và có chất lượng cao về chuyên môn.
Luật gia Nguyễn Văn Huệ đưa ra nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng tham gia xây dựng pháp luật của Hội Luật gia.
"Tham gia xây dựng pháp luật vừa là sứ mệnh chính trị vừa là cơ hội vàng để Hội Luật gia khẳng định vị thế. Với quyết tâm đổi mới, sự ủng hộ của Đảng, Nhà nước và MTTQVN, cùng việc áp dụng những giải pháp, kinh nghiệm hay, tin tưởng rằng trong thời gian tới, Hội Luật gia các cấp sẽ thực hiện ngày càng tốt hơn công tác quan trọng này, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân", ông Huệ nhấn mạnh.
Vai trò của Hội Luật gia trong xây dựng pháp luật
Trong khi đó, PGS.TS Đinh Dũng Sỹ, chuyên gia, Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam cho rằng, đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản pháp luật là bước đi tất yếu nếu muốn khơi thông mọi nguồn lực, thúc đẩy sáng tạo và phát triển bứt phá.
PGS.TS Đinh Dũng Sỹ, chuyên gia, Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam.
Trong năm 2025, Quốc hội đã liên tiếp thông qua Luật số 64/2025/QH15 và 87/2025/QH15 về ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hai Luật này ra đời trong bối cảnh Kết luận 119 của Bộ Chính trị đưa ra mục tiêu hàng đầu của công tác xây dựng pháp luật trong thời gian tới là tạo lập hệ thống pháp luật hoàn thiện, bảo đảm nền tảng pháp lý vững chắc, tạo động lực mạnh mẽ, bứt phá cho phát triển, góp phần hoàn thành thắng lợi các mục tiêu chiến lược mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra đưa đất nước vững bước tiến vào "kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc". Để thực hiện thành công mục tiêu này, đòi hỏi phải đổi mới tư duy về xây dựng pháp luật, đổi mới mạnh mẽ quy trình xây dựng pháp luật theo hướng chuyên nghiệp, khoa học, kịp thời, khả thi, hiệu quả.
Ông Dũng cũng cho biết, quá trình đổi mới quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã làm thay đổi đáng kể vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó có Hội Luật gia Việt Nam.
Theo quy định, cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội vẫn có quyền trực tiếp gửi đề xuất xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH); trực tiếp trình dự án luật, nghị quyết, pháp lệnh trước Quốc hội và UBTVQH; đồng thời chủ trì phản biện xã hội sau khi thống nhất với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN), hoặc tham gia phản biện khi MTTQVN chủ trì.
PGS.TS Đinh Dũng Sỹ, cho biết, đối với Hội Luât gia Việt Nam, hiện nay là tổ chức trực thuộc MTTQVN, quyền hạn đã có sự điều chỉnh.
Tuy nhiên, đối với Hội Luât gia Việt Nam, hiện nay là tổ chức trực thuộc MTTQVN, quyền hạn đã có sự điều chỉnh. Hội không còn thẩm quyền trực tiếp đề xuất và trình dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trước Quốc hội và UBTVQH như trước đây. Nếu muốn đề xuất, Hội phải thông qua Ủy ban Trung ương MTTQVN. Tương tự, Hội cũng không còn quyền trực tiếp chủ trì soạn thảo các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết.
Trong trường hợp MTTQVN được giao chủ trì soạn thảo, trình các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết, cơ quan này có thể ủy quyền cho Hội Luật gia Việt Nam đảm nhiệm việc soạn thảo và trình. Đây là điểm cần tiếp tục được quy định chi tiết, có hướng dẫn thi hành để bảo đảm tính thống nhất.
Ngoài ra, Hội Luật gia Việt Nam vẫn có vai trò quan trọng trong việc tham gia xây dựng pháp luật thông qua phản biện xã hội khi MTTQVN chủ trì hoặc ủy quyền; tham gia góp ý chính sách, góp ý dự thảo văn bản quy phạm pháp luật khi được MTTQVN giao, ủy quyền hoặc khi nhận được đề nghị trực tiếp từ các cơ quan, tổ chức. Những nội dung này cũng cần sớm có quy định chi tiết để bảo đảm hiệu quả triển khai.
