“Trở về từ cõi chết” (Dying to Be Me) là một cuốn tự truyện tưởng chừng có phần khó tin của Anita Moorjani – người không chỉ có trải nghiệm cận tử (NDE) rất rõ ràng mà sau đó còn tự mình chữa lành căn bệnh ung thư giai đoạn cuối.
Hành trình cận tử đầy ly kỳ của một bệnh nhân ung thư
Mùa xuân năm 2002, khi đang sống và làm việc tại Hồng Kông, Anita Moorjani phát hiện một khối u ngay phía trên xương đòn bên trái. Không lâu sau đó, cô được chẩn đoán mắc bệnh ung thư hệ bạch huyết Hodgkin giai đoạn 2A, khối u đã lan xuống ngực và nách. Tuy nhiên, Anita Moorjani quyết định không điều trị bằng hóa trị hay xạ trị. Bởi vì trước đó, cô đã chứng kiến nhiều người thân của mình chết dần chết mòn vì những phương pháp điều trị ung thư, nhưng cuối cùng họ vẫn không qua khỏi.
Qua thời gian, căn bệnh ngày càng nghiêm trọng, Anita Moorjani đã thử nghiệm nhiều phương pháp chữa bệnh khác nhau nhưng không hiệu quả. Đến năm 2006, cơ thể cô suy kiệt và rơi vào trạng thái hôn mê. Các bác sĩ thông báo với gia đình rằng “đã quá muộn” để cứu sống cô vì khối u đã di căn khắp cơ thể. Các cơ quan nội tạng của Anita Moorjani lúc này đã ngừng hoạt động.
Nhưng thần kỳ thay, Anita Moorjani tỉnh lại sau 30 giờ hôn mê. Trong 30 giờ đó, Anita Moorjani khẳng định rằng cô đã trải qua nhiều chi tiết đặc trưng của một “trải nghiệm cận tử” (NDE/ Near-Death Experience), bao gồm cảm giác tách rời khỏi thân thể; quan sát và nhận thức được môi trường vật lý xung quanh mình, ngay cả khi đang trong cơn hôn mê; gặp lại người thân đã mất... Anita Moorjani cho biết cô rất ngần ngại trở về với thân xác đau khổ và đang hấp hối của mình, nhưng người cha và cô bạn thân nhất đã mất đã động viên và nói rằng Anita Moorjani cần phải trở về và tiếp tục “sống cuộc đời mình một cách không sợ hãi”.
Sau khi thoát khỏi cơn hôn mê, khối u của Anita Moorjani đã co lại khoảng 70% trong vòng 4 ngày, và trong vòng 5 tuần thì cô đã khỏi ung thư và được xuất viện, mặc dù vẫn phải dành vài tháng tập luyện vật lý trị liệu để lấy lại sức mạnh và khả năng sử dụng tất cả các cơ và chân tay. Anita Moorjani không bị ung thư cho đến ngày nay.
Anita Moorjani đã gửi mô tả về trải nghiệm cận tử và quá trình chữa lành sau đó của mình cho trang web của Quỹ Nghiên cứu Trải nghiệm Cận tử (NDERF), một trang web do bác sĩ ung thư Jeffrey Long và vợ ông, Jody Long, một luật sư gia đình, sở hữu và điều hành. Câu chuyện của Anita Moorjani đã thu hút sự chú ý của Wayne Dyer – một tác giả sách self-help người Mỹ. Ông đã liên hệ với nhà xuất bản Hay House nhờ họ tìm kiếm Anita và gợi ý cô viết một cuốn sách.
“Trở về từ cõi chết” (tựa gốc: “Dying to be Me: My Journey from Cancer, to Near Death, to True Healing) được xuất bản vào tháng 3/2012 và nhanh chóng lọt vào danh sách bán chạy nhất của tờ New York Times chỉ hai tuần sau khi phát hành. Cuốn sách không chỉ ghi lại trải nghiệm cận tử đầy lạ kỳ của Anita Moorjani mà còn chứa đựng những bài học quý giá về tình yêu thương bản thân, sự tự do và ý nghĩa thật sự của cuộc sống mà cô đã học được từ trải nghiệm này.
