Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn tại Quốc hội - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Nhóm vấn đề chất vấn thuộc lĩnh vực tài chính tập trung vào các nội dung: Giải pháp về công tác tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng, làm mới động lực tăng trưởng truyền thống, xác lập, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước; giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Cơ chế, chính sách thúc đẩy, thu hút đầu tư, phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế.
Phát biểu mở đầu phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, 2025 là năm đất nước triển khai nhiều chủ trương, chiến lược lớn, nhất là cuộc cách mạng xây dựng chính quyền địa phương hai cấp. Cùng với đó, "bộ tứ trụ cột" về khoa học công nghệ, kinh tế tư nhân, hội nhập quốc tế và xây dựng, thi hành pháp luật được cấp có thẩm quyền ban hành là động lực để đất nước bứt phá, bước vào kỷ nguyên phát triển mới.
Người dân doanh nghiệp tăng niềm tin vào triển vọng, tăng trưởng của nền kinh tế. Các chỉ tiêu, chỉ số quan trọng về tăng trưởng, lạm phát đạt nhiều kết quả tích cực.
Tuy vậy, sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn, các động lực tăng trưởng truyền thống chưa đạt kỳ vọng, trong khi các động lực tăng trưởng mới đang ở giai đoạn đầu, cần thời gian để phát huy hiệu quả.
"Trong bối cảnh này, Bộ Tài chính sẽ tham mưu Chính phủ, điều hành kinh tế vĩ mô, nhất là chính sách tài khóa để góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đề ra", Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu.
Tạo điều kiện thuận lợi, tháo gỡ các rào cản cho doanh nghiệp phát triển
Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hòa Bình) đề nghị Bộ trưởng nêu giải pháp phát triển 2 triệu doanh nghiệp thời gian tới.
Về vấn đề trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp được đặt ra trong nghị quyết của Trung ương, Quốc hội đã ban hành nghị quyết triển khai chính sách lớn này. Đây là mục tiêu có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện khát vọng phát triển của nền kinh tế, song cũng là thách thức rất lớn khi môi trường kinh doanh khó khăn; năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp còn yếu.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, về giải pháp, cần kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, hiệu quả, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp, cắt giảm thực tế thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh.
Đi liền với đó là rà soát tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư, kinh doanh, quy hoạch nhằm tạo hành lang thông thoáng ổn định để doanh nghiệp có động lực tham gia, cùng với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số.
Cùng với đó, với hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đây là nguồn lực lớn để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp. Bộ đang hoàn thiện các quy định để thu hẹp sự chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, tài chính, kế toán, nhất là triển khai bãi bỏ thuế khoán, thúc đẩy minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng xây dựng các chính sách như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp phần mềm kế toán miễn phí để nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng sẽ được hỗ trợ về đất đai, vốn, thị trường công nghệ, chuyển đổi số, phát triển nguồn lực, tăng khả năng chống chịu, thích ứng cho doanh nghiệp…
Không phát triển khu công nghiệp bằng mọi giá
Tại phiên chất vấn, Đại biểu Nguyễn Văn Dành (Đoàn Bình Dương) cho rằng đất đai là nguồn tài nguyên đặc biệt của quốc gia, phát triển đất nước. Tuy nhiên, nhiều cụm khu công nghiệp hoạt động rất khó khăn trong thu hút đầu tư, trong khi nhiều địa phương có thể thu hút đầu tư nhưng lại hạn chế về đất đai. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu giải pháp.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng cần quán triệt nguyên tắc không phát triển khu công nghiệp bằng mọi giá, tránh tình trạng khu công nghiệp tràn lan. Quy định hiện hành yêu cầu các tỉnh thành không mở khu công nghiệp mới nếu các khu hiện hành tỷ lệ lấp đầy chưa đáp ứng 60%. Việc này đảm bảo phân bổ cân đối giữa vùng, tránh việc hạ tầng bỏ hoang, khuyến khích các địa phương chuyển sang mô hình khu công nghiệp mới, thân thiện môi trường.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, cần thể chế hóa linh hoạt với các vùng khó khăn, tỉnh có diện tích giới hạn sẽ được miễn một số điều kiện để thu hút đầu tư và chính sách phát triển khu công nghiệp phải đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai.
Các dự án trọng điểm quốc gia đều đạt và vượt tiến độ
Đại biểu Trần Kim Yến (Đoàn TP Hồ Chí Minh) nêu vấn đề: Năm nay Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư nhưng con số giải ngân quý I vẫn thấp, Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp của Chính phủ để đạt mục tiêu này.
Về vấn đề nêu trên, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận giải ngân 100% vốn đầu tư công năm nay là mục tiêu "rất thách thức"; cho rằng nguyên nhân khách quan là chủ yếu, do đặc thù mức giải ngân thường thấp từ đầu năm, quy trình đầu tư công gồm nhiều giai đoạn, chỉ mắc một khâu là "tắc". Bên cạnh đó, nguồn cung nguyên vật liệu còn thiếu, năng lực tổ chức thực hiện và đặc biệt một số địa phương, chưa đạt yêu cầu.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nhận diện rõ khó khăn này và đã có nhiều công điện, cuộc họp đốc thúc giải ngân vốn công. Theo báo cáo Chính phủ, giải ngân vốn đầu tư công thấp, song chủ yếu do yếu tố khách quan bởi quý đầu năm có 10 ngày nghỉ Tết Nguyên đán, ảnh hưởng tiến độ giải ngân. Nhưng tính chung 5 tháng, tốc độ giải ngân đã lấy lại "phong độ", đạt gần 200.000 tỷ đồng, khoảng 24,1% kế hoạch. Mức này cao hơn năm ngoái (22%). Các dự án trọng điểm quốc gia đều đạt và vượt tiến độ.
Về giải pháp, Bộ trưởng Tài chính cho biết Chính phủ sẽ tập trung xử lý vướng mắc pháp lý trong triển khai đầu tư công; sửa Luật Đầu tư công trong đó tăng phân cấp, phân quyền xử lý vướng mắc dự án công cho địa phương, lấy kết quả giải ngân sẽ là căn cứ quan trọng xếp loại hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức. Chính phủ cũng lập các tổ công tác, kiểm tra làm việc với các địa phương, tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhất là dự án trọng điểm.
Nguyễn Hoàng
