Theo Luật Đất đai 2024, vấn đề này đã được quy định rất rõ. Cụ thể, khoản 1 và khoản 3, điều 27 quy định: Việc tặng cho quyền sử dụng đất giữa cha mẹ và con thuộc trường hợp chuyển quyền sử dụng đất. Để được công nhận hợp pháp, việc tặng cho này phải được lập hợp đồng bằng văn bản và có công chứng hoặc chứng thực theo đúng quy định pháp luật.
Nhiều công trình, nhà ở hiện đại tại trung tâm TP Hồ Chí Minh.
Đồng thời, hợp đồng tặng cho phải được đăng ký biến động tại cơ quan đăng ký đất đai thì người con mới chính thức trở thành chủ sử dụng hợp pháp và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng).
Như vậy, nếu cha mẹ chỉ nói bằng miệng sẽ “cho đất” mà không lập hợp đồng, không làm thủ tục công chứng, chứng thực và đăng ký sang tên thì người con sẽ không được pháp luật công nhận quyền sở hữu. Trong trường hợp này, quyền sử dụng đất vẫn thuộc về cha mẹ. Người con chỉ có thể sử dụng đất dựa trên sự đồng thuận của gia đình, nhưng không có giá trị pháp lý để bảo vệ quyền lợi nếu phát sinh tranh chấp.
Về góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh cho biết, theo Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có thể được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Do đó, việc cha mẹ, anh chị em ruột tặng cho nhau nhà đất chỉ bằng lời nói vẫn có thể được pháp luật công nhận, nếu thỏa mãn đầy đủ điều kiện mà pháp luật chuyên ngành quy định.
“Tuy nhiên, thực tế cho thấy hình thức “tặng cho bằng miệng” tiềm ẩn nhiều rủi ro. Không ít trường hợp phát sinh tranh chấp, ảnh hưởng đến tình thân trong gia đình. Người được tặng cho thường có tâm lý “được cho không” nên chủ quan, không yêu cầu lập văn bản rõ ràng. Trong khi đó, người tặng cho sau một thời gian dài có thể thay đổi ý định hoặc phát sinh mâu thuẫn, dẫn đến việc “lật kèo”. Khi không có giấy tờ chứng minh, “lời nói gió bay”, tranh chấp xảy ra, gây đổ vỡ tình cảm giữa những người có quan hệ huyết thống”, Luật sư Quân chia sẻ thêm.
Luật sư Nguyễn Hùng Quân nhấn mạnh, để tránh những rắc rối không đáng có, mọi giao dịch liên quan đến nhà đất cần được thực hiện minh bạch, đầy đủ thủ tục pháp lý. Người nhận, tặng, cho nên đề nghị lập hợp đồng bằng văn bản, có công chứng hoặc chứng thực tại UBND cấp xã hoặc văn phòng công chứng. Sau đó, các bên phải hoàn tất thủ tục sang tên, cập nhật biến động tại cơ quan đăng ký đất đai để được pháp luật công nhận quyền lợi hợp pháp.
