Vòng tròn tài chính nghìn tỷ USD xoay quanh OpenAI
Trong lịch sử ngành công nghệ, hiếm có cuộc đua nào thu hút vốn đầu tư nhanh và lớn như cơn sốt AI hiện nay. Tâm điểm của làn sóng này là OpenAI, công ty đứng sau ChatGPT. Mặc dù ghi nhận doanh thu tăng trưởng, công ty vẫn lỗ hơn 2 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025 và không kỳ vọng có lãi trước cuối thập kỷ này.
Bất chấp điều đó, các cam kết tài chính khổng lồ vẫn được đưa ra. Nvidia, nhà sản xuất chip AI hàng đầu, tuyên bố sẽ đầu tư tới 100 tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu cho OpenAI. Đổi lại, OpenAI sẽ dùng phần lớn số tiền này để mua hoặc thuê lại chính chip của Nvidia.
Mô hình này, được gọi là tài trợ nhà cung cấp (vendor financing), tạo ra một vòng tuần hoàn tài chính khép kín. Nhà cung cấp tài trợ cho khách hàng để khách hàng mua sản phẩm của chính mình, đảm bảo doanh thu cho nhà cung cấp nhưng lại gây khó khăn trong việc đánh giá nhu cầu thực của thị trường. Giới phân tích cho rằng mô hình này tương tự việc các ngân hàng trong quá khứ bơm vốn cho một thị trường đã quá nóng để duy trì dòng tiền, đẩy rủi ro về tương lai.
Mạng lưới này còn có sự tham gia của các đối tác khác như Oracle và AMD, với các thỏa thuận hàng chục đến hàng trăm tỷ USD. Sự phụ thuộc tài chính chằng chịt này ràng buộc vận mệnh của nhiều tập đoàn lớn lại với nhau, tạo ra rủi ro mang tính hệ thống.
Cuộc cách mạng công nghệ hay bong bóng được lập trình sẵn?
Tình hình hiện tại gợi nhớ đến kỷ nguyên dot-com cuối những năm 1990, khi các công ty internet được định giá hàng tỷ USD dù chưa tạo ra lợi nhuận. Khi bong bóng vỡ, hàng nghìn doanh nghiệp đã sụp đổ. Nhiều nhà phân tích lo ngại một lượng vốn khổng lồ có thể bị phá hủy trong chu kỳ AI này, khi quy mô chi tiêu cho cơ sở hạ tầng đang vượt xa khả năng tạo ra doanh thu thực tế.
Một nghiên cứu của MIT chỉ ra rằng phần lớn doanh nghiệp đầu tư vào AI không thu được lợi nhuận, một phần do các sản phẩm AI tạo ra trông có vẻ hữu ích nhưng không mang lại giá trị kinh tế rõ ràng.
Tuy nhiên, những người đứng đầu ngành công nghệ lại có cái nhìn khác. CEO Sam Altman của OpenAI thừa nhận có thể đang có sự hưng phấn quá mức, nhưng vẫn khẳng định AI là công nghệ quan trọng nhất. Tương tự, nhà sáng lập Meta, Mark Zuckerberg, cho rằng rủi ro lớn nhất không phải là chi tiêu quá nhiều, mà là không chi đủ để nắm bắt cơ hội. Họ xem đây là một "vòng tuần hoàn tích cực" cần thiết để tạo ra những đột phá tiếp theo.
Câu hỏi được đặt ra là liệu đây có phải là một cuộc cách mạng công nghệ bền vững, hay chỉ là một cơn sốt tài chính được xây dựng trên các kỳ vọng và những vòng lặp tài chính phức tạp, có nguy cơ đổ vỡ khi nhu cầu thực tế không theo kịp.
