Khi các nhà hàng trên khắp nước Mỹ đối mặt với khủng hoảng sống còn do đại dịch Covid-19, Tony Xu, CEO của DoorDash, đã đưa ra một đề xuất được xem là ngược xu hướng: cắt giảm phí hoa hồng cho các đối tác nhà hàng. Quyết định này ban đầu gây lo ngại cho ban lãnh đạo công ty, bao gồm cả Giám đốc Kinh doanh Keith Yandell, về những ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận, đặc biệt khi DoorDash đang trong quá trình chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Tuy nhiên, ông Xu đã thuyết phục được đội ngũ của mình. "Nếu nhà hàng không sống được, chúng tôi cũng không thể tồn tại," ông Yandell chia sẻ lại với CNBC. "Chúng tôi cần đóng vai trò dẫn dắt." Việc DoorDash chấp nhận hy sinh hơn 100 triệu USD tiền phí hoa hồng sau đó được ông Xu nhấn mạnh là một bước đi chiến lược cần thiết.
Ông Tony Xu, CEO của DoorDash. Ảnh: TL
Kể từ khi thành lập DoorDash tại khuôn viên Đại học Stanford vào năm 2013, Tony Xu, hiện 40 tuổi, đã chèo lái công ty vượt qua một ngành công nghiệp nổi tiếng về sự cạnh tranh khốc liệt và biên lợi nhuận mỏng. Hiện tại, Wall Street định giá DoorDash gần 90 tỷ USD. Cổ phiếu của công ty đã tăng 23% kể từ đầu năm 2025, trở thành một "ngôi sao công nghệ" nổi bật, ngay cả trong bối cảnh chỉ số Nasdaq có những biến động do lo ngại về các vấn đề thuế quan.
Hơn 4 năm sau IPO, lợi nhuận ròng của DoorDash vẫn còn khiêm tốn. Nhưng điều đó không ngăn cản Tony Xu theo đuổi sứ mệnh trở thành "người hợp nhất ngành". Công ty liên tiếp thực hiện các thương vụ mua lại sử dụng nguồn tiền mặt và các khoản nợ mới – một chiến lược được xem là khá táo bạo trong thời điểm thị trường công nghệ đang khan hiếm các thương vụ lớn.
Đầu tháng 5/2025, DoorDash đã công bố việc thâu tóm startup giao đồ ăn Deliveroo của Anh với giá khoảng 3,9 tỷ USD, đồng thời mua lại công ty công nghệ nhà hàng SevenRooms với giá 1,2 tỷ USD. Chia sẻ trên chương trình "Squawk Box" của CNBC sau khi công bố các thương vụ, ông Xu nói: "Những gì chúng tôi giao cho khách ngày hôm qua có thể không còn đủ tốt cho ngày hôm nay." Gần đây, DoorDash cũng thông báo kế hoạch phát hành 2,5 tỷ USD trái phiếu chuyển đổi, cho biết một phần số tiền này có thể được sử dụng cho các hoạt động mua lại và sáp nhập trong tương lai.
DoorDash, có trụ sở tại San Francisco, không xa lạ với việc thâu tóm đối thủ để mở rộng thị phần. Năm 2019, công ty đã mua lại nền tảng giao đồ ăn Caviar với giá 410 triệu USD từ Square (nay là Block). Khoảng hai năm sau, DoorDash chi 8,1 tỷ USD để sở hữu nền tảng giao hàng quốc tế Wolt. Đây là thương vụ lớn cuối cùng cho đến chuỗi giao dịch mới được công bố trong tháng này.
Khi bước chân vào thị trường giao đồ ăn, DoorDash phải cạnh tranh trực tiếp với những tên tuổi lớn như GrubHub và Seamless (sau này sáp nhập và được Wonder Group mua lại vào cuối năm 2024). Uber, gã khổng lồ trong lĩnh vực gọi xe, cũng chính thức tham gia cuộc chơi vào năm 2014 với dịch vụ Uber Eats, hiện là đối thủ lớn nhất của DoorDash tại thị trường Mỹ. "Đây là một thị trường cạnh tranh khốc liệt, và các nhà hàng thực sự có nhiều lựa chọn," ông Xu chia sẻ. "Điều chúng tôi tập trung là không ngừng đổi mới và mang đến những sản phẩm phù hợp với tiêu chuẩn và kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng."
