Ảnh: Alexander Zemlianichenko/Reuters phân phối.
Ông Sharaa từng là lãnh đạo chi nhánh tổ chức Al Qaeda tại Syria, tổ chức lật đổ người tiền nhiệm Bashar al-Assad – một đồng minh của Nga – trong năm vừa rồi. Ông đã có chuyến viếng thăm đầu tiên tới Nga kể từ khi cầm quyền, và đã phát biểu trong phiên khai mạc cuộc họp tại Kremlin với ông Putin.
"Có những quan hệ song phương và lợi ích chung yêu cầu chúng tôi gắn kết với Nga, và chúng tôi tôn trọng mọi thoả thuận đã từng được ký kết giữa hai nước. Chúng tôi đang nỗ lực làm việc nhằm định hình rõ quan hệ với Nga".
Ông Putin cho biết, chính quyền Moscow sẵn sàng hành động nhằm thực hiện "những bước đầu hiệu quả và đáng lưu tâm" nhằm làm mới quan hệ giữa hai nước mà hai chính quyền đã thảo luận từ trước.
Dự án khai thác dầu và căn cứ quân sự
Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết sau cuộc họp, chính quyền Moscow sẵn sàng thực hiện các dự án khai thác dầu tại Syria giúp quốc gia này khôi phục mạng lưới điện, đường ray và các cơ sở hạ tầng khác từng bị hư hại nặng sau nhiều năm nội chiến. Ông cho biết, lãnh đạo hai nước đã thảo luận chi tiết về những vấn đề này.
Ông Novak cho biết: "Các công ty Nga đã làm việc lâu năm tại các giếng dầu tại Syria. Có nhiều giếng dầu cần được phát triển, nhiều giếng dầu bị bỏ không và nhiều giếng dầu cần sẵn sàng được đào mới. Chúng tôi đã sẵn sàng tham gia".
Trước cuộc họp, điện Kremlin đã cho biết thảo luận sẽ đề cập tới 2 căn cứ quân sự của Nga tại Syria – căn cứ không quân Hmeimim tại tình Latakia của Syria và căn cứ hải quân Tartous trên bờ biển.
Quân đội Nga cũng có sự hiện diện tại cảng hàng không Qamishli – khu vực Đông Bắc Syria giáp biên giới giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ cũng như Iraq.
Trong ngày thứ Hai, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, chính quyền Moscow tin rằng chính quyền Damascus mong muốn giữ nguyên các căn cứ quân sự và đã đề cập tới khả năng sử dụng những căn cứ này để đưa hàng cứu trợ tới châu Phi.
Một nguồn tin từ Syria cho biết các quan chức Syria đang muốn phía Nga cam kết sẽ không hỗ trợ vũ trang cho tàn quân của Assad. Nguồn tin này cũng cho biết, ông Sharaa cũng mong rằng Nga có thể hỗ trợ tái xây dựng quân đội Syria.
Ảnh: Sputnik/Sergey Bobylyov/Reuters phân phối.
Chuyến thăm nhạy cảm
Chuyến thăm của ông Sharaa tại Nga có tính nhạy cảm cao. Nga từng sử dụng sức mạnh quân sự để hậu thuẫn chính quyền tổng thống Assad trong nhiều năm nhằm chống lại lực lượng phiến quân Syria – lực lượng do ông Sharaa lãnh đạo vừa giành quyền lực vào tháng 12/2024 vừa rồi. Chính quyền Moscow sau đó đã cho phép ông Assad và gia đình ông tị nạn tại Nga.
Truyền thông Nga cho biết, ông Assad đang sống tại khu vực kín tại Moscow.
Hai nguồn tin từ Syria cho biết, ông Sharaa sẽ sử dụng các thảo luận để yêu cầu chính quyền Moscow trao trả Assad để buộc ông phải đối mặt với các bản án cáo buộc ông có tội ác chống lại người dân Syria.
Chính phủ Nga tự hào có khả năng bảo vệ những đồng minh của mình và khó có khả năng chính quyền này sẽ trục xuất ông Assad trở lại Damascus. Trong ngày thứ Hai, ông Lavrov đã cho biết chính phủ Nga đã quyết định cho ông Assad tị nạn vì đã đánh giá có các yếu tố đe doạ tính mạng ông.
Với hy vọng có được những nhượng bộ kinh tế từ phía Nga, bao gồm thông qua tiếp tục cung cấp lúa mì giá rẻ và bồi thường thiệt hại chiến tranh, ông Sharaa được cho rằng sẽ yêu cầu chính quyền Moscow hậu thuẫn trong việc phản đối các yêu cầu của Israel về việc mở rộng khu vực phi quân sự tại miền Nam Syria.
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
