Ả Rập Xê-út công bố kế hoạch làm giàu và bán “bánh vàng”

Bộ Năng lượng Ả Rập Xê-út cho biết, vương quốc giàu có vùng Vịnh này có kế hoạch bắt đầu làm giàu và bán uranium.

Hoàng tử Abdulaziz bin Salman Al Saud, Bộ trưởng Năng lượng Ả Rập Xê-út, phát biểu tại một hội nghị ở Dhahran hôm 13/1 rằng, động thái này là một phần của chiến lược "kiếm tiền từ tất cả các loại khoáng sản", theo hãng thông tấn Reuters.

"Chúng tôi sẽ làm giàu và bán bánh vàng (yellowcake)", ông nói, ám chỉ đến một loại bột cô đặc được sử dụng để chế tạo nhiên liệu uranium cho lò phản ứng hạt nhân. Nó đòi hỏi phải xử lý an toàn mặc dù ít gây ra rủi ro bức xạ.

Một dãy máy ly tâm tại một nhà máy làm giàu uranium. Ảnh: World Nuclear

Ả Rập Xê-út đang phát triển một chương trình hạt nhân vốn còn khá non trẻ, và có kế hoạch mở rộng chương trình này để bao gồm cả việc làm giàu uranium – một vấn đề nhạy cảm do có khả năng liên quan đến vũ khí hạt nhân.

Riyadh khẳng định rằng, họ đặt mục tiêu sử dụng năng lượng hạt nhân để đa dạng hóa nguồn năng lượng của mình. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ tham vọng hạt nhân của Ả Rập Xê-út có thể kết thúc ở đâu.

Ảnh trái: Nhiên liệu hạt nhân ở dạng bột và dạng viên. Ảnh phải: Bột vàng (yellowcake) - một trong những bước đầu tiên hướng tới việc tạo ra nhiên liệu hạt nhân. Nguồn: World Nuclear

Năm 2018, Thái tử Mohammed bin Salman (MBS) – nhà lãnh đạo trên thực tế của Ả Rập Xê-út – cho biết, vương quốc này sẽ phát triển vũ khí hạt nhân nếu đối thủ khu vực là Iran làm như vậy. Hai năm sau, Bộ trưởng Ngoại giao của vương quốc này đã nhắc lại lời kêu gọi đó.

Năm ngoái, vương quốc này cho biết, họ có kế hoạch hủy bỏ việc đặt các cơ sở hạt nhân của mình dưới sự giám sát của cơ quan năng lượng nguyên tử IAEA của Liên Hợp Quốc, và chuyển sang các biện pháp bảo vệ thông thường vào cuối năm 2024.

Riyadh vẫn chưa khởi động lò phản ứng hạt nhân đầu tiên của mình, cho phép chương trình của họ vẫn được giám sát theo Nghị định thư số lượng nhỏ (SQP) – một thỏa thuận với IAEA miễn trừ các quốc gia kém phát triển hơn khỏi nhiều nghĩa vụ báo cáo và thanh tra.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), một quốc gia vùng Vịnh lân cận, là nơi có nhà máy năng lượng hạt nhân hoạt động nhiều đơn vị đầu tiên của thế giới Ả Rập. UAE đã cam kết không làm giàu uranium và không tái chế nhiên liệu đã qua sử dụng.

Trong khi đó, Iran và các cường quốc châu Âu cho biết, họ đã có các cuộc đàm phán "thẳng thắn và mang tính xây dựng" vào ngày 13/1 về chương trình hạt nhân của Tehran, chỉ một tuần trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức.

Đây là vòng đàm phán thứ hai như vậy trong vòng chưa đầy 2 tháng, sau cuộc họp kín tại Geneva vào tháng 11 năm ngoái giữa Tehran và 3 cường quốc châu Âu là Vương quốc Anh, Pháp và Đức, được gọi là E3.

Vẫn chưa rõ việc ông Trump trở lại Nhà Trắng vào ngày 20/1 sẽ có ý nghĩa gì đối với chương trình hạt nhân của quốc gia Trung Đông giàu dầu mỏ này.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump đã theo đuổi chính sách "gây sức ép tối đa", rút Mỹ khỏi một thỏa thuận mang tính bước ngoặt (gọi là JCPOA) áp đặt các hạn chế đối với chương trình hạt nhân của Iran để đổi lấy việc nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Tehran đã tuân thủ thỏa thuận cho đến khi Washington rút lui, nhưng sau đó bắt đầu đảo ngược các cam kết của mình.

Minh Đức (Theo Al Jazeera)

Tham khảo thêm

Xe bọc thép chống mìn Inguar-3 vượt qua thử nghiệm nghiêm ngặt

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Khả năng cơ động tuyệt vời của “ngư lôi chiến binh” Mk 54 Mod