Adidas và lời xin lỗi muộn màng tại Mexico
Thương hiệu đồ thể thao Đức Adidas vừa phải đưa ra lời xin lỗi chính thức tới cộng đồng Oaxaca (Mexico) sau khi mẫu giày “Oaxaca slip-on” của hãng vấp phải sự phản đối gay gắt từ chính phủ nước này. Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã công khai chỉ trích sản phẩm, cho rằng đây là hành vi chiếm dụng văn hóa khi sao chép gần như toàn bộ thiết kế của dép huarache truyền thống.
Ảnh: Reuters
Trước đó, Thống đốc bang Oaxaca, ông Salomon Jara Cruz, đã gửi thư trực tiếp đến Adidas. Bức thư nhấn mạnh việc “lấy cảm hứng sáng tạo” không thể là lý do để khai thác thương mại các giá trị văn hóa mang tính biểu tượng của cộng đồng mà không có sự đồng thuận hay hợp tác. Chính phủ Mexico hiện đang cân nhắc các hành động pháp lý để bảo vệ di sản của người bản địa trước các tập đoàn lớn.
Mẫu giày “Oaxaca slip-on” được thiết kế bởi Willy Chavarria, một nhà thiết kế người Mỹ gốc Mexico, kết hợp phần đế sneaker hiện đại với phần thân trên bằng da đan tay đặc trưng của dép huarache. Thiết kế này có nguồn gốc từ làng Villa Hidalgo, một di sản lâu đời của người dân vùng Oaxaca.
Trước áp lực từ chính quyền và dư luận, Adidas cùng nhà thiết kế Chavarria đã thừa nhận sai sót. Trong thông báo chung, cả hai cam kết sẽ làm việc trực tiếp với cộng đồng Yalálag "trên tinh thần đối thoại tôn trọng, nhằm tôn vinh di sản văn hóa". Ông Chavarria cũng thừa nhận mẫu giày này "không phản ánh đúng tinh thần hợp tác và sự tôn trọng dành cho cộng đồng bản địa”.
Sự cố này xảy ra trong giai đoạn Adidas đang nỗ lực cải thiện kết quả kinh doanh sau một vài năm gặp khó khăn. Theo báo cáo tài chính gần nhất nửa đầu năm 2025, dù doanh thu có dấu hiệu phục hồi ở một số thị trường, nhưng lợi nhuận vẫn chịu áp lực lớn. Một cuộc khủng hoảng hình ảnh như thế này có thể tác động tiêu cực đến niềm tin của người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm khách hàng trẻ nhạy cảm với các vấn đề xã hội.
Prada và đôi dép 844 USD gây phẫn nộ ở Ấn Độ
Chỉ một thời gian ngắn trước đó, một thương hiệu thời trang cao cấp khác là Prada cũng rơi vào tình huống tương tự. Tại Tuần lễ thời trang Milan Xuân Hè 2026, Prada đã trình làng một mẫu dép da hở mũi với quai đan lát có thiết kế gần như giống hệt dép Kolhapuri truyền thống của Ấn Độ.
Dép Kolhapuri - một loại giày dép truyền thống của Ấn Độ - tại một cửa hàng ở New Delhi, Ấn Độ - Ảnh: REUTERS
Ngay lập tức, sản phẩm này đã gây ra một làn sóng phẫn nộ tại quốc gia Nam Á. Dép Kolhapuri, ra đời từ thế kỷ XII, không chỉ là một sản phẩm thủ công mà còn là một biểu tượng văn hóa của thành phố Kolhapur, bang Maharashtra. Việc Prada sử dụng thiết kế này mà không ghi nhận nguồn gốc đã bị coi là hành vi thiếu tôn trọng.
Buổi ra mắt trình diễn các đôi dép da hở mũi mang thiết kế giống hệt Kolhapuri - Ảnh: PRADA
Sự bức xúc càng tăng cao khi đôi dép của Prada được định giá 844 USD, trong khi một đôi Kolhapuri do các nghệ nhân địa phương làm ra chỉ có giá khoảng 12 USD. Sự chênh lệch khổng lồ về giá trị thương mại này đã làm nổi bật vấn đề các thương hiệu lớn hưởng lợi từ chất xám và công sức của các cộng đồng thủ công nhỏ lẻ.
Trước phản ứng dữ dội, ông Lorenzo Bertelli, Giám đốc phụ trách Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp của Tập đoàn Prada, đã lên tiếng thừa nhận thiết kế lấy cảm hứng từ di sản Ấn Độ. Ông khẳng định sẵn sàng hợp tác với các nghệ nhân địa phương và cho biết sản phẩm mới chỉ là bản phác thảo, chưa được đưa vào sản xuất thương mại.
Tuy nhiên, Hiệp hội đại diện cho khoảng 3.000 nghệ nhân làm dép Kolhapuri bày tỏ sự thất vọng vì công sức và di sản của họ không được ghi nhận một cách xứng đáng. Về phía Prada, tập đoàn này vẫn đang duy trì đà tăng trưởng tốt, đặc biệt ở thị trường châu Á. Tuy nhiên, những vụ việc như thế này là lời cảnh báo về rủi ro danh tiếng, có thể ảnh hưởng đến sự gắn kết của khách hàng với thương hiệu trong dài hạn.
