Ảnh: REUTERS/Jonathan Ernst.
Trong ngày thứ Hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính phủ Mỹ có thể hậu thuẫn quyết định tổ chức một cuộc không kích quy mô lớn mới nhằm vào Iran nếu chính phủ Iran có ý định khôi phục chương trình tên lửa đạn đạo hoặc vũ khí hạt nhân và đồng thời cảnh báo Hamas phải giải giáp nếu không muốn nhận phải hậu quả nghiêm trọng.
Ông Trump cho biết, cuộc thảo luận với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong ngày thứ Hai tại tư dinh Mar-a-Lago xoay quanh thúc đẩy kế hoạch hòa bình cho Gaza và cân nhắc những lo ngại của chính phủ Israel về Iran và tổ chức Hezbollah tại Liban.
Giai đoạn 2 cho Gaza
Ông Trump đã thể hiện mong muốn thúc đẩy giai đoạn 2 cho thỏa thuận ngừng bắn vừa đi vào hiệu lực vào tháng 10/2025 sau 2 năm chiến sự tại Gaza giữa Israel và tổ chức dân quân Palestine Hamas.
Israel và Hamas đều đã cáo buộc lẫn nhau có hành vi vi phạm thỏa thuận ngừng bắn và có vẻ vẫn chưa hề có động thái sẵn sàng đưa ra những quyết định khó khăn trong những giai đoạn tiếp theo. Tổ chức Hamas liên tục từ chối giải giáp và củng cố khả năng kiểm soát một phần Gaza trong khi quân đội Israel tiếp tục đóng quân tại khoảng một nửa lãnh thổ khu nội phận này.
Chính phủ Israel đã đưa ra tín hiệu cho thấy nếu Hamas không tự giải giáp, chính quyền này sẽ tái tổ chức chiến dịch quân sự cho tới khi tổ chức này đưa ra quyết định đó.
Trong các bình luận đưa ra vào ngày thứ Hai, ông Trump quy trách nhiệm cho tổ chức dân quân vì đã không nhanh chóng tự giải giáp, và khẳng định Israel đã hoàn tất trách nhiệm trong thỏa thuận, đồng thời cảnh báo Hamas có thể phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng.
Khi được hỏi về quyết định ông có thể sẽ đưa ra nếu Hamas không giải giáp, ông Trump cho biết: "Họ sẽ phải trả cái giá vô cùng đắt". Ông đã từng đưa ra những bình luận tương tự trong thời gian chiến sự trước đây.
Ảnh: REUTERS/Jonathan Erns.
Mặc dù chính quyền Washington đã đứng ra trung gian thỏa thuận ngừng bắn 3 lần cho Israel (giữa Israel và Hamas, giữa Israel và Iran, giữa Israel và Liban) ông Netanyahu vẫn lo ngại về khả năng đối thủ của Israel có thể sẽ tái tập trung lực lượng sau khi bị coi là đã yếu thế sau nhiều cuộc xung đột trong khu vực.
Nhìn chung, bình luận của ông Trump cho thấy ông vẫn ủng hộ ông Netanyahu, ngay cả trong khi một số cố vấn của ông thể hiện sự ngờ vực về thái độ cam kết của ông Netanyahu đối với thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza. Bình luận của ông cũng cho thấy, ông sẵn sàng đối mặt với rủi ro xảy ra thêm nhiều căng thẳng liên quan tới Gaza và Iran, ngay cả sau khi ông đã tự ghi nhận thành quả kết thúc cuộc chiến của Israel tại hai khu vực này.
Bước tiếp theo cho thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza
Kế hoạch của ông Trump về kết thúc chiến tranh Gaza yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn khỏi khu nội phận người Palestine và yêu cầu Hamas giải giáp, từ bỏ vai trò điều hành Gaza.
Giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn yêu cầu Israel rút quân một phần, đẩy mạnh hoạt động cứu trợ tại Gaza và trao đổi tù nhân và con tin.
Một quan chức Israel thân cận với ông Netanyahu cho biết, ông Netanyahu yêu cầu giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn được kết thúc sau khi Hamas hoàn trả thi thể con tin duy nhất còn lại trong Gaza, trước khi bước sang giai đoạn tiếp theo. Gia đình của Ran Gvili, con tin thiệt mạng này, đã tham dự phái đoàn của ông Netanyahu tới Mỹ.
Chính phủ Israel vẫn chưa mở cửa lại chốt kiểm soát biên giới Rafah, một điều kiện trong kế hoạch của ông Trump, và khẳng định sẽ chỉ mở cửa chốt kiểm soát này sau khi thi thể Ran Gvili được hoàn trả.
Ông Trump cho biết, ông và ông Netanyahu không đồng tình hoàn toàn về vấn đề tại Bờ Tây nơi Israel chiếm đóng, tuy nhiên ông không cho biết bất đồng giữa họ là gì.
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
