"Bật đèn xanh" cho xúc tiến xuất khẩu tại chỗ

Chính Phủ cần “bật đèn xanh”

Sáng 21/3, tại toạ đàm "Nới quy định, tạo đòn bẩy cho xúc tiến xuất khẩu tại chỗ", ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết xúc tiến thương mại luôn được đánh giá là kênh hữu hiệu để giới thiệu, quảng bá sản phẩm, thương hiệu hàng hoá Việt Nam, đồng thời, giúp hàng Việt mở rộng thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh những hoạt động, hội chợ quốc tế, các buổi xúc tiến thương mại trong nước có ý nghĩa thúc đẩy xuất khẩu trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp khởi nghiệp. 

“Một cuộc xúc tiến thương mại mà đi ra nước ngoài thì có thể tốn 10.000 USD đến vài chục nghìn USD cho 1 - 2 người. Tuy nhiên, nếu chúng ta tăng cường được những hoạt động xúc tiến thương mại trong nước tại chỗ thì cơ hội rộng mở hơn cho cả doanh nghiệp trong nước cũng như khách hàng quốc tế”, ông Phú nói.

Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương (Ảnh: congthuong).

Nói về điểm thuận lợi của hoạt động xúc tiến xuất khẩu tại chỗ, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết đây là hoạt động được các cấp, các ngành các địa phương rất quan tâm. 

Cuối năm 2024 khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sang thăm và làm việc chính thức với Chính phủ, Đảng, Nhà nước Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương tổ chức buổi trưng bày về nông sản, thực phẩm trong khuôn khổ của chuyến thăm. “Việc lồng ghép giữa kinh tế, chính trị, xúc tiến thương mại mang lại hiệu quả cộng hưởng rất lớn”, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.

Nhìn nhận về khó khăn, ông Vũ Bá Phú nhận định một số tổ chức xúc tiến hiện tại vẫn đang mang tính hình thức, đâu đó còn những khiếm khuyết dẫn đến hình ảnh, ấn tượng không tốt trong tâm trí người mua hàng, các nhà nhập khẩu. Về đơn vị tổ chức những sự kiện quốc tế tại Việt Nam, số lượng còn thiếu, năng lực còn yếu, cùng với đó là cơ sở vật chất vẫn chưa đáp ứng được. Sự kết nối, liên kết giữa các bộ, ngành, địa phương vẫn còn rời rạc.

“Nếu chỉ trông chờ vào ngân sách Nhà nước thì không bao giờ là đủ. Những bộ ngành liên quan cần có sự tham mưu để Chính phủ đưa ra quy định tạo điều kiện cho các hiệp hội cơ chế thu phí xuất khẩu, hoặc huy động quỹ xúc tiến xuất khẩu từ mỗi đồng USD xuất khẩu ra”, ông Phú đề xuất.

Vì vậy, ông Phú cho rằng cần cơ chế huy động quỹ xúc tiến xuất khẩu, Chính phủ cần “bật đèn xanh” để trở thành cơ chế bắt buộc.

Dù Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về dệt may, da giày nhưng “chưa thấy có một trung tâm mua sắm tập trung nào đối với hàng dệt may, da giày và túi xách”. Đồng thời, Việt Nam cũng chưa có cơ chế hoàn thuế VAT cho khách du lịch nước ngoài khi mua sắm trong khi mức thuế này lên đến 10%.

"Không ai cứu được doanh nghiệp"

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký, Hiệp Hội Da giày - Túi xách Việt Nam cũng cho biết Hội nghị Quốc tế xuất khẩu da giày 2025 vừa qua đã có hơn 200 khách hàng từ khoảng 20 quốc gia tham dự.

“Đây là hoạt động xúc tiến xuất khẩu mang lại rất nhiều lợi ích, không chỉ riêng ngành hàng da giày mà còn với cả quốc gia. Ngoài việc chia sẻ, cập nhật và trao đổi thông tin về ngành da giày Việt Nam với thế giới mà còn là cơ hội thu hút khách quốc tế, giới thiệu văn hóa Việt Nam”, bà Xuân cho biết.

Đây cũng là hoạt động mang tính động lực cho sự phát triển xuất khẩu cho cả ngành da giày Việt Nam. Những doanh nghiệp nước ngoài khi đến Việt Nam, nắm bắt được thị trường có thể đưa ra phương án đầu tư, từ chuỗi giá trị ngành hàng đến công nghệ, máy móc.

Bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký, Hiệp Hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Ảnh: congthuong).

Với ngành dệt may, ông Hoàng Xuân Hiệp - Hiệu trưởng Trường Đại học công nghiệp dệt may Hà Nội chia sẻ hoạt động của ngành dệt may tập trung chỉ yếu vào xuất khẩu. Năm 2024, năng lực xuất khẩu là 44 tỷ USD, trong đó 90% là hoạt động xuất khẩu, 10% cho các hoạt động nội địa.

“Việc phát triển thị trường mới là một trong những thế mạnh của ngành dệt may trong những năm vừa qua. Bên cạnh những thị trường truyền thống như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, ngành dệt may Việt Nam đã tập trung phát triển những thị trường mới như: Canada, Úc, Mexico, Nga…”, ông Hiệp nói.

Đặc điểm của nền kinh tế hiện tại là kinh tế toàn cầu, vì thế chuỗi cung ứng cũng là chuỗi cung ứng toàn cầu, ngành dệt may Việt Nam không thể sản xuất được hết mọi thứ. Do đó, đây chính là cơ hội để ngành dệt may tiếp cận được chuỗi cung ứng, dần tham gia vào những khâu có giá trị cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, doanh nghiệp chính là chủ thể quan trọng nhất của hoạt động xúc tiến xuất khẩu, doanh nghiệp cũng quyết định thành bại trong việc ký được hợp đồng.

“Doanh nghiệp mà không chuẩn bị tốt thì không ai cứu được doanh nghiệp. Theo đó, cần chủ động chuẩn bị trước, trong và sau sự kiện: Hiểu rõ được đối tác, đối thủ, chất lượng nguồn hàng; Xác nhận đầu mối liên hệ, theo dõi; Những hoạt động thúc đẩy, theo đuổi để đạt được hợp đồng…”, ông Phú nói.

Đồng thời, Bộ Công Thương cũng sẽ có những hỗ trợ về kỹ thuật để nâng cao năng lực trực tiếp cho các doanh nghiệp, hiệp hội.

Doanh nghiệp cần chủ động, có thể tìm kiếm các đơn vị hỗ trợ xúc tiến xuất khẩu. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng sẽ có những hỗ trợ về kỹ thuật để nâng cao năng lực trực tiếp cho các doanh nghiệp, hiệp hội. Hiệp hội đại diện cho doanh nghiệp cũng cần phải liên kết với hệ thống đào tạo nhân lực để đào tạo ra nguồn nhân lực tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và trong khu vực