Theo báo cáo của Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng, trong 5 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020, 4 dự án có tiến độ thi công chậm từ 4% đến 14,8% so với kế hoạch; dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 10/2025.
Các gói thầu đều đang rất chậm
Cụ thể, Dự án cao tốc đoạn Mai Sơn-Quốc lộ 45 sản lượng đạt khoảng 88%, chậm 12% do vướng mắc giải phóng mặt bằng nút giao Thiệu Giang; Quốc lộ 45-Nghi Sơn sản lượng đạt khoảng 85,2%, chậm 14,8% do phát sinh xử lý nền đất yếu và vướng mắc về giải phóng mặt bằng tại nút Nghi Sơn; Nghi Sơn-Diễn Châu sản lượng đạt khoảng 90%, chậm 10%; Vĩnh Hảo-Phan Thiết sản lượng đạt khoảng 96%, chậm 4% do chậm giải phóng mặt bằng đường quay đầu xe tại 3 nút giao (Ma Lâm, Đại Ninh và Chợ Lầu).
Đến nay, các gói thầu cung cấp thiết bị của Dự án thành phần Quốc lộ 45-Nghi Sơn, Nghi Sơn-Diễn Châu, Phan Thiết-Dầu Giây đã nhập khẩu và tập kết 100% thiết bị; 2 dự án thành phần còn lại đã nhập khẩu và tập kết (90-98)% thiết bị.
Hiện, 3 Dự án thành phần gồm: Nghi Sơn-Diễn Châu, Vĩnh Hảo-Phan Thiết và Phan Thiết-Dầu Giây các nhà thầu đang lắp đặt thiết bị tại hiện trường; 2 dự án thành phần còn lại là Mai Sơn-Quốc lộ 45, Quốc lộ 45-Nghi Sơn đang thi công luồn cáp, chưa lắp đặt thiết bị tại hiện trường.
Đối với 12 Dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam thuộc giai đoạn 2021-2025, tiến độ rất chậm so với chỉ đạo của Bộ Xây dựng dù đã đã hoàn thành lựa chọn nhà thầu và khởi công xây dựng.
Theo đó, 3 Dự án thành phần đoạn Vũng Áng-Bùng, Bùng-Vạn Ninh, Quảng Ngãi-Hoài Nhơn đã triển khai thi công (chậm 75 ngày); 9/12 dự kiến hoàn thành lựa chọn nhà thầu từ ngày 31/10-20/11/2025 (chậm 90-110 ngày). Gói thầu cung cấp phần mềm dùng chung hoàn thành chỉ định thầu ngày 30/9/2025 (chậm 60 ngày).
Ngoài ra, hệ thống thu phí đầu-cuối và Hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử giao thông đường bộ đã mở thầu ngày 21/10, lựa chọn nhà thầu ngày 28/10, ký hợp đồng ngày 31/10/2025 (chậm 90 ngày).
Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng cho rằng Giám đốc các ban quản lý dự án chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng nếu không hoàn thành hệ thống trước ngày 31/12/2025.
Mốc tiến độ phải xong vào cuối năm nay
Nhằm đẩy nhanh tiến độ trong thời gian tới, Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng yêu cầu các ban quản lý dự án đẩy nhanh tiến độ triển khai để sớm hoàn thành các gói thầu xây lắp; Ban Quản lý dự án Thăng Long phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu, bổ sung thiết kế trạm thu phí (nếu cần) để khắc phục các tồn tại do đoạn Cao Bồ-Mai Sơn chưa triển khai thiết kế và thi công xây dựng các trạm thu phí; chỉ đạo nhà thầu khẩn trương triển khai công tác lắp đặt thiết bị tại hiện trường.
Các ban quản lý dự án cần rà soát, xây dựng tiến độ thi công tổng thể và chi tiết đối với từng gói thầu, từng hạng mục công việc và có các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thi công để bù lại tiến độ đã chậm, bảo đảm hoàn thành các gói thầu xây lắp trước ngày 30/11, hoàn thành các gói thầu cung cấp thiết bị, phần mềm trước ngày 31/12/2025; tập trung chỉ đạo các nhà thầu ưu tiên hoàn thành hệ thống thu phí, bảo đảm có thể hoạt động từ ngày 1/1/2026.
Đối với các trường hợp vượt giá gói thầu, các ban quản lý dự án khẩn trương xử lý tình huống trong đấu thầu theo quy định, bảo đảm sớm hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng. Cục Kinh tế- Quản lý đầu tư xây dựng, Cục Đường bộ Việt Nam và Trung tâm Công nghệ thông tin phối hợp hỗ trợ các ban quản lý dự án xem xét lại giá gói thầu, nội dung hồ sơ mời thầu đã duyệt (nếu cần thiết) trong xử lý tình huống vượt giá gói thầu.
Với Dự án thành phần đoạn Vạn Ninh-Cam Lộ, Ban Quản lý dự án Hồ Chí Minh phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu, kịp thời điều chỉnh, bổ sung thiết kế trạm thu phí (nếu cần) để khắc phục các tồn tại do đoạn Cam Lộ-La Sơn chưa triển khai thiết kế và thi công xây dựng các trạm thu phí.
Theo Quyết định số 1252/QĐ - XD do Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ cao tốc Hòa Liên - Túy Loan và các tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng.
Phương thức khai thác các đoạn cao tốc là cơ quan quản lý tài sản trực tiếp tổ chức khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; thời hạn khai thác tài sản 7 năm kể từ ngày bắt đầu thu phí sử dụng đường bộ cao tốc.
Bộ Xây dựng giao Giao Cục Đường bộ Việt Nam tổ chức tổ chức, quản lý thu phí sử dụng đường bộ cao tốc theo quy định của pháp luật hiện hành.
Được biết, sau khi hoàn thành đầu tư, xây dựng hạ tầng trạm thu phí; lắp đặt thiết bị phục vụ việc thu phí; hệ thống Back- End; các công trình dịch vụ công tại trạm dừng nghỉ; cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thiết bị công nghệ để quản lý, điều hành giao thông), Cục Đường bộ Việt Nam sẽ tổ chức thu phí và tổ chức quản lý công tác thu phí theo quy định của Nghị định số 130/2024/NĐ-CP ngày 10/10/2024 của Chính phủ, Luật Đấu thầu và pháp luật khác có liên quan. Dự kiến chậm nhất trong quý 1/2026.
Trước đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 496/QĐ-BXD phê duyệt Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đối với cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng với thời gian triển khai thu phí từ ngày 1/1/2026.
