Mỹ phẩm giả tràn lan trên sàn thương mại điện tử - Bài 2: Kiểm soát chặt từ cơ sở sản xuất đến kinh doanh

Tăng cường thanh kiểm tra hoạt động kinh doanh mỹ phẩm

Đội QLTT số 18 lập biên bản với hộ kinh doanh NT khi đang thực hiện giới thiệu, kinh doanh hàng hóa là thực phẩm chức năng có dấu hiệu vi phạm trên mạng xã hội Zalo.

Theo Cục QLTT TP Hồ Chí Minh, từ đầu năm đến nay, Cục đã yêu cầu các Đội QLTT tăng cường nắm tình hình tại địa bàn để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá; kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm và các hành vi gian lận khác. Trong đó, Cục QLTT rất chú trọng công tác kiểm tra về TMĐT vì đây là một trong những giải pháp quan trọng nhất để kiểm soát tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, đặc biệt là các hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm.

Không chỉ QLTT, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cũng đã ban hành công văn yêu cầu các Sở Y tế trên cả nước phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm. Đặc biệt, việc kiểm tra tập trung vào những gian hàng hoạt động trên các nền tảng TMĐT và mạng xã hội như Facebook, TikTok, Zalo, YouTube... nơi mà mỹ phẩm giả thường xuyên xuất hiện.

Thông qua việc thanh tra, các cơ quan chức năng không chỉ phát hiện và xử lý những sản phẩm mỹ phẩm không đạt chất lượng, mỹ phẩm giả mà còn xác định được những cơ sở sản xuất, kinh doanh không tuân thủ quy định pháp luật. Những hành vi vi phạm như sản xuất mỹ phẩm không có giấy phép, không tuân thủ các điều kiện về sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm hoặc sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành sẽ bị xử lý nghiêm minh, giúp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đội QLTT số 18 phát hiện nhiều thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. 

Cụ thể, các sàn TMĐT thường xuyên bị lợi dụng để bày bán mỹ phẩm giả, hàng không rõ nguồn gốc. Để đối phó với vấn đề này, các cơ quan chức năng đã yêu cầu sàn TMĐT tăng cường phối hợp kiểm tra, thắt chặt các điều kiện về giấy tờ pháp lý của sản phẩm trước khi cho phép bán trên nền tảng. Đồng thời, các sàn cũng được khuyến khích triển khai các cơ chế như kiểm tra hàng hóa trước khi giao đến tay người tiêu dùng, từ đó giảm thiểu rủi ro mua phải hàng giả.

Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã triển khai các biện pháp quản lý thông tin quảng cáo của người nổi tiếng (KOLs) và các doanh nghiệp trên mạng xã hội. Theo đó, các KOLs có tầm ảnh hưởng khi tham gia quảng cáo mỹ phẩm phải tuân thủ quy định chỉ quảng bá những sản phẩm mà họ đã sử dụng trực tiếp, nhằm đảm bảo tính xác thực và trách nhiệm đối với người tiêu dùng.

Đại diện Sở Thông tin và Truyền thông TP Hồ Chí Minh cho biết, đã xây dựng cơ sở dữ liệu và phân loại theo nội dung quảng cáo của KOLs, các công ty truyền thông và mạng lưới quản lý đa kênh. Điều này giúp cơ quan chức năng có thể theo dõi và xử lý những trường hợp quảng cáo sai sự thật, đồng thời ngăn chặn những gian hàng hoặc kênh vi phạm tái xuất hiện trên mạng xã hội.

Ngoài ra, để hỗ trợ người tiêu dùng trong việc mua sắm trực tuyến an toàn, các nền tảng TMĐT cũng đã triển khai những sáng kiến cụ thể. Chẳng hạn, Shopee đã triển khai chương trình mua sắm đồng kiểm, cho phép người mua kiểm tra sản phẩm trước khi nhận hàng. Điều này không chỉ giúp giảm nguy cơ mua phải mỹ phẩm giả mà còn nâng cao trải nghiệm mua sắm của người dùng, tạo sự an tâm và tin tưởng khi mua sắm trực tuyến.

Đề xuất sửa đổi Luật Quảng cáo

Để tăng cường khung pháp lý cho việc quản lý mỹ phẩm giả, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự luật này là yêu cầu người nổi tiếng, người có tầm ảnh hưởng khi quảng cáo sản phẩm phải là người đã trực tiếp sử dụng sản phẩm đó. Đây là bước tiến quan trọng nhằm hạn chế việc các KOLs vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho việc quảng bá những sản phẩm kém chất lượng, gây hại cho người tiêu dùng.

Hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ được phát hiện trong kho hàng. Ảnh: Cục QLTT

Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh đã bày tỏ sự ủng hộ đối với dự thảo này, bởi điều đó không chỉ giúp tăng cường trách nhiệm của người nổi tiếng mà còn nâng cao tính minh bạch, đảm bảo chất lượng cho các sản phẩm mỹ phẩm được quảng cáo. Bằng cách kiểm soát chặt chẽ hơn các nội dung quảng cáo trên mạng xã hội, người tiêu dùng sẽ được bảo vệ tốt hơn trước các thông tin quảng cáo sai lệch.

Trước đó, vào đầu năm 2024, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã tăng cường công tác kiểm tra hoạt động quảng cáo mỹ phẩm trên mạng xã hội như Facebook, TikTok, Zalo và YouTube. Các cơ quan chức năng phát hiện nhiều sản phẩm mỹ phẩm bị quảng cáo sai sự thật, như có khả năng chữa bệnh, điều chỉnh chức năng cơ thể hoặc quảng cáo mỹ phẩm vượt quá công dụng đã được cấp phép. Sở Y tế đã thu giữ nhiều sản phẩm không đạt chất lượng và yêu cầu tiêu hủy toàn bộ mỹ phẩm không rõ nguồn gốc hoặc quảng cáo trái phép. Việc phối hợp chặt chẽ với các nền tảng TMĐT cũng giúp hạn chế sự xuất hiện của các sản phẩm mỹ phẩm giả trên thị trường.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đã ra nhiều công văn yêu cầu các Sở Y tế trên cả nước tập trung vào việc thanh kiểm tra các cơ sở kinh doanh mỹ phẩm, đặc biệt là trên các nền tảng TMĐT và mạng xã hội. Nhờ các biện pháp mạnh mẽ này, người tiêu dùng đã phần nào được bảo vệ tốt hơn, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức trong việc kiểm soát triệt để tình trạng mỹ phẩm giả tràn lan.

Bên cạnh các biện pháp kiểm soát từ phía cơ quan chức năng, việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về nguy cơ từ mỹ phẩm giả cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế tình trạng này. Các chiến dịch tuyên truyền về an toàn mỹ phẩm, cảnh báo người tiêu dùng về những rủi ro khi mua hàng trực tuyến đã và đang được triển khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

Để bảo vệ bản thân, các cơ quan chức năng khuyến cáo người tiêu dùng cần tìm hiểu kỹ về nguồn gốc, thành phần và chứng nhận chất lượng của sản phẩm trước khi mua; tránh các sản phẩm có mức giá rẻ bất thường hoặc các sản phẩm không có đầy đủ thông tin về nguồn gốc và thành phần. Đồng thời, khi mua hàng trên các nền tảng TMĐT, người tiêu dùng nên ưu tiên chọn các gian hàng uy tín, có đánh giá tích cực từ người tiêu dùng khác. Những yếu tố này sẽ giúp người mua tránh rủi ro khi mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng và bảo vệ sức khỏe bản thân.