Chiều 21/10, Quốc hội thảo luận ở tổ về các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội…
"Phải đưa cuộc sống vào pháp luật"
Tham gia góp ý kiến về các báo cáo liên quan đến công tác xây dựng luật, ĐBQH Trần Công Phàn (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) cho biết, Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới xác định công tác xây dựng luật là "đột phá của đột phá".
Trong dự thảo báo cáo tổng kết nhiệm kỳ khoá XV của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội đã nêu một điểm rất đáng ghi nhận, là kết quả tích cực của nhiệm kỳ này. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, chúng ta đã có báo cáo và Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 19 về định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV.
Trên cơ sở đó, Quốc hội đã xây dựng và thông qua chương trình xây dựng pháp luật toàn khoá. Đây là điểm khác và cũng là điểm tích cực so với nhiệm kỳ khác.
"Chưa có nhiệm kỳ nào ban hành xây dựng luật nhiều như nhiệm kỳ này", đại biểu Trần Công Phàn nói và cho rằng cần phải có đánh giá, nhìn nhận lại hiệu quả của công tác xây dựng, ban hành luật, tính khả thi trong nhiệm kỳ vừa qua.
ĐBQH Trần Công Phàn.
Đại biểu cũng chia sẻ rằng, hiện nay có cách nói là sau khi luật được thông qua, ban hành thì tuyên truyền phổ biến để "đưa pháp luật vào cuộc sống". Tuy nhiên, đại biểu Trần Công Phàn suy nghĩ "bây giờ có lẽ là phải đưa cuộc sống vào pháp luật".
Nhấn mạnh việc ban hành luật rất quan trọng, theo đại biểu, cơ quan làm luật, Quốc hội cần nhiều đại biểu chuyên trách hơn. "Không những phải khảo sát, phải tìm hiểu mà phải nghiên cứu thực tiễn, để làm sao tập hợp được tất cả những gì đang diễn ra còn vướng, khó khăn trong thực tiễn thì đưa vào pháp luật", đại biểu Trần Công Phàn nói và cho biết khi pháp luật được ban hành thì pháp luật chính là cuộc sống, đi vào cuộc sống.
Về công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm, đại biểu Trần Công Phàn cho rằng các cơ quan tư pháp rất tích cực trong công tác này. Nhưng, tình hình vẫn diễn ra phức tạp. "Vậy vì đâu?", đại biểu nói và cho rằng chúng ta đang tập trung làm chống, còn phòng ngừa không chỉ là việc của cơ quan tư pháp mà của toàn xã hội.
Theo đại biểu, các nước khác có những trung tâm nghiên cứu về nguyên nhân, điều kiện, các biện pháp để phòng ngừa tội phạm. Nhìn nhận tội phạm ở các góc độ khác nhau như: Kinh tế, xã hội, tâm lý, truyền thống, văn hoá… để tìm ra biện pháp phòng ngừa.
Qua đấu tranh phòng chống tội phạm, các cơ quan tư pháp cũng cần kiến nghị những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tội phạm để phòng ngừa.
"Trong xã hội chỉ có hai loại hiện tượng đó là tiêu cực và tích cực. Trong tiêu cực có vi phạm, có tội phạm. Muốn làm giảm tiêu cực, giảm tội phạm thì cần tăng tích cực lên, cần toàn xã hội cùng chung tay. Còn việc phòng chống tội phạm, chống tiêu cực tức là tấn công trực diện vào những hành vi sai phạm, vi phạm pháp luật", đại biểu Trần Công Phàn nói.
Theo đại biểu, cần quan tâm hơn tới công tác nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện phát sinh tội phạm. Trước đây, chúng ta từng có các trung tâm nghiên cứu về phòng, chống tội phạm, nhưng thời gian gần đây dường như chưa chú trọng đúng mức.
Trong khi đó, ngăn ngừa tội phạm xảy ra mới là mục tiêu quan trọng nhất. Khi tội phạm đã xảy ra thì phải xử lý nghiêm, nhưng về lâu dài, phải hướng tới việc không để tội phạm phát sinh.
Nhiều dấu ấn sâu sắc trong hoạt động lập pháp
Theo ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng, Quốc hội khóa XV là một nhiệm kỳ đặc biệt, diễn ra trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều biến động chưa từng có tiền lệ, song đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, để lại nhiều dấu ấn sâu sắc trong hoạt động lập pháp, giám sát và đổi mới phương thức làm việc.
Theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, hoạt động lập pháp trong nhiệm kỳ này là một trong những điểm sáng nhất. Đến ngày 15/10/2025, Quốc hội đã hoàn thành 153/156 nhiệm vụ lập pháp, đạt tỉ lệ 98,08%; đồng thời thông qua thêm 52 nhiệm vụ phát sinh, nâng tổng số lên 205 nhiệm vụ, vượt 33% so với định hướng ban đầu.
ĐBQH Nguyễn Anh Trí.
"Đây là con số thể hiện nỗ lực phi thường và tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội trong việc xây dựng hệ thống pháp luật. Nhiều luật, nghị quyết được ban hành trong thời gian ngắn nhưng vẫn bảo đảm chất lượng và tính khả thi cao", ông Trí nhấn mạnh.
Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý một số luật vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống do công tác phổ biến, hướng dẫn còn hạn chế.
Ông kiến nghị cần có chuyên mục định kỳ phổ biến pháp luật trên các phương tiện truyền thông, ví dụ mỗi tuần dành 30 phút trên truyền hình để giới thiệu những điểm mới của các luật vừa ban hành, giúp người dân nắm bắt và thực hiện hiệu quả.
Kết thúc bài phát biểu, đại biểu Nguyễn Anh Trí khẳng định: "Quốc hội khóa XV là một nhiệm kỳ rất thành công, không chỉ về số lượng và chất lượng các đạo luật, mà còn ở sự đổi mới mạnh mẽ, tinh thần trách nhiệm cao và khả năng thích ứng linh hoạt với yêu cầu của thực tiễn".