Tranh cãi xung quanh trải nghiệm cận tử
Hẳn nhiên, có nhiều người đã hoài nghi và chỉ trích thông điệp tâm linh của Anita Moorjani trong “Trở về từ cõi chết”. Chẳng hạn, Vicky Allen, nhà báo của tờ The Herald Scotland, nhận định: “Những người này đang ở trung tâm của một cách tiếp cận đáng lo ngại đối với bệnh tật, đặc biệt là ung thư, coi đó là một căn bệnh cần được giải quyết bằng tâm trí và tư duy tích cực. Đây là một phong trào mà nhiều người trong giới y khoa cho là nguy hiểm”. Thậm chí Peter Allmark của Đại học Sheffield Hallam, đồng tác giả của bài báo năm 2011, “A Critique Of Positive Thinking In Cancer Care” đã lên án cách tiếp cận tâm linh chữa lành này là “lừa đảo”.
Theo một bài báo, bác sĩ ung thư kiêm bác sĩ huyết học T.K. Chan, người đã điều trị cho Anita Moorjani ở giai đoạn nguy kịch của bệnh, cho rằng sự hồi phục của cô là nhờ việc dẫn lưu phổi do các chuyên gia y tế thực hiện sau khi cô nhập viện, tiếp theo là hóa trị, phương pháp mà cô đã từ chối trong 4 năm mắc bệnh. Bác sĩ Chan nói, "với bệnh u lympho, không bao giờ là quá muộn" và "bệnh Hodgkin hoàn toàn có thể chữa khỏi... nó có thể có phản ứng mạnh mẽ với hóa trị".
Nhưng cũng trong bài báo đó, bác sĩ ung thư Peter Ko, người đã sắp xếp để gặp Anita Moorjani và tất cả hồ sơ bệnh án của cô trong một lần khám vào tháng 11/2006, tuyên bố rằng hóa trị không thể mang lại sự hồi phục mạnh mẽ như vậy, và nó cũng có thể rất độc hại, xét đến tình trạng suy yếu của các cơ quan nội tạng của cô. Bác sĩ Peter Ko chia sẻ thêm rằng “hoặc tâm trí hoặc cơ thể của cô ấy đã có thể gửi một thông điệp đến các tế bào ung thư để vô hiệu hóa các gen đột biến” và “hóa trị có hiệu quả tốt với bệnh Hodgkin, nhưng tôi chưa bao giờ thấy nó có tác dụng mạnh mẽ như thế này”.
Trong cuốn tự truyện nổi tiếng của mình, Anita Moorjani dành hẳn một chương để giải đáp cho vấn đề vì sao cô mắc bệnh và lành bệnh. Cô viết: “Tôi từng là người luôn muốn làm hài lòng người khác và sợ bị chê bai. Tôi làm mọi thứ để người khác không nghĩ xấu về mình, và sau nhiều năm như vậy thì tôi dần đánh mất bản thân. Tôi mất kết nối với cả con người thật lẫn mục đích sống của mình vì mọi điều tôi làm đều là để được chấp nhận – bởi tất cả mọi người trừ bản thân tôi. Dần dần tôi nhận ra mình sợ cả cuộc sống lẫn cái chết. Tôi cứ như bị giam cầm trong những nỗi sợ của chính mình. Càng về sau tôi càng không dám trải nghiệm cuộc sống vì trong mắt tôi, thế giới là nơi đầy hiểm họa. Nhưng rồi cuối cùng tôi vẫn bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Tôi đã nỗ lực làm mọi thứ, từ tha thứ, thanh tẩy, chữa lành, đến cầu nguyện và thiền định. Tôi đơn giản là không thể hiểu tại sao những chuyện này lại xảy ra với mình. Khi mọi sự đã trở nên khó khăn đến mức không thể níu kéo được nữa, tôi buông tay. Tôi cảm thấy tinh thần mình thật nhẹ nhõm”.
Nói thêm về điều này, Anita Moorjani cho biết thế giới mà cô trải nghiệm khi cơ thể ngừng hoạt động đã giúp cô thấy rõ sự kỳ diệu của bản thân mà không còn bị nỗi sợ che khuất. Trong trạng thái thông suốt của thế giới bên kia, cô chợt hiểu rằng cô đã bị giết chết bởi những nỗi sợ của mình.
Với Anita Moorjani, trải nghiệm cận tử là một trạng thái nhận thức thuần khiết, trong đó mọi nguyên tắc và giáo điều mà cô từng tiếp nhận đều không tồn tại. Điều này cho phép cơ thể cô “khởi động lại”. Và trong trải nghiệm cận tử, cô cảm nhận được rất rõ rằng mỗi chúng ta đều có nguồn năng lượng sống thần kỳ và đẹp đẽ chảy trong từng tế bào. Một khi tâm trí không còn là trở ngại nữa, cánh cửa chữa lành sẽ được mở ra.
