Thua lỗ bủa vây, Elon Musk 'chia tay' DOGE để cứu vãn đế chế Tesla

Theo CNN, ngày 22/4, ông Musk nói với các nhà đầu tư của Tesla rằng ông sẽ giảm thời gian làm việc tại Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE – Department of Government Efficiency) xuống còn một đến hai ngày mỗi tuần, bắt đầu từ tháng tới.

“Bắt đầu từ tháng 5, thời gian tôi dành cho DOGE sẽ giảm đáng kể”, ông Musk nói trong cuộc họp báo cáo tài chính của Tesla.

Tuy vậy, ông vẫn bảo vệ công việc của mình tại DOGE, cho rằng điều đó là cần thiết để cắt giảm “lãng phí và gian lận,” đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư “nhìn xa hơn những ổ gà, ổ voi trước mắt.”

Ông đưa ra tuyên bố này sau khi Tesla báo cáo kết quả tài chính quý thấp hơn nhiều so với kỳ vọng, và cảnh báo rằng cuộc chiến thương mại đang leo thang khiến triển vọng của công ty trong phần còn lại của năm trở nên mù mờ.

Mặc dù Tesla ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan hơn các hãng xe khác, công ty vẫn cho biết họ cần xem xét lại các dự báo tài chính do ảnh hưởng từ các tranh chấp thương mại hiện tại.

“Thật khó để đo lường tác động của chính sách thương mại toàn cầu đang thay đổi đối với chuỗi cung ứng ô tô và năng lượng, cấu trúc chi phí của chúng tôi, cũng như nhu cầu đối với hàng hóa bền vững và các dịch vụ liên quan”, công ty cho biết.

Hôm 3/4, Tổng thống Trump đã áp thuế lên ô tô nhập khẩu và tuyên bố sẽ tiếp tục áp thêm thuế lên linh kiện xe trong những tháng tới. Tesla sản xuất các mẫu xe bán tại Mỹ trong các nhà máy tại Mỹ, nên ít bị ảnh hưởng bởi thuế lên ô tô nhập khẩu hơn các đối thủ. Tuy nhiên, công ty vẫn phải nhập khẩu linh kiện cho dây chuyền lắp ráp tại Mỹ.

Elon Musk không trực tiếp đổ lỗi cho Tổng thống Trump về sự bất ổn trong chính sách thương mại, nhưng ông cũng tìm cách tạo khoảng cách với chính quyền về vấn đề này:

“Quyết định về thuế hoàn toàn phụ thuộc vào Tổng thống Mỹ”, ông nói, “Tôi sẽ đưa ra lời khuyên của mình. Tôi từng nhiều lần công khai ủng hộ việc giảm thuế để thúc đẩy thịnh vượng. Tôi sẽ tiếp tục vận động cho thuế thấp thay vì cao. Đó là tất cả những gì tôi có thể làm.”

Hoạt động kinh doanh của Tesla lao dốc 

Hãng xe điện hàng đầu thế giới báo cáo doanh thu quý giảm 9%, doanh thu từ ô tô giảm 20%; lợi nhuận điều chỉnh giảm 39%. Lợi nhuận ròng – chỉ số nghiêm ngặt nhất về khả năng sinh lời – giảm 71% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đầu tháng 4 này, Tesla đã cảnh báo rằng họ chứng kiến sự sụt giảm doanh số lớn nhất trong lịch sử công ty – giao 50.000 xe ít hơn so với quý đầu năm ngoái. Đây cũng là quý có doanh số thấp nhất của Tesla trong gần 3 năm qua.

Sự sụt giảm này là cú sốc đối với một công ty mà cho đến gần đây vẫn báo cáo mức tăng trưởng doanh số hàng năm từ 20% đến 100%, yếu tố góp phần đẩy giá cổ phiếu lên mức cao ngất ngưởng, khiến Tesla từng trở thành hãng xe có giá trị vốn hóa lớn nhất thế giới.

