Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng làm việc với Bộ Tư pháp về tình hình xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật và những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới - Ảnh: VGP/Gia Huy
Chiều 11/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng chủ trì cuộc họp với Bộ Tư pháp về tình hình xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật và những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới.
Đổi mới tư duy làm luật, chuyển mạnh từ "quản lý" sang "kiến tạo phát triển"
Phát biểu tại cuộc làm việc, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, "chưa bao giờ ngành tư pháp phải đảm nhiệm một khối lượng công việc lớn, nặng nề và phức tạp như hiện nay".
Theo Bộ trưởng, điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân mang tính toàn diện. Trước hết, đất nước đang triển khai "cuộc cách mạng về hoàn thiện thể chế" theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. Nghị quyết này đặt ra nhiều quan điểm chỉ đạo mới, trong đó yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ cách tiếp cận thiên về quản lý sang kết hợp hài hòa giữa quản lý nhà nước và kiến tạo phát triển.
Chỉ riêng yêu cầu này đã tác động sâu sắc đến toàn bộ công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, khiến khối lượng văn bản cần sửa đổi, bổ sung và ban hành mới tăng mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cũng nhấn mạnh, cùng với quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy, từ Trung ương đến địa phương, hệ thống pháp luật phải được rà soát, điều chỉnh toàn diện để đáp ứng mô hình quản trị mới.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh báo cáo tại cuộc làm việc - Ảnh: VGP/Gia Huy
Việc sắp xếp giảm đầu mối từ 22 bộ xuống còn 14 bộ, 3 cơ quan ngang bộ; hay việc tổ chức lại chính quyền địa phương từ 3 cấp xuống 2 cấp, đều đòi hỏi thay đổi căn bản các quan hệ xã hội từ khu vực công đến khu vực tư, từ Trung ương tới cơ sở kéo theo khối lượng văn bản pháp luật cần cập nhật là rất lớn.
Phương thức làm luật cũng có nhiều đổi mới quan trọng. Thay vì các cơ quan của Quốc hội chủ trì như trước đây, hiện nay Chính phủ chịu trách nhiệm chủ trì, các bộ, ngành chịu trách nhiệm đến cùng với dự án luật, và Bộ Tư pháp đảm nhận vai trò rà soát kỹ thuật pháp lý trước khi trình ký. Đây là nhiệm vụ mới, rất nặng nề, nhưng Bộ Tư pháp xác định là trách nhiệm chính trị, sẵn sàng đảm nhận để bảo đảm chất lượng thể chế chung của đất nước.
Bộ trưởng khẳng định, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phát huy tinh thần đổi mới, trách nhiệm và kiến tạo, thực hiện tốt vai trò là "cơ quan gác cửa" của Chính phủ về thể chế, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, phục vụ mục tiêu phát triển nhanh, bền vững của đất nước.
Tập trung đổi mới công tác xây dựng pháp luật, nâng cao hiệu quả hoàn thiện thể chế
Báo cáo tại cuộc làm việc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, năm 2025 nói riêng và cả nhiệm kỳ 2021-2025 nói chung, Bộ đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý công tác tư pháp một cách thống nhất, đồng bộ; công tác chỉ đạo, điều hành ngày càng quyết liệt, khẩn trương, có nhiều đổi mới theo đúng phương châm điều hành hằng năm của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Để công tác xây dựng pháp luật đạt hiệu quả cao, Bộ Tư pháp đã phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Chính phủ trong việc đôn đốc, theo dõi, hướng dẫn các bộ, ngành thực hiện tốt Chương trình xây dựng pháp luật; đồng thời tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dành nhiều thời gian chỉ đạo, thảo luận, cho ý kiến về các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật tại các phiên họp thường kỳ và phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật.
Bộ đang khẩn trương nghiên cứu, xây dựng Đề án "Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", coi đây là nhiệm vụ chiến lược, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh nêu rõ, cùng với việc thực hiện các nhiệm vụ đã được xác định trong Chương trình công tác năm 2025, Bộ Tư pháp tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm như: Thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ của Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, trong đó trọng tâm là tham mưu, tổ chức triển khai có chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ nhiệm vụ rà soát văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời phát hiện, tháo gỡ các "điểm nghẽn".