Về triết lý thâu tóm, DoorDash khẳng định: "Chúng tôi rất chọn lọc, rất kiên nhẫn và hiểu rằng, với đa số công ty, thương vụ mua lại thường không đem lại giá trị như kỳ vọng. Nhưng khi thấy cơ hội có thể tạo ra giá trị cho khách hàng, mở rộng tiềm năng hỗ trợ nền kinh tế địa phương toàn cầu, và có lộ trình mang lại lợi suất dài hạn tốt, chúng tôi sẵn sàng đặt cược lớn."
Chiến lược khác biệt và triết lý lấy khách hàng làm trung tâm
Ngay từ những ngày đầu, DoorDash đã chọn một hướng đi khác biệt: tập trung vào các khu vực ngoại ô, nơi có ít dịch vụ giao đồ ăn hơn, trong khi các đối thủ lớn dồn lực vào các trung tâm thành phố. Khi đại dịch Covid-19 buộc các nhà hàng phải đóng cửa phục vụ tại chỗ vào đầu năm 2020, DoorDash đã tận dụng thành công sự bùng nổ của nhu cầu giao hàng. Doanh thu công ty đã tăng hơn gấp ba lần trong năm đó và tiếp tục tăng 69% trong năm 2021.
Nhiều đồng nghiệp và nhà đầu tư sớm đã ghi nhận thành công của Tony Xu đến từ triết lý "lấy khách hàng làm trung tâm". Ông Gokul Rajaram, người gia nhập DoorDash sau thương vụ mua lại Caviar, từng nhận định Tony Xu là "nhà lãnh đạo vận hành giỏi nhất nước Mỹ sau Jeff Bezos của Amazon."
Tuy vậy, không phải tất cả các nhà hàng đều xem DoorDash là "đồng minh". Mức phí hoa hồng mà công ty thu có thể lên tới 30% tổng giá trị đơn hàng – một con số không nhỏ đối với nhiều cơ sở kinh doanh. Dù có những phản ứng không hài lòng, nhiều nhà hàng vẫn phải chấp nhận mức phí này vì DoorDash nắm giữ tới 67% thị phần giao đồ ăn tại Mỹ (theo ước tính năm 2021). Để giải quyết những chỉ trích, DoorDash đã giới thiệu ba gói giá dịch vụ khác nhau, trong đó có tùy chọn cơ bản với mức hoa hồng 15% dành cho các doanh nghiệp nhạy cảm về chi phí. Dù vậy, mức hoa hồng cao vẫn là một yếu tố cần thiết để DoorDash duy trì hoạt động kinh doanh trong một ngành có biên lợi nhuận mỏng, với tỷ lệ lợi nhuận đóng góp của công ty so với tổng khối lượng giao dịch chỉ dao động dưới 5%.
Tony Xu: Dấu ấn cá nhân và văn hóa doanh nghiệp đặc biệt
Những người từng làm việc với Tony Xu trong nhiều năm đều có chung nhận xét: Vị CEO của DoorDash gần như không thay đổi kể từ những ngày đầu thành lập công ty. Ông Keith Yandell kể lại rằng Xu từng lắng nghe cả góp ý từ cô con gái nhỏ về sự cố định vị đường đi khi cùng bố tham gia giao đồ ăn. Hàng năm, toàn bộ nhân viên DoorDash, bao gồm cả CEO Tony Xu, đều phải trực tiếp đi giao hàng và nhận các cuộc gọi hỗ trợ khách hàng như một phần của chương trình nội bộ mang tên WeDash.
Tại Thung lũng Silicon, nơi thường tôn vinh sự hào nhoáng của giới sáng lập, Tony Xu lại được biết đến theo một cách hoàn toàn khác biệt. Các nhân viên đời đầu vẫn nhớ hình ảnh ông Xu lái chiếc Honda Accord đời 2001 cũ kỹ đến các sự kiện, hay việc ông là người trực tiếp phê duyệt từng lời mời làm việc cho 4.000 nhân viên đầu tiên.