Tuy nhiên, cô cũng nói thêm rằng chúng ta không nhất thiết phải trải qua trạng thái cận tử để nhận ra sự kỳ diệu của mình. “Trên thực tế, cơ thể của chúng ta vốn rất thông minh, bệnh tật là cách để nó nói với bạn: “Đây không phải là cách bạn nên sống cuộc đời của mình. Bạn cần khởi động lại trực giác của mình. Bạn cần kích hoạt năng lượng bên trong bạn và bắt đầu tỏa sáng”. Bạn càng cố tuân theo các khuôn mẫu để được xã hội chấp nhận hoặc hướng năng lượng của mình ra bên ngoài để rồi lâm vào tình trạng kiệt sức, các triệu chứng bệnh trong cơ thể của bạn sẽ càng trở nên trầm trọng để thu hút sự chú ý của bạn” - Anita Moorjani chia sẻ.
Xuyên suốt hơn 300 trang sách, Anita Moorjani nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc yêu thương bản thân và buông bỏ những nỗi sợ hãi. Bởi lẽ, nếu chỉ sống theo kỳ vọng của người khác hay tuân theo chuẩn mực xã hội, ta đang ngăn cản bản thân được hạnh phúc. Chỉ khi đổ đầy chiếc cốc của mình bằng sự quan tâm bản thân, thì chúng ta mới có cái để sẻ chia. Và chỉ khi yêu thương bản thân vô điều kiện, chấp nhận bản chất của mình như một tạo vật đẹp đẽ của vũ trụ và đối xử với chính mình bằng tất cả sự tôn trọng và lòng trắc ẩn, thì chúng ta mới có thể mang đến những điều tương tự cho người khác.
Dù còn nhiều ý kiến trái chiều nhưng không thể phủ nhận “Trở về từ cõi chết” đã chạm tới một nhu cầu tinh thần rất thật của chúng ta. Đó là nhu cầu được lắng nghe, được kết nối với sức mạnh nội tại và được trao niềm tin rằng con người có khả năng vượt qua nghịch cảnh. Vì lẽ đó, cuốn sách không chỉ dành cho những người đang đối mặt với bệnh tật hay khủng hoảng, mà còn dành cho bất kỳ ai đang tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống.
Đến nay, “Trở về từ cõi chết” đã được dịch ra hơn 45 ngôn ngữ và đưa Anita Moorjani trở thành một trong “100 người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực tâm linh” suốt nhiều năm liên tiếp. Nhà xuất bản Hay House đã gọi cuốn sách đầu tay của Anita Moorjani là một “kiệt tác đương đại”.
Anita Moorjani sinh ra tại Singapore, trong gia đình có cha mẹ là người Ấn. Gia đình cô chuyển đến Hồng Kông sinh sống từ năm cô hai tuổi. Do hoàn cảnh gia đình và được tiếp thu nền giáo dục Anh Quốc nên cô có thể sử dụng nhiều ngôn ngữ như tiếng Anh, tiếng Quảng Đông và tiếng Ấn Độ bản ngữ; về sau, cô còn học thêm tiếng Pháp. Cô bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư vào tháng Tư năm 2002, và đến đầu năm 2006, cô đã có trải nghiệm cận tử độc đáo và cảm động, làm thay đổi hoàn toàn cách nhìn của cô về cuộc sống.
“Trở về từ cõi chết” là quyển sách đầu tay của Anita, đã bán được hơn 1 triệu bản trên toàn thế giới, được dịch sang hơn 45 ngôn ngữ và được nhà xuất bản Hay House gọi là một “kiệt tác đương đại”.
Anita Moorjani là diễn giả đã chinh phục trái tim của hàng triệu người trên khắp thế giới. Cô có tên trong danh sách “100 người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực tâm linh” của tạp chí danh tiếng Watkins MIND BODY SPIRIT của Anh suốt nhiều năm liên tiếp.
Hiện Anita đang sống tại Mỹ cùng chồng là Danny, và cô vẫn tiếp tục chia sẻ câu chuyện tuyệt vời cũng như những bài học của mình với thế giới.
Cuốn sách "Trở về từ cõi chết" có QĐXB số 2108/QĐXB-NXBDT cấp ngày 5/6/2025.