Bộ sẽ triển khai hiệu quả Đề án "Ứng dụng công nghệ số trong việc tiếp nhận, xử lý thông tin, phản ánh vướng mắc trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật", tiếp tục nâng cấp và vận hành hiệu quả Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật và Cổng Pháp luật quốc gia; đồng thời hoàn thiện Đề án "Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới".
Bộ Tư pháp sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch và giải pháp cụ thể để xử lý 730/787 phản ánh, kiến nghị trong năm 2025, bảo đảm kịp thời, hiệu quả, đúng quy định.
Phó Thủ tướng nêu 5 yêu cầu trọng tâm đối với Bộ Tư pháp - Ảnh: VGP/Gia Huy
Bộ Tư pháp phải gương mẫu, tiên phong trong công tác xây dựng pháp luật
Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng ghi nhận Bộ Tư pháp thời gian qua đã phát huy tốt vai trò tham mưu, điều phối và "gác cửa thể chế" của Chính phủ. Bộ đã chủ động, tích cực tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong định hướng chương trình lập pháp của cả nhiệm kỳ và hằng năm; chủ trì hoặc tham gia soạn thảo nhiều dự án luật, nghị quyết với chất lượng cao; đồng thời nâng cao rõ rệt công tác thẩm định, kiểm soát văn bản quy phạm pháp luật.
Đặc biệt, Bộ Tư pháp là một trong những bộ, ngành tiên phong trong chuyển đổi số, với nhiều kết quả nổi bật như khai trương Cổng Pháp luật quốc gia, Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về pháp luật, và từng bước hoàn thiện cơ sở dữ liệu về lĩnh vực tư pháp. Những kết quả này không chỉ phục vụ người dân, doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ, hiện vẫn còn một số tồn tại cần khắc phục, nhất là tiến độ ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội ở một số bộ, ngành còn chậm; việc xử lý các "điểm nghẽn" thể chế chưa thật sự đồng bộ, kịp thời; chất lượng đội ngũ pháp chế ở địa phương chưa đồng đều.
Phó Thủ tướng nêu 5 yêu cầu trọng tâm đối với Bộ Tư pháp. Thứ nhất, Bộ Tư pháp phải gương mẫu, tiên phong trong công tác xây dựng pháp luật, tuyệt đối tuân thủ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Quy chế làm việc của Chính phủ; bảo đảm tiến độ, chất lượng, tính khả thi của các dự án luật, pháp lệnh, nghị định được giao.
"Bộ Tư pháp làm tốt, đi đầu thì mới có cơ sở yêu cầu các bộ, ngành khác thực hiện nghiêm túc", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Thứ hai, tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương trong việc xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật; kịp thời phát hiện, kiến nghị xử lý bất cập, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi của hệ thống pháp luật, tránh tình trạng "Luật chờ nghị định, nghị định chờ thông tư".
Thứ ba, đẩy mạnh rà soát, xử lý các vướng mắc về thể chế, nhất là vấn đề pháp lý đã được Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật tổng hợp. Bộ cần chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để tháo gỡ kịp thời, dứt điểm các điểm nghẽn, không để các quy định bất hợp lý cản trở phát triển sản xuất, kinh doanh, đầu tư.
Thứ tư, nâng cao chất lượng công tác thẩm định, đánh giá tác động chính sách và theo dõi thi hành pháp luật. Các quy định được ban hành phải phù hợp thực tiễn, rõ trách nhiệm, dễ hiểu, dễ thực hiện. Bộ Tư pháp cần thường xuyên đánh giá hiệu quả thi hành pháp luật, nhất là trong các lĩnh vực liên quan đến cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền, nhằm phát hiện sớm các vướng mắc để điều chỉnh kịp thời.
Thứ năm, tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong chuyển đổi số ngành tư pháp, vận hành ổn định, hiệu quả Cổng Pháp luật quốc gia và các hệ thống dữ liệu pháp lý; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp.
Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng yêu cầu tập thể lãnh đạo Bộ Tư pháp nâng cao tinh thần trách nhiệm, đổi mới tư duy, làm việc quyết liệt, chủ động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, góp phần thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các chủ trương của Đảng, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Gia Huy
