Chống hàng gian, hàng giả - Bài cuối: Cần các giải pháp đồng bộ

Doanh thu giảm vì khó cạnh tranh với hàng giả

Ông Nguyễn Ngọc Luận, Giám đốc Công ty TNHH Liên kết thương mại Toàn Cầu cho biết, cuối năm 2024, ông nhận được thông tin từ đối tác về một sản phẩm cà phê mang tên Meet Moree, có thiết kế bao bì tương tự sản phẩm cà phê nông sản Meet More, do công ty ông sản xuất và phân phối. Sản phẩm nhái thương hiệu này chỉ khác một chữ cái, nhưng đủ để đánh lừa người tiêu dùng.

Theo ông Luận, ngay sau khi phát hiện, công ty đã gửi công văn đến cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng và thông báo đến hệ thống phân phối để tránh nhầm lẫn, tuy nhiên hậu quả vẫn rất nặng nề. Sản phẩm của công ty bán ra giảm mạnh, uy tín bị ảnh hưởng, nhân sự phải bỏ nhiều thời gian xử lý sự cố. "Cái mất lớn nhất là sự nản lòng của doanh nghiệp làm ăn chân chính, khi luôn bị các đơn vị làm ăn bất chính ‘đánh lén’ bằng chiêu trò”, ông Luận nói.

Không riêng gì công ty của ông Nguyễn Ngọc Luận, Tập đoàn Lê Thành - một đơn vị chuyên phân phối hàng tiêu dùng chính hãng, cũng đang “đuối sức” trước nạn hàng giả bán tràn lan trên online.

Theo ông Lê Hữu Nghĩa, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lê Thành, doanh thu 4 tháng đầu năm 2025 đã giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái, do người tiêu dùng đổ xô mua hàng xách tay giá rẻ. “Ví dụ chai nước hoa Versace Eros Pour Femme EDP 100ml chúng tôi bán với giá hơn 3,3 triệu đồng, khuyến mãi còn khoảng 2,7 triệu đồng, nhưng trên mạng, người ta bán sản phẩm gắn nhãn y hệt với giá chỉ vài trăm ngàn đồng. Đó chắc chắn là hàng giả, nhưng người tiêu dùng vẫn mua vì không phân biệt được đâu là thật, đâu là giả. Hàng giả hiện được làm rất tinh vi, nếu không đặt cạnh hàng thật sẽ rất khó phát hiện. Hàng giả gây nhiễu loạn thị trường và tiềm ẩn nguy cơ lớn về sức khỏe người tiêu dùng”, ông Nghĩa cho biết.

Còn theo bà Nguyễn Thị Bính, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần dịch vụ Nguyễn Bính, nỗi lo lớn nhất của doanh nghiệp chính là tình trạng thực phẩm "bẩn" và hàng giả tràn lan, đang từng ngày "bào mòn" lòng tin của người tiêu dùng và đẩy các doanh nghiệp làm ăn chân chính vào thế khó.

Theo bà Nguyễn Thị Bính, thực phẩm không đảm bảo chất lượng đang trà trộn khắp nơi, từ bữa cơm gia đình đến nhà hàng, khách sạn. Trong khi đó, các sản phẩm này thường được sản xuất với quy trình rút gọn, chi phí thấp, khiến cho hàng thật, hàng chất lượng cao bị đẩy vào tình thế cạnh tranh bất công.

“Chúng tôi đầu tư nghiêm túc, tuân thủ quy trình sản xuất chặt chẽ, mất nhiều nguyên liệu, chi phí cao. Nhưng khi đưa sản phẩm ra thị trường thì phải cạnh tranh với hàng nhái, hàng kém chất lượng được sản xuất hàng loạt với giá rẻ. Làm sao chúng tôi sống nổi nếu không có sự bảo vệ?”, bà Bính ưu tư.