Sinh ra ở Trung Quốc, Tony Xu cùng gia đình chuyển đến Champaign, bang Illinois, Mỹ vào năm 1989. Ông từng chia sẻ rằng chính những trải nghiệm thời thơ ấu, cùng việc quan sát cha mẹ mình vất vả mưu sinh, đã dạy ông bài học lớn: Muốn có điều tốt hơn, bạn phải tự mình nỗ lực kiếm lấy. Chính việc nhìn thấy mẹ mình xoay xở để mở một phòng khám riêng đã giúp ông thấu hiểu những khó khăn khi vận hành một doanh nghiệp nhỏ – điều rất hữu ích trong những năm đầu xây dựng DoorDash và thuyết phục các nhà hàng trở thành đối tác. "Con người ông ấy chính là giá trị cốt lõi của DoorDash," ông Alfred Lin, nhà đầu tư sớm và là đối tác tại quỹ Sequoia, nhận xét.
Đồng nghiệp cũng đánh giá cao khả năng phát hiện và phát triển tài năng của Tony Xu. Bà Jessica Lachs, hiện là Giám đốc Phân tích, ban đầu chỉ là quản lý vùng. Chính ông Xu là người đã hướng cô theo đuổi đam mê với dữ liệu. Hay trường hợp của ông Toby Espinosa, Phó Chủ tịch mảng quảng cáo, sau một thất bại ban đầu, đã được ông Xu động viên và vài năm sau đó đã mang về một hợp đồng lớn cho công ty.
Ý tưởng về DoorDash bắt nguồn từ lớp học khởi nghiệp nổi tiếng Startup Garage tại Trường Kinh doanh Stanford. Giáo sư Stefanos Zenios, người giảng dạy khóa học, nhớ lại rằng Tony Xu nổi bật nhờ tư duy phân tích dữ liệu sắc sảo và phẩm chất lãnh đạo bẩm sinh. Bước ngoặt của nhóm là khi họ quyết định nhắm đến thị trường ngoại ô. Mùa hè năm 2013, nhóm tham gia Y Combinator, một chương trình tăng tốc khởi nghiệp danh tiếng. Dù không gọi được vốn ngay trong ngày thuyết trình cuối khóa ("demo day"), DoorDash sau đó đã nhận được đầu tư hạt giống từ ông Paul Buchheit (cha đẻ Gmail) và các vòng gọi vốn lớn hơn từ Charles River Ventures và Sequoia Capital.
Một trong những cú vấp đầu tiên của DoorDash xảy ra sau một trận bóng bầu dục của Đại học Stanford, khi lượng đơn hàng tăng đột biến khiến hệ thống quá tải. Đêm đó, các nhà sáng lập đã hoàn tiền cho toàn bộ đơn hàng và tự tay nướng bánh quy, rồi sáng sớm hôm sau mang đến tận tay khách hàng để xin lỗi. Tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm đó, theo các đối tác lâu năm như bà Mistie Boulton, đồng sở hữu chuỗi nhà hàng Oren’s Hummus, vẫn hiện hữu tại DoorDash đến tận ngày nay.
Hướng tới tương lai: Mở rộng toàn cầu và đa dạng hóa sản phẩm
Hiện tại, Phố Wall đang đặt cược vào khả năng lãnh đạo của Tony Xu, đặc biệt sau khi DoorDash vượt mốc 10 tỷ USD giá trị đơn hàng toàn cầu trong tháng 5/2025. Thương vụ mua lại Deliveroo tại London và Wolt tại Phần Lan là những bước đi quan trọng trong nỗ lực mở rộng quốc tế. Bên cạnh đó, việc mua lại SevenRooms, một nền tảng dữ liệu hỗ trợ nhà hàng và khách sạn, cho thấy DoorDash đang bước vào một lĩnh vực hoàn toàn mới, không chỉ dừng lại ở giao đồ ăn. Ông Xu khẳng định với CNBC rằng DoorDash "giờ đây là một công ty đa sản phẩm hoạt động trên quy mô toàn cầu."
Dù vậy, con đường phía trước không phải lúc nào cũng thuận lợi. Các thông báo về những thương vụ thâu tóm lớn diễn ra cùng thời điểm với báo cáo lợi nhuận quý I không mấy khả quan vào tháng 3. Các nhà phân tích của Piper Sandler sau đó vẫn giữ nguyên khuyến nghị "nắm giữ" đối với cổ phiếu DoorDash, với lý do chính là việc "tích hợp cùng lúc nhiều thương vụ có thể gây những xáo trộn nhất định trong ngắn hạn."