Vai trò gây tranh cãi tại DOGE

Trong những tuần gần đây, các nhà phân tích đã chỉ trích vai trò gây tranh cãi của Musk trong chính quyền Trump – cụ thể là vị trí đứng đầu DOGE – là nguyên nhân chính dẫn đến doanh số lao dốc chưa từng có, kéo theo các cuộc biểu tình trước các showroom Tesla và nhiều vụ phá hoại tài sản. Doanh số tại châu Âu cũng giảm mạnh, nơi ông Musk công khai ủng hộ các đảng cực hữu ở Đức và Anh.

Vị tỷ phú công nghệ cho rằng những người biểu tình chỉ phản ứng vì họ từng được hưởng “sự lãng phí và gian lận” mà DOGE đang xóa bỏ. Ông tiếp tục bảo vệ DOGE là điều đúng đắn cho cả quốc gia và công ty:

“Tôi nghĩ điều đúng đắn cần làm là chống lại lãng phí và gian lận, giúp đất nước quay lại đúng hướng. Nếu con tàu mang tên nước Mỹ chìm, Tesla cũng sẽ chìm theo.”

Ông cũng thừa nhận có những chỉ trích vì ông dành quá nhiều thời gian cho DOGE mà ít chú tâm vào Tesla. Tuy nhiên, ông nói rằng công việc xây dựng DOGE “về cơ bản đã hoàn thành” và giờ đây ông có thể quay lại tập trung vào Tesla.

Cổ phiếu Tesla đã tăng 4% trong giao dịch ngoài giờ ngay sau khi Elon Musk thông báo ông sẽ rút dần khỏi DOGE.

Khi bị hỏi về thiệt hại hình ảnh thương hiệu, doanh nhân tỷ phú từ chối cho rằng các cuộc biểu tình là nguyên nhân khiến doanh số giảm. Ông quy trách nhiệm cho sự yếu kém của nền kinh tế và tâm lý bất an của người tiêu dùng, mặc dù doanh số các đối thủ cạnh tranh lại tăng trong cùng thời điểm.

Musk khẳng định triển vọng dài hạn của Tesla vẫn mạnh mẽ, bất chấp kết quả yếu kém trong quý gần nhất:

“Tương lai của Tesla sáng hơn bao giờ hết,” Musk nói, và bổ sung rằng các vấn đề hiện tại chưa nghiêm trọng bằng những gì công ty từng đối mặt trong quá khứ. Ông cam kết rằng các dự án xe tự lái và robot hình người – dù chưa đạt được như kỳ vọng – sẽ mang đến một kỷ nguyên “thịnh vượng bền vững cho tất cả mọi người". “Đó sẽ là một tương lai hạnh phúc”, nhà sáng lập Tesla hứa hẹn.

Khó khăn bủa vây

Cổ phiếu Tesla đã gần như tăng gấp đôi từ ngày bầu cử đến mức đỉnh giữa tháng 12, nhờ kỳ vọng chính quyền mới sẽ đưa ra các chính sách có lợi cho Tesla. Nhưng kể từ đó, cổ phiếu đã giảm 50% so với mức đỉnh cho đến khi đóng cửa giao dịch ngày 22/4.

Công ty tái khẳng định vẫn có kế hoạch ra mắt “các mẫu xe giá rẻ hơn” trước cuối tháng 6.

Tesla cũng cho biết chiếc “robotaxi” không người lái sẽ được tung ra vào năm tới. Xe sẽ không có vô lăng, bàn đạp ga hay phanh, và một dịch vụ thử nghiệm xe không người lái sẽ được triển khai trong mùa xuân năm nay.

Nhưng vấn đề của Tesla không chỉ nằm ở các sản phẩm bị trì hoãn, căng thẳng thương mại hay vai trò chính trị của Musk. Công ty còn phải đối mặt với cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các hãng xe điện khác, đặc biệt là ở Trung Quốc. Trong một số quý gần đây, hãng xe Trung Quốc BYD đã vượt mặt Tesla về doanh số xe điện, bao gồm cả quý đầu năm nay, dù Tesla vẫn dẫn đầu trong cả năm. Với đà này, Tesla có thể mất ngôi vương trong năm 2025.

Trung Quốc là thị trường xe điện lớn nhất thế giới, và cũng là thị trường lớn thứ hai của Tesla sau Mỹ. Doanh số tại Trung Quốc không được Tesla công bố trong báo cáo tài chính ngày 22/4.