Tại Hội nghị Thượng đỉnh ở Brussels ngày 23/10, các nhà lãnh đạo EU đã bày tỏ sự ủng hộ dành cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nhưng kế hoạch sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ tài chính cho Kiev đã bị tạm hoãn, chủ yếu do sự phản đối quyết liệt từ Thủ tướng Bỉ Bart De Wever.
Tại hội nghị, đề xuất "khoản vay bồi thường" trị giá 140 tỷ Euro (khoảng 163 tỷ USD), nhằm đáp ứng "nhu cầu tài chính cấp bách" của Ukraine trong 2 năm 2026-2027, đã không đạt được đồng thuận, và sẽ được tiếp tục thảo luận tại hội nghị tiếp theo vào tháng 12 tới.
"Tài sản của Nga nên được giữ nguyên cho đến khi Nga chấm dứt cuộc chiến chống lại Ukraine và bồi thường thiệt hại do cuộc chiến gây ra", tuyên bố chung của hội nghị cho biết.
"Đây chắc chắn là một chủ đề không hề đơn giản. Nó rất phức tạp", Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu với các phóng viên sau hội nghị thượng đỉnh. "Rõ ràng là có những điểm cần được làm rõ".
Hội nghị lần này diễn ra trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo rồi hủy kế hoạch gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, đồng thời Washington áp lệnh trừng phạt mới lên 2 công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil.
Trong bối cảnh đó, các lãnh đạo EU đã gặp ông Zelensky, tái khẳng định cam kết bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Ukraine và giao nhiệm vụ cho Ủy ban châu Âu (EC) nghiên cứu các phương án hỗ trợ tài chính phù hợp.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa tại Hội nghị Thượng đỉnh EU ở Brussels, ngày 23/10/2025. Ảnh: TVP World
Điểm nghẽn lớn nhất của hội nghị nằm ở Bỉ, nơi Thủ tướng Bart De Wever đã kiên quyết phản đối kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ khoảng 183 tỷ Euro tài sản Nga bị đóng băng, phần lớn được lưu giữ tại Euroclear – một tổ chức tài chính có trụ sở tại Brussels.
Ông De Wever gọi kế hoạch này là "điên rồ" vì những rủi ro pháp lý và tài chính tiềm tàng, cảnh báo rằng EU có thể đối mặt với các vụ kiện tụng kéo dài.
"Chúng ta chắc chắn sẽ bị chôn vùi trong các vụ kiện", ông De Wever nhấn mạnh, đồng thời yêu cầu các quốc gia thành viên khác, bao gồm Pháp và Luxembourg – nơi cũng nắm giữ một phần tài sản bị đóng băng của Nga – phải cùng chia sẻ trách nhiệm nếu Moscow trả đũa, chẳng hạn như tịch thu tài sản của các công ty Bỉ tại Nga.
Bỉ cũng đòi hỏi một cơ sở pháp lý rõ ràng hơn để đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
Trong khi đó, ông Zelensky kêu gọi hành động khẩn cấp. "Thời điểm sử dụng tài sản Nga là bây giờ. Việc trì hoãn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng phòng thủ của chúng tôi mà còn làm chậm tiến trình chung của EU", nhà lãnh đạo Ukraine cho biết khi phát biểu tại hội nghị nơi ông là khách mời.
Ông nhấn mạnh khoản vay sẽ giúp Ukraine mua vũ khí châu Âu, tăng cường phòng không và hỗ trợ các lực lượng ở tiền tuyến.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa bày tỏ sự lạc quan, cho rằng các vấn đề kỹ thuật đều có thể được giải quyết để đảm bảo Ukraine nhận được nguồn lực cần thiết. Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo cũng tin tưởng rằng một giải pháp phù hợp với Bỉ vẫn khả thi.
Mặc dù kế hoạch khoản vay bị đình trệ do lập trường cứng rắn của Bỉ, Hội nghị Thượng đỉnh EU vẫn đạt được một số kết quả khác.
Gói trừng phạt thứ 19 của EU nhằm vào Nga đã được thông qua, trong đó bao gồm lệnh cấm nhập khẩu khí hóa lỏng (LNG) từ Nga bắt đầu từ tháng 1/2027, cùng các biện pháp nhắm vào "hạm đội bóng tối" chuyên chở dầu Nga và 3 nhà máy lọc dầu Trung Quốc mua hàng từ Moscow.
Phía Nga phản ứng gay gắt, gọi kế hoạch của EU là "trộm cắp". Điện Kremlin cảnh báo về "hậu quả đau đớn" đối với bất kỳ quốc gia hoặc tổ chức nào liên quan.
Minh Đức (Theo Reuters, Helsinki Times, Politico)