Một trong những điều bà Bính đặc biệt nhấn mạnh là sự cần thiết phải bảo vệ và phát triển các doanh nghiệp làm sản phẩm truyền thống. Những sản phẩm như bún, phở, bánh đa… vốn là niềm tự hào ẩm thực của Việt Nam nhưng nay đang bị pha tạp, làm giả, thậm chí sử dụng phụ gia độc hại khiến người tiêu dùng hoang mang, mất phương hướng.

Ngăn chặn bằng các giải pháp đồng bộ

Theo luật sư Phan Thị Việt Thu, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP Hồ Chí Minh, việc hàng giả tràn lan như hiện nay một phần là do cơ chế giám sát còn bất cập. Theo quy định, nhiều sản phẩm do doanh nghiệp tự công bố chất lượng, nhưng cơ quan quản lý lại kiểm tra chậm hoặc không kiểm tra thực tế sản phẩm. Chỉ đến khi có phản ánh, khiếu nại, cơ quan chức năng mới vào cuộc xử lý, thì đã quá muộn.

Ngoài ra, thông báo về các loại hàng giả của cơ quan chức năng thường chung chung, thiếu cụ thể, không chỉ rõ nhãn hiệu, đặc điểm phân biệt với hàng thật, khiến người tiêu dùng không đủ thông tin để phòng tránh. Trong khi đó, hàng giả ngày càng tinh vi, có cả nhãn phụ, tem chống giả, khiến việc phân biệt lại càng khó khăn hơn.

Theo ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh, thương mại điện tử đang đặt ra nhiều thách thức lớn cho công tác kiểm tra, xử lý. "Giao dịch quá nhiều, người bán không rõ danh tính hay địa chỉ, không đăng ký kinh doanh... khiến công tác quản lý gặp khó khăn. Chưa kể, chế tài xử phạt hiện nay vẫn còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe”, ông Nguyễn Quang Huy nói.

Trước thực trạng hàng gian, hàng giả tràn lan, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ chống giả Việt Nam cho rằng, ngoài trách nhiệm của cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức. "Ý thức tiêu dùng còn hạn chế. Người ta vẫn thích rẻ, thích hàng đẹp mắt, mà không quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng. Điều đó vô tình tiếp tay cho hàng giả. Ngoài ra, các chiến dịch truy quét của cơ quan chức năng thường chỉ mang tính ngắn hạn, mang lại hiệu quả tạm thời. Sau mỗi đợt cao điểm, các đối tượng làm giả lại nhanh chóng thay đổi phương thức sản xuất, phân phối để tiếp tục hoạt động. Vì vậy, nếu không có giải pháp căn cơ, lâu dài, cuộc chiến chống hàng giả sẽ luôn trong thế “đuổi bắt”, ông Phạm Văn Thọ cho biết.

Để ngăn chặn vấn nạn hàng giả một cách triệt để, nhiều chuyên gia cho rằng phải áp dụng đồng bộ các giải pháp từ pháp lý đến công nghệ. Theo ông Phạm Văn Thọ, các doanh nghiệp nên chủ động ứng dụng công nghệ cao vào quản lý chuỗi cung ứng, nhận diện sản phẩm. Giải pháp kết hợp công nghệ blockchain, AI và chip RFID sẽ giúp tạo mã định danh riêng cho từng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Hệ thống còn có thể cảnh báo sớm nếu phát hiện hàng bất thường. Những công nghệ này, nếu được triển khai rộng rãi, không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu mà còn giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm chứng thông tin sản phẩm. Đây cũng là cơ sở quan trọng để cơ quan quản lý theo dõi, truy vết vi phạm.

Trước thực trạng các đối tượng buôn bán hàng giả, hàng nhái ngày càng ẩn mình tinh vi trong hệ thống phân phối và thương mại điện tử, mới đây, UBND TP Hồ Chí Minh cũng đã ban hành văn bản yêu cầu các sở, ngành và địa phương tăng cường phối hợp, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đây là động thái cần thiết để bảo vệ thị trường và hỗ trợ doanh nghiệp làm ăn chân chính trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay.