Điều chỉnh tăng thẩm quyền của TAND khu vực, TAND cấp tỉnh

Thẩm quyền của TAND cấp tỉnh, TAND Tối cao

Sáng 12/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí trình bày tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (1 luật sửa 5 luật).

Ông Trí cho biết, dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của Tòa án các cấp trong giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, giải quyết phá sản, tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, có liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, thẩm quyền của Tòa án nhân dân. Dự thảo Luật gồm 6 điều, trong đó có 5 điều sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Bộ luật.

Trên cơ sở mô hình tổ chức Tòa án nhân dân 3 cấp, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân Tối cao.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo đó, về thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực, dự thảo Luật điều chỉnh tăng thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực theo hướng Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Ngoài ra, Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền phúc thẩm các vụ việc dân sự, vụ án hành chính mà bản án, quyết định của Tòa án nhân dân khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.

Bổ sung thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, bổ sung thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh đối với bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

"Tòa án nhân dân cấp tỉnh không còn thẩm quyền về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại", ông Trí cho hay.

Về thẩm quyền của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị kháng nghị.

Thẩm quyền của Tòa Kinh tế thuộc TAND khu vực

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 luật.

Ủy ban cơ bản nhất trí quy định về thẩm quyền của các Tòa án nhân dân và Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao trong xét xử, giải quyết các vụ án, vụ việc và xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Media Quốc hội).

Cụ thể, Tòa án nhân dân khu vực sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, giải quyết phá sản. Quy định này là điều chỉnh tăng thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực so với Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay.

Đồng thời, dự thảo Luật quy định cụ thể thẩm quyền của Tòa Kinh tế thuộc Tòa án nhân dân khu vực; Tòa Sở hữu trí tuệ, Tòa Phá sản tại một số Tòa án nhân dân khu vực để các Tòa chuyên trách này có cơ sở thực hiện. 

Tòa án nhân dân cấp tỉnh phúc thẩm các bản án, quyết định dân sự, hành chính của Tòa án nhân dân khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giải quyết đơn đề nghị, kháng nghị quyết định phá sản; giám đốc thẩm bản án, quyết định của Tòa án nhân dân khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (tiếp nhận thẩm quyền này từ Tòa án nhân dân cấp cao).

Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã có hiệu lực bị kháng nghị (tiếp nhận thẩm quyền này từ Tòa án nhân dân cấp cao). 

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giao Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị.

Theo ông Tùng, việc phân định lại thẩm quyền nêu trên cơ bản phù hợp với mô hình Tòa án nhân dân 3 cấp và chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền trong ngành Tòa án nhân dân, bảo đảm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, yêu cầu phá sản đều được giải quyết từ cơ sở (Tòa án nhân dân khu vực). 

"Tòa án nhân dân cấp tỉnh chủ yếu thực hiện vai trò là Tòa án cấp phúc thẩm xét xử các vụ án mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị. Quy định của dự thảo Luật về cơ bản bảo đảm tính khả thi", ông Hoàng Thanh Tùng nêu.

Ông Tùng cũng cho biết, Ủy ban cơ bản thống nhất với nội dung dự kiến sửa đổi bổ sung của Luật Tư pháp người chưa thành niên và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. 

Đồng thời, đề nghị Tòa án nhân dân Tối cao phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát kỹ 2 luật này để đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.