Lukoil – một trong những tập đoàn dầu khí lớn nhất nước Nga, chiếm khoảng 2% sản lượng dầu toàn cầu, với tài sản rải khắp từ từ Âu sang Á – đang rơi vào thế kẹt nghiêm trọng do lệnh trừng phạt mới từ Mỹ.
Các tài sản quốc tế của công ty, bao gồm mỏ dầu, nhà máy lọc dầu và các cơ sở hạ tầng khác, đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ nhiều bên, nhưng thời gian chỉ còn đến 21/11 để hoàn tất mọi giao dịch trước khi lệnh cấm giao dịch có hiệu lực.
Đầu tháng này, Văn phòng Kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ đã chặn nỗ lực bán tài sản nước ngoài của Lukoil cho Gunvor, khiến tình hình với gã khổng lồ dầu Nga càng thêm khó khăn.
Đòn trừng phạt, được công bố vào ngày 22/10, đã ngay lập tức có tác động dù chưa chính thức có hiệu lực.
Gần đây, Lukoil phải tuyên bố tình trạng bất khả kháng tại mỏ dầu West Qurna 2 ở Iraq – tài sản quốc tế lớn nhất của công ty, trong khi hoạt động các trạm xăng ở Phần Lan và nhà máy lọc dầu ở Bulgaria bị tê liệt.
Lukoil đã nộp đơn xin gia hạn ân hạn từ OFAC để có thêm thời gian đóng cam kết và xem xét các đề xuất mua tài sản của mình từ các khách hàng quốc tế, Reuters đưa tin hôm 12/11, dẫn các nguồn thạo tin.
Các tài sản quốc tế của Lukoil, bao gồm mỏ dầu, nhà máy lọc dầu và các cơ sở hạ tầng khác, đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ nhiều bên. Ảnh: Bloomberg
Hiện công ty nhà nước KazMunayGas của Kazakhstan đang nghiên cứu một đề nghị mua lại tài sản của Lukoil tại quốc gia Trung Á này, 2 nguồn thạo tin nói với Reuters.
Trong khi đó, Shell quan tâm đến các tài sản nước sâu của Lukoil ở Ghana và Nigeria, 2 nguồn tin khác cho biết. Shell từ chối bình luận với Reuters.
Chính phủ Moldova đã bắt đầu các cuộc đàm phán để kiểm soát cơ sở hạ tầng của Lukoil tại Sân bay Quốc tế Chisinau – sân bay lớn nhất ở quốc gia Đông Âu, giám đốc sân bay, Serdgiu Spoiala, cho biết hôm 11/11.
Bulgaria đang nỗ lực để giành quyền kiểm soát và bán lại nhà máy lọc dầu Neftohim Burgas của Lukoil, mặc dù Tổng thống Bulgaria Rumen Radev đã gửi trả lại dự luật này cho quốc hội để yêu cầu sửa đổi pháp lý trước khi ký ban hành thành luật.
Công ty nhà nước SOCAR của Azerbaijan và Cengiz Holding của Thổ Nhĩ Kỳ đã cùng đấu thầu nhà máy lọc dầu này trước khi có lệnh trừng phạt. Cengiz đặt mục tiêu tiếp tục thương vụ, truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin trong tuần này. Cengiz chưa trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.
Tại Ai Cập, Lukoil đã trình bày với chính quyền sở tại về kế hoạch bán lại tài sản, một nguồn tin của Reuters cho biết. Công ty Nga nắm giữ 3 quyền khai thác dầu khí tại Ai Cập. Bộ Dầu khí Ai Cập đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Theo ông Sergey Vakulenko – nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Carnegie Nga-Âu và cựu giám đốc chiến lược tại công ty dầu khí Gazprom Neft, và ông Igor Yushkov – chuyên gia từ Đại học Tài chính của chính phủ Nga, gã khổng lồ Lukoil đang phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn, muốn vội cũng không được.
Nếu công ty bán tài sản ở nước ngoài, số tiền thu được có thể bị Bộ Tài chính Mỹ đóng băng, ông Vakulenko nói.
Tuy nhiên, việc trì hoãn hành động có thể đồng nghĩa với việc nhà nước sẽ tiếp quản hoặc đóng băng một số tài sản của công ty, ông Yushkov cho biết. Ông Vakulenko cũng đồng tình với nhận định này.
"Lukoil thực sự không cần phải vội vàng", ông Yushkov nói. "Nếu một số tài sản phải bị đóng băng, thì chúng tất nhiên sẽ bị đóng băng. Cứ chờ cho đến khi xung đột ở Ukraine kết thúc, khi đó có thể các lệnh trừng phạt sẽ được nới lỏng. Đó có lẽ là giải pháp ít tệ hơn".
Lukoil cũng có thể thử áp dụng chiến lược của công ty dầu khí Nga Rosneft, khi Đức đặt 3 nhà máy lọc dầu của công ty này dưới sự ủy thác vào năm 2022. Các nhà máy này hiện do Berlin kiểm soát nhưng Rosneft vẫn sở hữu chúng.
"Hoặc là tự bán tài sản và hy vọng sẽ nhận được tiền, hoặc là cố gắng giữ quyền sở hữu", ông Vakulenko nói.
Minh Đức (Theo Reuters, The Guardian)
