Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường cần xem xét nhiều yếu tố

Đại biểu Trần Hoàng Ngân trao đổi bên hành lang Quốc hội. 

Trao đổi bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn TP Hồ Chí Minh cho rằng: Về việc đưa mặt hàng nước ngọt có hàm lượng đường trên 5gram/100ml vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt vẫn cần cân nhắc, nhất là khi nói đến mục tiêu bảo vệ sức khỏe, hạn chế tăng cân, béo phì. Nếu đưa nước ngọt vào diện chịu thuế vậy thì tại sao có những mặt hàng hàm lượng đường nhiều lại không phải đóng thuế như bánh ngọt, socola…

Nếu chỉ dựa vào yếu tố bảo vệ sức khỏe, không nên áp thuế với nước ngọt, thay vào đó phải dựa vào yếu tố như cân bằng ngân sách để quyết định.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy, đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng cũng cho rằng: "Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường là biện pháp định hướng hành vi tiêu dùng, hạn chế lạm dụng chất có đường gây hại cho sức khỏe. Tuy vậy, Luật cần mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là đồ uống có đường nói chung, thay vì nước giải khát có đường".

Theo Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy, đề xuất áp thuế này có thể có tác dụng ngược, khiến người tiêu dùng hiểu lầm chỉ nước giải khát có đường không được khuyến khích sử dụng, trong khi còn nhiều đồ uống khác thậm chí còn chứa hàm lượng đường cao hơn các sản phẩm này.

Còn theo Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre, cơ quan chủ trì soạn thảo cần cân nhắc kỹ lưỡng việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường. Theo Báo cáo đánh giá tác động của Bộ Tài chính, những năm gần đây, tỷ lệ tiêu thụ đồ uống có đường ở nước ta đã giảm mặc dù chưa cần phải áp dụng thuế.

Đại biểu nhấn mạnh: Thực tiễn cho thấy, không phải quốc gia nào áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát có đường cũng đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì. Nhiều quốc gia đã áp dụng thuế thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường nhiều năm nhưng tỷ lệ thừa cân béo phì vẫn tăng đều. Trong khi đó, nhiều quốc gia không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường như Nhật Bản hay Singapore lại có tỷ lệ thừa cân, béo phì thấp nhất.

Vì vậy, việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường có thể làm giảm tiêu thụ đồ uống có đường, nhưng chưa chắc có thể làm giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm khác.

Đại biểu cũng đề nghị cần đánh giá tác động kỹ lưỡng và toàn diện về tính hiệu quả của việc bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường theo TCVN vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để đảm bảo mục tiêu của chính sách là bảo vệ sức khỏe người dân.

Đóng góp ý kiến vào dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đề nghị cần xem xét việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường theo lộ trình. Việc làm này nên được nghiên cứu trong bối cảnh các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh…

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, nhiều loại hàng hóa khác cũng có hàm lượng cao, chứ không phải chỉ có nước giải khát có đường. Nếu áp thuế cao thì có thể xuất hiện các loại nước ngọt, rượu bia được làm thủ công, nhập lậu rất khó kiểm soát vào Việt Nam.